P2 - genetyka Flashcards
zespół Downa - objawy ogólne (4)
- NI - najczęsciej w stopniu umiarkowanym - najczęstsza przyczyna uwarunkowanej genetycznie NI; jesli lekki st -> podejrzewaj mozaikowość
- do 30rż 90% Alzheimer(bo gen APP na chr. 21 -> beta amyloidu więcej)
- po 50rż 100% - hipotonia mięśniowa
- nawracające infekcje
- niski wzrost
zespół Downa - głowa (11)
- potylica płaska
- skośne szpary powiekowe
- zmarszczki nakątne
- plamki Brushfielda
- duży język, wystający
- nisko osadzone, zniekształcone małżowiny uszne
- płaska nasada nosa(generalnie twarz)
- zez
- króka szeroka szyja
- wysokie podniebienie
- hipoplazja zębów
Najczęstsze wady współistniejące z 3x21 (2)
- WWS(ok50%) - najczęściej AVSD/AVC - inne: VSD, ASD, PDA
2. PP!, moczowe, kostne
zespół Downa - wady PP
- zwężenie/zarośnięcie dwunastnicy
- niedrożność odbytu
- ch. Hirschprunga
zespół Downa - dłonie i stopy (4)
- bruzdy poprzeczne
- krótkie, szerokie dłonie
- hipoplazja środkowego paliczka V palca
- duży odstęp między paluchem a 2. palcem
zespół Downa - wady narządów zmysłów (4)
- ZAĆMA
- krókowzroczność
- niedosłuch
- głuchota
zespół Edwardsa - objawy ogólne (5)
- NI
- HIPERTONIA mięśniowa
- trudności w karmieniu
- niska masa urodzeniowa
- upośledzenie rozwoju psychomotorycznego
95% umiera przed 12m.ż.
zespół Edwardsa - fenotyp (14)
- małogłowie
- wypukła potylica
- dodatkowe ciemiączka
- niedorozwój żuchwy
- nisko osadzone, zniekształcone małżowiny uszne
- rozszczep wargi i/lub podniebienia
- wady gałek ocznych
- hipoplastyczne paznokcie
- szeroko rozstawione brodawki sutkowe, krótki mostek
- płetwiastość szyi
- przykurcze zniekształceniowe palców dłoni
- krótki grzbietowo ustawiony paluch
- stopy łyżwiaste
- koślawość kolan
CHARAKTERYSTYCZNE: w zaciśniętych piąstkach palec wskazujący i piąty nałożone są na pozostałe
zespół Edwardsa - brzuch i miednica (6)
- nerka podkowiasta
- mała miednica
- hipogenitalizm
- ograniczenie odwodzenia w stawach biodrowych
zespół Edwradsa - wady (4)
- WWS - u 95% - najczęstsza przycyzna zgonu
- PP, moczowy, nerwowy
- przepukliny - przpeonowa pępkowa pachwinowa, oponowo-rdzeniowa
- wnętrostwo
zespół Patau - objawy ogólne
- NI
- drgawki, hipertonia mięsniowa
- trudności w karmieniu
- bezdechy
- upośledzony rozwój psychomotoryczny
90% umiera przed 12m.ż, >50% W 1 msc życia
zespół Patau - fenotyp (12)
- małogłowie
- rozszczep wargi i/lub podniebienia
- coloboma(defekt tęczówki)
- zmarszczki nakątne
- małoocze, płytkie oczodoły
- nisko osadzone zniekształcone małżowiny uszne
- głuchota
- niedorozwój żuchwy
- wielopalczastość
- hipoplazja paznokci
- bruzdy poprzeczne na dłoniach
- przykurczowe ułożenie palców
- zagięty paluch stopy
zespół Patau - pozostałe wady
- naczyniakowatość
- głuchota, ślepota
3/. torbielowatość nerek - dwurożna macica
- wnętrsostwo, spodziectwo
- pojedyncza tt płodowa
- przetrwała HbF
zespół Patau - wady wrodzone (4)
- Układ nerwowy
- arhinencefalia - brak węchomózgowa
- holoprosencefalia - niedokonany podział przodomózgowia, w skrajnej postaci cyklopia - WWS - 80% przypadków, najczęściej VSD i PDA
- wady PP
- wady kręgosłupa
zespół Wolfa - Hirschhorna (7)
- upośledzenie rozwoju somatycznego i psychoruchowego
- małogłowie
- cechy dysmorfii twarzy (twarz “ greckiego wojownika” - BO JEST JAK KSZTAŁT GRECKICH HEŁMÓW
- WWS(VSD, ASD)
- rozszczep podniebienia
- hiperteloryzm
- obniżenie napięcia mięśniowego
zespół Alagile’a (5)
- wrodzona dysplazja tt wątrobowych
- hipoplazja wewwątrobowych przewodów żółciowych
- zwężenie obwodowe tt płucnych
- specyficzne cechy dysmorfii twarzy
- wady wrodzone kręgów
zespół Kallmanna (2)
- hipogonadyzm hipogonadotropowy
2. brak węchu
zespół aniridia - guz Wilmsa(zespół WAGR)
- wrodzony brak tęczówek
- guz Wilmsa
- wady rozwojowe układu moczowego
dziedziczna neuropatia ruchowo-czuciowa typu 1(zespół Charcota-Mariego-Tootha)
- osłabienie mm strzałkowych
- deformacje stopy
- trudności w chodzeniu (chód “koguci”)
- zanik nerwu wzrokowego
choroba ma charakter postępujący !
Wskazania do badań kariotypu (6)
- zespół wad wrodzonych
2, wada wrodzona jednego narządu + opóźniony rozwój dziecka - opóźnienie rozwoju psychoruchowego /NI
- zaburzenia różnicowania płci
- niepowodzenia rozrodu (brak ciąży, poronienia, poród martwy, urodzenie dziecka z wadami )
- zdrowa osoba planująca potomstwo, u której w rodzinie wytsepowały ww zdarzenia
zespół Turnera - obajwy w USG prenatalnie
obrzęk szyi, dłoni lub stóp bądź wodniak torbielowaty
uogólniony obrzęk płodu
zancznie podwyższone NT
Rozpoznanie i Leczenie zespołu Turnera(3)
rozpoznanie: kariotyp
- terapia hormonem wzrostu
oraz - terapii zastępczej estrogenami, w celu zapewnienia rozwoju wtórnych cech płciowych w okresie pokwitania
- korekcja operacyjna wad serca i nerek
zespół Turnera - cechy
- szeroka, płetwiasta szyja,
- nisko schodzącą linię owłosienia na karku i czole,
- puklerzowata klatkę piersiową z szeroko rozstawionymi brodawkami sutkowymi,
- skróconą IV i V kość śródręcza,
- koślawość łokci,
- w niektórych przypadkach obserwuje się trójkątny kształt twarzy(twraz Sfinksa), szerokie rozstawienie oczu i zmarszczkę nakątną, często kąciki ust skierowane ku dołowi
- liczne znamiona barwnikowe
- łyżeczkowate paznokcie = niedorozwój płytek paznokciowych
- nawrotowe zapalenie ucha środkowego -> głuchota typu odbiorczego
- charakterystyczne wolne tempo wzrostu i niski wzrost
- okres dojrzewania - brak skoku, proces wzrastania kończy się PÓŹNIEJ
- dysgenezja gonad -> większość kobiet bezpłodna (hipogonadyzm hipergonadotropowy!) - ciąża możliowa rzadko, najczęściej gdy moazikowowść; pierwotny brak miesiączki
- najczęstsze WWS - CoAo i wady zast, aortalnej
- ryzyko rozwarstwienia aorty
- częstsze NT
- intelektualnei i długośc życia zazwyczaj norma
- 30% - wady UM(nerka podkowiasta, agenezja i ektopie)
- niski wzrost
- zęby hipoplastyczne
- wysoko wysklepione podniebienie
- nisko osadzone małżowiny uszne
- niedorozwój żuchwy
- obrzęki limfatyczne na kk w okresie noworodkowym
- ch autoimmuno
- Hashimoto
- celiakia
- RZS
najczęstsze zaburzenie chromosomalne u żywo urodzonych chłopców - o co chodzi
zespół Kinefeltera
dodatkowy X(w 60% od matki, częsciej u synów matek rodzących po 35rż) -> 47, XXY, rzadziej 48 XXXY, 49 XXXXY
wynik NONDYSJUNKCJI MEJOTYCZNEJ
w 20% kariotyp mozaikowy
zespół Kinefeltera - kiedy najczęściej rozpoznnie, na ajkiej podstawie, kiedy podejrzenie
dorosły mężczyzna, diagno bezpłdoności i hipogonadyzmu
na podstawie KARIOTYPU
u dzieci BARDZO RZADKO rozpoznanie bo BRAK char. cech fenotypowych
podejrzenie:
- nieodststaczena progresja rozoju owłosienia w stosunku do rozwoju prącia zbyt małą objętość jąder
- ginekomastia(30-80%)
- wzrost wysoki + nieproporcjonalna budowa ciałą(50-70% chorych)
zespół Kinefeltera - obraz klinicnzy (11)
- wysoki wzrost, krótki tułów, długie kończyny
- małe, wtarde jądra - hipogonadyzm
- słaby rozwój wtórnych cech płciowych(słabe umięśnienie, delikatna skóra i słabe owłosienie twarzy)
- ginekomastia
- czasem wnętrostwo, spodzeictwo i niedorozwój prącia
- większość ok intelekt
- obniżona aktywność seksualna
- zazwyczaj bezpłodnośc
- otyłość
- skolioza
- osteoporoza
Kryteria podejrzenia choroby genetycznej (9)
- obecność wad rozwojowych u dziecka i/lub zespołu cehc dysmorficznych
- obecnośc NI
- objawy(śpiącxzka, kwasica ketonowa, trudności w kamieniu, zaburzenia łaknienia, wymioty) o NIJEASNEJ ETIO, wytst w okresie noworodkowym lub niemowlęcym
- zaburzenia rozwoju fizycznego i dojrzeania płciowego, pierwotny brak miesiączki
- nieprawdiłowy wynik p[rzeseiwu w kier JAKIEJKOLWIEIK ch. metaboliocznej
- utrata słuchu/wzroku o ? etio
- objawy niedoborów immunologicznych
- zmiany w obrębie skóry, włosów, układu kostnego ? pochodzenia
- zaburzenia krzepnięcia krwi
Dgn ch gen - badanie podmiotowe i przedmiotowe (4)
- ocena genotypu i fenotypu -. orpozznanie kliniczne
- wstępny etap - wywiad rodzinny, wywiad prenatalny i okołoporodowy, dotychczasowy przebieg choroby + NANALIZA RODOWODU
- ocena rozwoju dziecka
4, pełne badanie + OCENA ANTROPOMETRYCZNA
Metody badania chromosomów (5)
- Kariotyp - > liczba i struktura chromosomów, rutynowo określa się go w limfocytach krwi obwodowej
prenatalnie - amniocyty lub kom trofoblastu - analiza prążkowa - każdy chormosom ma wzór prażkowy -> analiza mikroskopowa wzoru na chromosomach w stadium MTEFAZY, barwione GTG(giemsa); małą rozdzielczość; wymaga potwierdzenia innym barwieniem
- FISH:
- sondy przeciw określonym rejonom chromosomów
- uzupełnienei analzy prążkowej w:addycje chr, chr markerowe, złożone transolakacje lub niewidoczne w analizie prążkowej
- aberracje chr. płci (Y!)
- mikrodelecje -> teraz MLPA
- aberracje subtelomerowe w NI ? etio -> MLPA
- aneuploidie(21,13,18,X,Y) w prenatalnych - MLPA - cytogenetyka molekularna:
- ilościowe oszacowanie spec. sekw. DNA przez hybrydyzację z sondami
- liczbowe aberracje
- delecje
- duplikacje
- z wyboru w aberracjach subtelomerowych -> wymaga weryfikacji FISH/RTPCR/aCGH - CGH - porównawcza hybrydyzacja genomowa
- możliwe wykrycie zmian kopii sekwencji Dna bez uprzedniej wiedzy o ich istnieniu lub znajomości ich lokalizacji
- równoczesna hybrydyzacja DNA komóki badanej i prawdiłowej
- analiza kariotypu bez hodowli komórek -> krótszy czas dgn
- niska rozdzielczośc
0 nie wykryje mozaikowatości ani zrównoważonych translokacji