Metabole encefalopathie Flashcards
Metabole encefalopathie, klinische verschijnselen
- bewustzijnsdaling
- eerst apathie en slaperigheid
- daarna sufheid
- dan subcomateuze en evt. comateuze toestand
- kan subtiel zijn
- aandachtsstoornissen
- prikkelbaarheid
- lichte cognitieve veranderingen (vergeetachtigheid, initiatief- en concentratieverlies)
- ernstig psychiatrische beelden
- hallucinaties
- delier
- epileptische verschijnselen
- meestal gegeneraliseerd, soms focaal
- soms myoclonieën
Algemeen: ernst metabole encefalopathie komt overeen met ernst klinische verschijnselen.
Metabole encefalopathie, EEG algemeen, stadia
Beginstadium:
- lichte diffuse vertraging AGP
- reactiviteit verminderd
- spontane wisselingen van AGP, soms normaal en soms diffuus vertraagd
Later stadium:
- meer continu trage activiteit
- onregelmatige deltagolven, soms gegeneraliseerd karakter (stoornis witte stof)
- soms als FIRDA (stoornis corticale en subcorticale grijze stof)
Later stadium:
- trifasische golven, maximum voor
Laatste stadium:
- sterke vermindering cerebrale activiteit
- burst-suppressie
- later iso-elektrisch
Metabole encefalopathie, groepen oorzaken
- Tekort aan voedingsstoffen
- hypoxie
- ischemie
- hypoglykemie
- deficiëntie van co-enzymen
- Ziekte van andere organen dan hersenen
- aandoeningen niet-endocriene organen
- hyper- of hypofunctie endocriene organen
- stoornis is water- en elektrolytenevenwicht
- Exogene schadelijke stoffen
- Ziekte met productie van toxinen
Metabole encefalopathie, oorzaken, tekort aan voedingsstoffen
Hypoxie:
- verlaagde zuurstofspanning (longziekten, weinig zuurstof in lucht)
- verlaagd zuurstofgehalte tgv anemie en CO-vergiftiging
Ischemie:
- verminderde cerebrale bloeddoorstroming bij verminderde hartactie (asystolie, hartinfarct etc)
- verminderde cerebrale bloeddoorstroming tgv verminderde perifere weerstand bloedvaten (vasovagale collaps etc)
- verminderde cerebrale bloeddoorstroming tgv verhoogde weerstand cerebrale vaten (hypertensiebe encef., HV-syndroom)
- verminderde cerebrale bloeddoorstroming tgv vernauwing kleine arteriën (diffuse intravasale stolling, systemische lupus erythematodes)
Hypoglykemie:
- te veel exogeen of endogeen insuline
Deficiëntie van co-enzymen:
- vit B1 (Wernicke encef.)
- vit B6 (Pyridoxine)
- vit B12
Metabole encefalopathie, oorzaken, ziekten van andere organen dan de hersenen
Aandoeningen van niet-endocriene organen:
- lever (hepatisch coma)
- nier (uremisch coma)
- longen (CO2-narcose)
Hyper- of hypofunctie van endocriene organen:
- hypofyse
- schildklier (myxoedeem, thyreotoxicose)
- bijschildklier
- bijnier (ziekte van Cushing of Addison, feochromocytoom)
Stoornissen in water- en elektrolytenevenwicht:
- waterintoxicatie
- hyper- of hypocalciëmie
- hypomagnesiëmie
Metabole encefalopathie, oorzaken, exogene schadelijke stoffen
Sedatieve middelen:
- drugs
- opiaten
- narcose
Zuurproducerende stoffen:
- methylalcohol
Enzymremmers:
- zware metalen
- cyanide
Overige:
- penicilline
- steroïden
- anticonvulsiva
Metabole encefalopathie, oorzaken, ziekten met productie van toxinen
- meningitis
- encefalitis
- SAB
- sepsis
Hypoglykemie, EEG
Laag bloedsuikergehalte.
Geen directe relatie tussen bloedsuikergehalte en bewustzijn of EEG.
hersenfunctie lijdt vooral door snelle daling van glucosegehalte, niet door absolute waarde.
Vroeger insuline toedienen bij schizofrenie patiënten, hierbij sterke diffuse vertraging EEG, vaak met epileptiforme ontladingen. Veranderingen verdwenen weer snel na toedienen glucose.
EEG:
- diffuse delta
- kan asymmetrisch zijn
- soms focale manifestaties bij hypoglykemie tgv insulinoom
- EEG-veranderingen zijn voorbijgaand
Hyperglykemie, EEG
Minder sterke veranderingen dan bij hypoglykemie.
Bij lichte vormen:
- milde veranderingen
- toename langzame en snelle frequenties
- sporadisch pieken
Sterke encefalopathie bij diabetisch hyperglykemisch coma:
- sterke vertraging AGP
Vertraging kan nog dagen bestaan na behandeling.
Kans op epileptiforme verschijnselen veel kleiner dan bij hypoglykemie.
Hepatische encefalopathie, kliniek, EEG
Kliniek:
- vermindering geestelijke functies
- eerst apathie, traagheid, apraxie
- later: daling bewustzijn
- laatste stadium: diep coma
Biochemische achtergrond van hepatische encefalopathie niet bekend, rol voor ammoniak of glutamaatmetabolisme, daling noradrenaline-aanmaak (valse neurotransmitters).
Leverfunctiestoornis geeft niet altijd EEG-veranderingen, kan licht vertraagd zijn bij verlaagd bewustzijn, kan ook bij vergelijkbare stoornis sterke EEG-afwijkingen hebben.
EEG-afwijkingen vaak parallel aan verhoging ammoniakgehalte.
EEG:
Beginstadium:
- alfaritme bewaard
- diffuse vertraging
- plotselinge overgangen tussen alfaritme en tragere ritmes
Trifasische golven in 25% van gevallen (1,5-3 Hz, scherp begin).
verdere daling bewustzijn, dan meer trifasische golven, bij nog dieper coma trifasische golven weer weg en dan diffuse delta.
Aanvallen komen weinig voor.
Ziekte van Wilson: erfelijke aandoening gepaard met chronische stapeling koper in de lever. Milde EEG-afwijkingen.
Uremische encefalopathie, kliniek, EEG, acuut/chronisch
Nierfunctiestoornis.
Acute uremie:
Kliniek: onrust, verwardheid, tremoren, fasciculaties, coma, soms gegeneraliseerde epileptische aanvallen
EEG: verschillende veranderingen mogelijk:
- onregelmatige activiteit met kleine amplitude
- vertraging AGP met sporadisch thetabursts
- soms bilateraal synchroon ontladingen met trage golven en pieken
- 1/3 krijgt TC-aanvallen
- partiële epileptische aanvallen kunnen optreden
- aanvallen en status epilepticus uitgelokt door dialyse
- samenhang met sterke veranderingen van elektrolyten (desequilibrium-syndroom)
Chronische uremie:
EEG en geestelijk functioneren stabiel door (al lang ingestelde) dialysebehandeling.
EEG-veranderingen milder:
- vertraging AGP
- 10% heeft epileptiforme activiteit
- in slaap: toename vertexgolven, afname slaapspoelen
- tijdens REM-slaap: toename oogbewegingen, myoclonieën mogelijk
Eclampsie, kliniek, EEG
Zwangerschapsvergiftiging.
Hoge bloeddruk, gevaar voor kind en moeder.
Aantasting mogelijk van hersen-, nier- en leveruncties.
EEG:
- acute stadium: alfa geheel verdwenen (voorkeurslokalisatie van afwijkingen in occipitaal gebied)
- diffuse trage activiteit (verdwijnt binnen 4 weken)
- vaak insulten
- interictaal weinig epileptiforme afwijkingen
- aanvallen meestal gegeneraliseerd, kan ook partieel
Aandoeningen endocriene organen, bijnierschors
Hypofunctie:
- ziekte van Addison
- alleen bij ernstig beeld dan EEG-veranderingen
- diffuse vertraging AGP
Hyperfunctie:
- ziekte van Cushing
- minder sterke veranderingen dan bij hypofunctie
- toename snelle of langzame activiteit
Toediening cortison of ACTH (adreno-cortico-troophormoon) in therapeutische dosering kan bij andere ziektebeelden (geen bijnierschoorsstoornis) lichte EEG-vertraging geven.
Aandoeningen endocriene organen, hypofyse
- syndroom van Sheehan, ernstige beschadiging hypofysevoorkwab, door ischemie na moeilijke partus met shock, soms na vruchtwaterembolie
- ernstige diffuse vertraging EEG
- sterke daling bewustzijn
- waarschijnlijk door secundaire uitval bijnierschorsfunctie
- uitval kan door tumoren (craniofaryngeoom) en beschadiging door operatie of straling
Aandoeningen endocriene organen, schildklier
Hyperthyreoïdie:
- versnelling alfaritme
- toename beta en muritme
- ernstige EEG-afwijkingen bij sterk verhoogd thyroxinegehalte
Hypothyreoïdie:
- vertraging AGP
- verminderde reactiviteit openen ogen
Stoornissen in water- en elektrolytenevenwicht, hypo- en hypercalciaemie
Hypocalciaemie:
- door verminderde functie bijschildklier
- sterk epileptogeen
- vertraging EEG
- epileptiforme ontladingen
- klinisch vaak tetanie (aanvalsgewijs spasme handen/voeten)
Hypercalciaemie:
- kan door hyperplasie van bijschildklier, door slechte nierfunctie, door metastasen met botafbraak
- neurologische stoornissen en geestelijke achteruitgang
- diffuse vertraging EEG
- bursts van deltagolven
- soms trifasische golven
- epileptische aanvallen kunnen bij zeer hoge calciumspiegels
Stoornissen in water- en elektrolytenevenwicht, hyponatriaemie, waterintoxicatie
- overmatige inname water
- daardoor zeer lage natriumspiegel
- gegeneraliseerde PGC’s
- status epilepticus is beschreven
- sterke vertraging EEG interictaal
Stoornissen in water- en elektrolytenevenwicht, vitaminedeficiëntie, B6
- vitamine B6 = pyridoxine
- tekort als gevolg van voeding
- bij jonge kinderen kunnen fataal verlopende insulten optreden
- afhankelijkheid van pyridoxine
- ontstaat voor geboorte
- massale piekgolfontladingen, reageren goed op toediening B6
Stoornissen in water- en elektrolytenevenwicht, vitaminedeficiëntie, B1
- meestal bij alcoholisme
- klinisch Wernicke-encefalopathie en evt syndroom van Korsakow
- geheugenstoornissen, evenwichtsproblemen, oogspierparesen, tremoren
- EEG-veranderingen van mild tot ernstig
- gaan gelijk op met neurologische stoornis
- diffuse vertraging
- bij chronisch alcoholisme EEG gedesynchroniseerd en kleine amplitude
Stoornissen in water- en elektrolytenevenwicht, vitaminedeficiëntie, B12
- tekort aan vitamine B12 = pernicieuze anemie
- lijdt tot stoornissen ruggenmerg en perifere zenuwen (gecombineerde strengziekte)
- hersenen kunnen aangedaan zijn, dan verwardheid
- EEG diffuus vertraagd
- temporale PGC’s
Exogene schadelijke stoffen, koolmonoxide, mechanisme, gevolgen hersenen, EEG
Mechanisme:
- koolmonoxide bindt aan hemoglobine en verdringt zuurstof
- daardoor zuurstoftekort
Gevolgen hersenen:
- weefselschade (kleine tot massale intracerebrale infarcten)
- indien overleving, dan focale necrose tgv ischemie
- kan ook in diepere structuren, basale kernen (globus pallidus)
- klinische verschijnselen verschillend afhankelijk van plaats en uitgebreidheid
- spasmen, rigiditeit, ataxie, epilepsie
EEG:
- in acute stadium sterke vertraging, vooral bij sterk gedaald bewustzijn
- dominant ritme 1-4 Hz, hoge amplitude, maximum voorste gebieden
- vaak epileptiforme activiteit, focale/diffuse scherpe golven, soms positieve polariteit
Exogene schadelijke stoffen, methylalcohol
- in illegaal gestookte alcohol
- encefalopathie ontstaat
- visusstoornissen, soms tot blindheid
- duizeligheid, hoofdpijn
- soms gevolgd door epileptische aanvallen en coma
- necrose van cortex of basale ganglia kan
EEG:
- diffuse vertraging, hangt samen met acidose, niet met methanolgehalte in bloed/liquor
Exogene schadelijke stoffen, penicilline
- effect plaatselijke toediening penicilline aan corticale neuronen getest in onderzoek naar epilepsie
- bij mens hoge dosis via bloed of darm niet schadelijk
- toediening via liquor, dan gevaar, bij hoge dosis of slechte nierfunctie
- dan epileptische insulten
- status epilepticus kan
- EEG: constant optredende pieken
