Kantianisme Flashcards
Vertel kort iets over Immanuel Kant.
- Geboren in Königsberg (voormalig Pruisen).
- Vroege werk: fysica en astronomie.
- Verlichtingsdenker: de moraal ligt gefundeerd in onze rationaliteit of rede.
- Was ist Aufklärung? Neem de verantwoordelijkheid voor je eigen handelingen en oordelen. Verschuil je niet achter de autoriteit van een ander, en laat anderen niet voor jou denken.
- Principe (durf zelf te denken) is gebaseerd op respect voor jezelf als rationeel wezen.
- Datzelfde principe vraagt om respect voor alle andere rationele wezens (menselijke waardigheid; mensenrechten). Als je iemand als middel gebruikt, schendt je de menselijke waardigheid. Dit komt doordat je iemand als een ‘ding’ ziet en er vanuit gaat dat diegene niet zelf kan nadenken.
Wie was Kants gesprekspartner?
David Hume: volgens Hume worden morele evaluaties van handelingen gefundeerd in onze ‘sentimenten’. De rede is de slaaf van de passies.
Kant: de moraal is niet gefungeerd in onze emoties of gevoelens (Hume is dus gewoon een natuurwezen).
Waarom ligt de moraal volgens Kant niet gevestigd in onze emoties/gevoelens?
- Moraal funderen op sentiment is naïef gegeven onze neiging tot kwaad en zelfbedrog (sluit aan bij Rousseau’s amour de propre).
- Een empirisch principe kan nooit een morele wet funderen: een morele wet moet universeel en onconditioneel bindend zijn. Dus geldend voor iedereen (universeel), niet ‘contingent’ op bepaalde manieren (geldig zonder condities) en moet a priori zijn dus in de rede liggen en niet in waarnemingen.
Waarom ben je als rationeel wezen onderheven aan een morele plicht?
In zoverre je rationeel bent, kun je er niet aan ontkomen dat je onderheven bent aan de morele plicht. Je kan geen rede hebben als je geen autonomie hebt. Wil er sprake zijn van handelen, moet er autonomie zijn. Als iemand zegt dat hij niet vrij is, dan zit hij vast in zelfcontradictie; hij ontkent zijn eigen aard.
Wat zijn de twee betekenissen die Kant aan rationaliteit geeft?
- Rationaliteit: slimme, verstandige keuzes (Daniel Kahneman; langzaam denken. Lang denken over standaard zaken; bijv. wat je wil eten).
- Rationaliteit: handelen of oordelen op basis van redenen, deze betekenis hanteert Kant. Deze Kantiaanse rationaliteit is moeilijk om weg te denken.
Wat is de centrale notie van Kants ethiek?
Wat betekent het om te handelen? Handelen veronderstelt een intentie of reden om voor handelen (een maxime). We moeten het juiste doen, omdat het het juiste is om te doen. Je moet het doen, omdat het je morele plicht is. Dus vanuit de plicht handelen (aan jezelf opgelegd: autonomie). De morele waarde van je handeling ligt niet in de (goede) effecten van je handeling, maar in de morele kwaliteit van je motieven/maxime.
Wat is een maxime?
Een subjectief handelingsprincipe: gebaseerd op wat het subject (de persoon) wil. Het principe dat de aanzet geeft tot iemands handelingen. Je maxime moet de vorm hebben van een wet.
Wat betekent het categorische imperatief?
Handelingen moeten gebaseerd zijn op een maxime (intentie) die geuniversalieerd kan worden. Dus handel volgens de maxime waarvan je wil dat iedereen zo handelt. (niet doden bijv.). Het hoogste principe van de moraal.
Wat zijn de kenmerken van het categorische imperatief?
Het is imperatief, want wij mensen zijn geen engelen dus we hebben het nodig.
Het is categorisch: wat we moeten doen is niet conditioneel op iets anders, het is iets dat we moeten volgen ongeacht de contingente gevoelens/emoties die we eraan over houden.
Waarom is een hypothetisch imperatief wel conditioneel?
‘Als je de cursus wil halen, dan moet je de teksten secuur lezen’.
De normativiteit van het imperatief ontleent zijn kracht uit het feit dat het conditioneel is op het doel (als…dan). Je kunt aan de plicht ontsnappen door simpelweg je doel op te geven: de cursus halen. Maar als je de cursus wil halen, dan….
Wat is het verschil tussen de categorische imperatief en een hypothetisch imperatief?
Als je nadenkt over een hypothetisch imperatief, dan weet je nog niet wat iemands doel is. Als je nadenkt over categorisch imperatief, weet je precies wat het inhoudt. Het categorisch imperatief heeft alleen de noodzaak dat de maxime in overeenstemming met de wet moet zijn. Dus aan de universaliteit van een wet.
Wat is de Grundlegung van Kant?
De Grundlegung is niet Kants hele ethiek, maar haar meest fundamentele deel: de grondvesten.
Metafysica van de Zeden: welke plichten kunnen we afleiden uit het categorisch imperatief?
MvdZ is Kants toepassing van zijn morele filosofie op politiek, geschiedenis, internationale relaties, onderwijs, religie en behandelt onderwerpen als zelfmoord, behandeling van dieren, vriendschap en het huwelijk,
Wat bedoelt Kant met de uitspraak: ‘nothing is good unconditionally except a good will’?
Zelfs geluk/welzijn is niet onconditioneel goed. (de evil person die geluk nastreeft). Het enige dat goed is, is de goede wil. De wil is altijd op zichzelf goed, heeft niets anders nodig om goed te zijn. Dus het gaat ook niet om wat iemand met een goede wil bereikt, alleen om de goede wil zelf.
