Deugdethiek Flashcards
Wat is het uitgangspunt van de deugdethiek?
De deugdethiek kijkt niet wat we moeten doen/hoe we moeten handelen. De deugdethiek kijkt of iemand deugdzaam is: wat voor persoon moeten we zijn? (is het redden van iemand die verdrinkt deugdzaam om te doen?)
Wat zijn voorbeelden van deugden?
- Rechtvaardigheid, ‘open-mindedness’, moedigheid, gematigdheid, eerlijkheid, loyaliteit.
- Morele versus intellectuele deugden.
- Snel wordt er ook gekeken naar bepaalde voorbeeld manieren die deugdzaam waren: Buddha, Socrates, Martin Luther King. In een situatie kun je je dus afvragen wat een deugdzaam persoon zou doen. Dus wat zou Socrates doen?
Wat is een deugd?
Een deugd is een karaktereigenschap van een persoon: een persoon kan deugdzaam zijn, omdat hij/zij een deugdzaam karakter heeft. Een handeling kan zelf nooit deugdzaam zijn; alleen een persoon kan deugdzaam zijn!
Wat is een karakter?
Je hebt een bepaalde dispositie om op een karakteristieke manier dingen te doen, op te merken, verwachten, zien, kiezen, voelen en reageren (Aristoteles: een houding).
Uit welke drie componenten bestaat een deugd?
- Intellectuele component.
- Affectieve component.
- Motivationele component.
Wanneer beschikt een persoon over deugd eerlijkheid?
- Heeft hij/zij de juiste overtuigingen over wanneer het (on)gepast is om de waarheid te vertellen, hoeveel waarheid ze moet vertellen.
- Is hij/zij geneigd om zich bijv. schuldig te voelen wanneer hij/zij heeft gelogen.
- Zal hij/zij in de relevante omstandigheden handelen in overeenstemming met de deugd.
Waarom is de middenweg een belangrijke positie voor de deugdethiek?
De deugd is namelijk het midden tussen twee tegenovergestelde extremen. (bijv. lafheid en moedigheid; arrogantie en buitensporig bescheiden).
Wat het midden is kan per situatie en per persoon verschillen.
Wat houdt Aristoteles’ ethica in?
We doen dingen, omdat we andere dingen waardevol vinden.
-Je wilt het tentamen halen, omdat je Ethiek wil halen, je wilt Ethiek halen omdat je je bachelor wilt halen….
Dus: hiërarchie van doelen.
Wat is het hoogste doel volgens Aristoteles?
Een doel dat ten grondslag ligt aan alle andere dingen die je nastreeft. Dat nagestreefd wordt omwille van zichzelf, niet om iets anders. (financiële) rijkdom kan bijv. niet het hoogste doel zijn.
Aristoteles: eudaimonia oftewel ‘geluk’, floreren.
Hiervoor moeten we volgens Aristoteles de essentie van de natuur van de mens onderzoeken. Wat is het doel (telos) van de mens?
Waarom is deugdethiek een teleologische theorie?
Volgens Aristoteles heeft alles in de natuur een immanent (intern) doel/telos: een taak die je goed of slecht kunt vervullen. Een kastanje hoort bijv. uit te bloeien tot een kastanjeboom.
Waarom kun je volgens Aristoteles de vragen ‘wat is goed om te doen’ en ‘wat voor wezen ben ik’ niet loskoppelen?
Omdat je altijd nagaat of je een goed of slecht wezen bent?
Wat is eudaimonia?
Geluk in de zin van gelukt zijn, met betrekking tot telos: het hoogste doel, gelukt zijn. We streven naar deugdelijk handelen.
Wat zegt Elizabeth Anscome?
Een beschrijving van wat een mens in essentie is, is tegerlijkertijd een beschrijving van een goed exemplaar van die levensvorm (Elizabeth Anscome). Actieve luiaard? Giraffe met een korte nek?
Het goede in planten en dieren zijn de algemene kenmerken (drinken, eten, doodgaan).
Maar wat hebben mensen dan? We moeten meer specifieke kenmerken geven voor het menselijk bestaan.
Een mens moet deugdzaam zijn om goed te kunnen functioneren als mens (om te ‘lukken’).
Elizabeth wil een continuïteit zoeken in de menselijk aard.
Wat betekent normativiteit?
Normativiteit wordt ontleend uit het goed functioneren van iets:
- Een goed mes ‘hoort’ scherp te zijn, zodat je ermee kunt snijden.
- Hume: is/ought probleem: je kunt concluderen hoe iets hoort te zijn op basis van hoe iets is.
- Deugdethici: geen verschil tussen goed en moreel goed: tussen morele en niet-morele redenen om iets te doen.
- Normativiteit in de natuur zelf. Als je iets aan het beschrijven bent, weet je ondertussen allang wat het is.
Welke twee routes kent hedendaagse deugdethiek?
- Theoretisch route: de deugdethiek is in gesprek met, en kan gezien worden als een alternatieve theorie voor het utilisme en Kantianisme en moet gezien worden als een theorie op dat niveau. D.w.z een theorie die behoort tot de normatieve ethiek en antwoord geeft op de vraag ‘Hoe moet ik handelen?’.
- Anti-theoretische route: particularisme.
