HC2.4: Jodiumdeficiëntie en diagnose en behandeling van hypothyreoïdie Flashcards
TSH is een hele gevoelige indicator voor de status van het schildklierhormoon.
bij euthyreoïdie, een normale schildklier status:
is het TSH normaal
en is het FT4 normaal
bij primaire hypothyreoïdie:
is TSH verhoogd
is FT4 verlaagd
bij primaire hyperthyreoïdie:
is TSH verlaagd
is FT4 verhoogd
jodium is een hele belangrijke bouwsteen van schildklierhormoon.
jodium:
- is een sporenelement
- zit in bijv. vis, eieren, brood en keukenzout
- dagelijkse behoefte: 150 micro gram
- tijdens zwangerschap is die behoefte: 200-250 micro gram
jodiumdeficiëntie:
- er ontstaat als eerste een struma, je schildklier wordt groter
- bij nog ergere jodiumdeficiëntie komt ook het echte falen van de schildklier, dus de hypothyreoïdie
- en uiteindelijk, bij hele erge jodiumdeficiëntie ontstaat cretinisme
cretinisme (heel ernstig jodium tekort): (denk aan foto met 3 kinderen op de voorgrond en 1 daarachter)
- heeft effect op de groei
- eigenlijk is er sprake van dwerggroei
- kenmerken van hypothyreoïdie
- duidelijke ontwikkelingsachterstand
jodiumdeficiëntie is in westerse landen ook geassocieerd met lager IQ.
jodium tekort - effect op schildklier(hormoon): eerste fase
- als eerste zal bij een jodium deficiëntie, de NIS harder gaan werken, zodat zoveel mogelijk jodium de cel in wordt getransporteerd
- daarnaast zal het jodium tekort ook leiden tot TSH stimulatie
- daardoor zal de schildklier gaan groeien
jodium tekort - effect op schildklier(hormoon): tweede fase
- in eerste instantie kan het systeem nog best goed functioneren, doordat in de eerste fase aanpassingen worden gedaan
- maar op een gegeven moment faalt dat systeem
- als eerste zal dan de schildklier overschakelen van het produceren van T4 naar T3
- maar op een gegeven moment is ook dat te weinig, en zal je uiteindelijk nog steeds hypothyreoïdie krijgen
congenitale hypothyreoïdie, wanneer het niet behandeld wordt:
- kind krijgt enorme groeiachterstand
- (groeit bijna niet tussen de 2 en 15 jaar)
- daarnaast ook cognitieve afwijkingen/problemen
symptomen hypothyreoïdie:
- gewichtstoename
- concentratie omlaag
- weinig fut, moe, depressief
- trage hartslag
- obstipatie
- koude intolerantie
- cognitieve achteruitgang
- droge huid
- heesheid
- spierpijn en tintelingen
klinische tekenen hypothyreoïdie:
- myxoedeem (non-pitting)
- periorbitaal oedeem
- vetraagde achillespees reflex
- dikke tong
- bradycardie
- pleuravocht of pericardvocht
- ascites
- spierzwakte
myxoedeem:
oedeem op basis van vocht en polysachariden
oorzaken primaire hypothyreoïdie:
- congenitaal: 1:1200 in Nl
- verworven 2-3% in Nl
meest voorkomende verworven: - hashimoto
- thyreoïditis (viraal, post-partum)
maar ook radioactief jodium, thyreoïdectomie, externe radiotherapie en medicatie (lithium, amiodaron) kunnen tot hypothyreoïdie leiden
primair hypothyreoïdie vs secundair hypothyreoïdie:
primair: schildklier is zelf aangedaan
secundair: op een ander niveau is er iets aangedaan, wat leidt tot laag schildklierhormoon
oorzaken secundaire hypothyreoïdie:
- hypofysair (geïsoleerde) hypothyreoïdie
- Sheehan’s syndroom
- Hypofyse adenoom
- Suprasellaire oorzaken
TSH en FT4 levels bij secundaire hypothyreoïdie:
TSH waarde is in het normale gebied
FT4 levels verminderd
(bij een verlaagde FT4 waarde hoort eigenlijk een verhoogd TSH, maar in dit geval is dat dus niet zo)
behandeling hypothyreoïdie:
- levothyroxine (thyrax) ongeveer 1,7 microgram/kg/dag
- je doet een dosis aanpassing na ongeveer 6 weken
- je vaart op de meest gevoelige indicator voor de schildklierfunctie, het TSH (maar bij secundaire hypothyreoïdie is dat dus niet de meest gevoelige indicator)
zwangerschap en het schildklierhormoon:
- tijdens de zwangerschap heb je een piek van het zwangerschapshormoon hCG
- dat hCG is een hele zwakke stimulator van de TSH receptor
- dus die piek van hCG gaat gepaard met een kleine piek in het FT4
- tijdens de zwangerschap nemen ook de bindende hormonen van schildklierhormoon toe
- het T4 gaat dus omhoog, maar daardoor gaat het TSH omlaag
zwangerschap en het schildklierhormoon deel 2:
- het schildklierhormoon is heel belangrijk in de ontwikkeling van het kind
- in het eerste trimester is het kindje volledig afhankelijk van de schildklier status van de moeder
- er is dus sprake van een verhoogde behoefte aan schildklierhormoon, want er is een verhoogd transport en metabolisme door de placenta
- en daarnaast is er die stijging in TBG concentraties (het bindende eiwit)
- daarom moet er meer schildklierhormoon productie zijn, om te zorgen dat de vrije fractie hetzelfde blijft
- als je vrouwen dan ook tijdens de zwangerschap met schildklierhormoon behandelt, dan heeft dat dus ook effect op het IQ van het kind
schildklierhormoon is belangrijk voor de (hersen)ontwikkeling van het kind, maar is ook belangrijk voor een goed beloop van de zwangerschap. een tekort kan namelijk zorgen voor zwangerschapscomplicaties, zoals miskraam of pre-eclampsie.
op het moment dat een patiënt met hypothyreoïdie een positieve zwangerschapstest heeft, moet de dosis levothyroxine opgehoogd worden met 25-50%
