HC1.4: Pathologie van bijnieraandoeningen

Question 1

hoeveel weegt een bijnier?

Answer 1

ongeveer 5 gram

Question 2

opbouw bijnier:

Answer 2

• omgeven door dun bindweefsel kapsel
• schors (cortex)
• merg (medulla)

Question 3

opbouw cortex:

Answer 3

• zona glomerulosa
• zona fasciculata
• zona reticularis

Question 4

embryologie:

Answer 4

• cortex is afkomstig van het mesoderm/de mesodermale laag
• de medulla is van de neural crest afkomstig

Question 5

hyperplasie:

Answer 5

vergroting van een orgaan op basis van toename van het aantal cellen

Question 6

hypertrofie:

Answer 6

vergroting van een orgaan op basis van toename van de celgrootte

Question 7

hyperplasie in endocriene organen:

Answer 7

ACTH overproductie of tekort aan eindhormoon, waardoor een nieuw evenwicht wordt ingesteld

Question 8

hyperplasie in endocriene klieren is reversibel: normaliseert de hormoonspiegel, dan normaliseert het orgaan

Question 9

neoplasie:

Answer 9

sprake van autonome groei. groei die niet meer terugkoppelbaar is/niet meer gevoelig is voor feedbacksignalen en geen mogelijkheid heeft tot regressie.
in de klinische praktijk spreekt men eigenlijk over een tumor in plaats van neoplasie (officieel gezien is dit niet 1 op 1 hetzelfde)

Question 10

hormoon van de zona glomerulosa:

Answer 10

aldosteron

Question 11

microscopie van de zona fasciculata:

Answer 11

lange bundels van sponsachtige cellen die cortisol produceren

Question 12

microscopie van de zona reticularis:

Answer 12

kleinere cellen en minder vetdruppels. produceren androgenen en oestrogenen.

Question 13

verdeling van lagen van de cortex:

Answer 13

• glomerulosa ongeveer 5-10% van de cortex
• fasciculata ongeveer 70% van de cortex
• reticularis ongeveer 20% van de cortex

Question 14

bijnier medulla histologie:

Answer 14

nestjes van basofiele cellen (chromaffine cellen)
productie van adrenaline en noradrenaline
die nestjes worden omgeven door sustentaculaire cellen

Question 15

verschil adenoom en hyperplasie in de bijnier:

Answer 15

hyperplasie tast het hele orgaan aan
adenoom zit maar op 1 plek

Question 16

hypercortisolisme:

Answer 16

vormstoornissen die daarbij gezien kunnen worden: nodulaire of diffuse hyperplasie of een schorsadenoom

Question 17

oorzaken overproductie cortisol:

Answer 17

1 exogene oorzaak en 3 endogene oorzaken
- exogeen: gebruik van steroïden door de patiënt, waardoor cortisol hoog wordt, maar bijnieren atroof omdat die geen cortisol meer hoeven te maken
- endogeen: ACTH producerend adenoom in de hypofyse (ziekte van Cushing), een adenoom in de bijnier wat cortisol produceert (syndroom van Cushing), een tumor in bijvoorbeeld de longen die ACTH produceert en daarmee de bijnieren aanstuurt om meer cortisol te maken (syndroom van Cushing)

Question 18

verschil syndroom en ziekte van cushing:

Answer 18

ziekte van cushing: ACTH producerend adenoom in de hypofyse
syndroom van cushing: alle andere gevallen van hypercortisolisme

Question 19

hyperaldosteronisme:

Answer 19

meest voorkomende onderliggende oorzaak is bilaterale idiopathische hyperplasie
en in sommige gevallen een schorsadenoom, soms een carcinoom (zelden)

Question 20

patiënten met hyperaldosteronisme hebben hypertensie en worden daarvoor soms behandeld met spironolacton.

Answer 20

wanneer een bijnier wordt bekeken onder de microscoop van een patiënt die met spironolacton is behandeld, dan zie je spironolacton bodies in het weefsel.

Question 21

oorzaken van hypofunctie of insufficiëntie van de bijnier:

Answer 21

bloeding (acuut) of ontsteking
overwoekering door metastasen of door carcinoom

Question 22

oorzaken van adrenale insufficiëntie:

Answer 22

ACUUT
- Waterhoude-Friderichsen syndroom (bilaterale bijnierbloeding bij kinderen met daverende sepsis)
- plots stoppen met langdurig corticosteroïd gebruik
CHRONISCH
- ziekte van Addison

Question 23

vuistregels voor onderscheid adenoom vs carcinoom:

Answer 23

• carcinoom > 100 gram
• adenoom < 50 gram
• carcinoom > 5-6 cm
• adenoom < 5 cm
• classificatie systeem op basis van histologische kenmerken, de Weiss classificatie
• enige definitieve criterium voor maligniteit is metastasen of invasie in aangrenzende organen

Question 24

neoplasieën van het bijniermerg:

Answer 24

• feochromocytoom: een catecholamine producerende tumor, dus hypertensie hartkloppingen en zweten. erfelijke aanleg speelt een rol.
• neoblastoom