HC1.2: Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese

Question 1

licht gele structuur van de bijnier:

Answer 1

de schors/cortex

Question 2

bruine structuur bijnier:

Answer 2

merg/medulla

Question 3

cortex bestaat uit meerder lagen:

Answer 3

• buitenste: zona glomerulosa
• midden: zona fasciculata
• binnen: zona reticularis

Question 4

zona glomerulosa:

Answer 4

daar wordt aldosteron geproduceert

Question 5

zona fasciculata:

Answer 5

daar wordt cortisol geproduceerd

Question 6

zona reticularis:

Answer 6

daar worden de bijnier androgenen (DHEA/Androstenedione) geproduceerd

Question 7

medulla produceert:

Answer 7

adrenaline en noradrenaline

Question 8

ACTH stimuleert de zona’s:

Answer 8

zona fasciculata
zona reticularis

Question 9

… is de basis bouwsteen voor de productie van alle bijnierschors hormonen

Answer 9

cholesterol

Question 10

de omzettingsstappen van cholesterol naar bijnierschors hormonen worden gemedieerd door verschillende enzymen:

Answer 10

• CYP11A
• HSD3
• CYP17
• CYP21
• CYP11B

Question 11

waar komt dat cholesterol vandaan?

Answer 11

het circuleert door het lichaam in de vorm van LDL.
Die LDL deeltjes bereiken de bijnierschors en binden daar aan een receptor, de LDL receptor.
Het LDL deeltje wordt via een vesicle opgenomen in de cel.
En in die cel kan vervolgens het cholesterol worden vrijgemaakt.

Question 12

een deel van het cholesterol kan de bijnierschors ook zelf maken, ongeveer 20%, uit acetyl-CoA

Question 13

het cholesterol wordt nadat het is opgenomen, in het mitochondrium omgezet in pregnenolon.

Question 14

het eiwit wat cholesterol bindt en zo kan verplaatsen over het celmembraan, de cel in

Answer 14

StAR

Question 15

wat doet StAR?

Answer 15

transporteert cholesterol molecuul over de 2 celmembranen heen, naar het binnenste van het mitochondrium. binnen in het mitochondrium is het CYP11A enzym gelokaliseerd, wat dan het cholesterol kan omzetten

Question 16

omzetting cholesterol:

Answer 16

cytochroom P450SCC zorgt ervoor dat het hydrofiel groepen aan het cholesterol worden toegevoegd en dat er koolstofverbindingen worden afgebroken. en uiteindelijk is van al die omzetting pregnolon de eerste precurser.
dat cytochroom P450SCC wordt sterk geactiveerd daar ACTH

Question 17

vanuit cholesterol wordt uiteindelijk via meerdere stappen aldosteron gevormd. om dat aldosteron te vormen is er bij de laatste stap een specifiek enzym nodig, het…

Answer 17

CYP11B2 (aldosteron synthase)

Question 18

waardoor wordt aldosteron alleen in de zona glomerulosa gevormd?

Answer 18

alleen daar komt dat enzym CYP11B2 voor

Question 19

waarom wordt in die buitenste laag, de zona glomerulosa geen cortisol gevormd?

Answer 19

daar is het enzym CYP17 niet aanwezig, wat nodig is voor de vorming van cortisol

Question 20

waarom wordt er in de middelste laag van de cortex geen bijnierschors androgenen gemaakt?

Answer 20

voor de productie van bijnierschors androgenen, is naast het CYP17 ook een cofactor, b5 nodig en die is daar niet aanwezig

Question 21

hoe wordt er voor gezorgd dat in stress situaties extra cortisol wordt gevormd?

Answer 21

naast CRH wordt dan ook vasopressine door de hypothalamus afgegeven, wat voor extra productie zorgt van cortisol

Question 22

pad van ACTH afgifte met receptoren enzo:

Answer 22

• CRH wordt door hypothalamus afgegeven aan de bloedbaan en bereikt de ACTH producerende cellen in de hypofyse voorkwab
• daar stimuleren ze de afgifte van ACTH
• dat CRH bindt aan de CRH receptor (membraan receptoren)
• het CRH activeert de receptor
• dat activeert enzym AC
• daardoor wordt ATP omgezet in cAMP
• cAMP werkt als messenger en activeert proteïne kinase A
• daardoor komt er calcium de cel in
• en het verhoogde cAMP en calcium zorgt voor afgifte van ACTH

Question 23

pad van ACTH na afgifte in de hypofyse voorkwab:

Answer 23

• ACTH komt in de circulatie
• ACTH bereikt het bijnierschors
• daar bindt het ACTH aan een membraan receptor, de ACTH receptor ofwel de melanocortine-2-receptor
• ACTH stimuleert die receptor, wat tot activatie leidt van het enzym AC, dat zorgt voor omzetting ATP in cAMP
• cAMP zorgt voor activatie van Proteïne Kinase A (PKA)
• die activatie van PKA leidt tot activatie van cytochroom P450SCC en het leidt tot activatie van enkele andere enzymen (die betrokken zijn bij productie van androgenen en cortisol)

Question 24

vormen van lichamelijke stress die zorgen voor cortisol afgifte:

Answer 24

• verwonding
• ziekte
• lage temperatuur
• langdurige emotionele stress
• emotionele stimuli

Question 25

naast lichamelijke stress, een andere vorm van stress die leidt tot cortisol afgifte:

Answer 25

biochemische stress, een hypoglycaemie

Question 26

cortisol is een…

Answer 26

glucocorticoïd, daardoor is cortisol in staat om de suikerhuishouding in het lichaam sterk te reguleren en het de bloedsuikerspiegel kan laten stijgen

Question 27

daarnaast speelt cortisol ook een belangrijke rol bij het metabolisme van…

Answer 27

glucose, eiwit en vet.
- remming eiwit synthese in weefsels
- het stimuleert het gebruik van vetzuren als energiebron en verlaging gebruik van glucose
- stimulering van de lever tot glucose aanmaak (gluconeogenese) en verhoging bloed glucose spiegel

Question 28

nog een andere manier waarop cortisol invloed heeft op de bloedsuikerspiegel huishouding:

Answer 28

het maakt de insuline receptor in het lichaam minder gevoelig voor insuline, waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt

Question 29

cortisol is in de circulatie voor 95% gebonden aan transcortine (CBG) en albumine.

Answer 29

en het wordt voornamelijk gemetaboliseerd in de lever en de nier

Question 30

RAAS:

Answer 30

• nier produceert renine
• in de lever wordt angiotensinogeen gevormd.
• renine zet dat angiotensinogeen om in angiotensine 1
• in de longen wordt het angiotensine 1 door ACE omgezet in angiotensine 2
• angiotensine 2 is het hormoon wat in de circulatie bindt aan de angiotensine 2 receptor in de buitenste laag van de bijnierschors
• en dat leidt tot stimulatie van de aldosteron productie

Question 31

werking aldosteron in de nier:

Answer 31

• natrium vasthouden
• kalium uitscheiden

Question 32

regulatie aldosteron afgifte:

Answer 32

• doordat je zout gaat vasthouden als aldosteron wordt gevormd, stijgt het circulerende bloedvolume.
  en toename van de bloeddruk.
  en die toename van de bloeddruk zorgt in de nier voor regulatie van het renine via negatieve feedback, de afgifte van renine wordt geremd.
• en daarnaast werkt kalium stimulerend op de afgifte van aldosteron in de bijnierschors. dus wanneer door aldosteron meer kalium wordt uitgescheiden, wordt de bijnierschors minder gestimuleerd en daalt de aldosteron productie

Question 33

Aldosteron:

Answer 33

• mineraalcorticoïd
• reguleert concentratie natrium en kalium
• natrium vasthouden en kalium uitscheiden
• is gekoppeld aan het RAAS in de nier
• reageert op veranderingen in de samenstelling van plasma (extracellulair kalium)

Question 34

cortisol kan bijna net zo goed binden aan de aldosteron receptor als aan zijn eigen cortisol receptor. Maar toch hebben ze allebei alleen effect via hun eigen soort receptor:

Answer 34

• aldosteron is een factor 100 keer minder aanwezig dan cortisol in de circulatie, daardoor zullen veranderingen van de aldosteron productie nauwelijks effect hebben op activatie van de cortisol receptor
• omgekeerd zou het dus wel kunnen, maar in de nier bevindt zich het enzym HSD 2. en dat HSD 2 is in staat om het actieve cortisol om te zetten in het inactieve cortison. daardoor wordt dus in normale situaties al het cortisol in de nier omgezet in cortison en kan het niet binden aan de aldosteron receptor.

Question 35

wat gebeurt er met de bloeddruk bij hypercortisolisme?

Answer 35

doordat het HSD 2 dan verzadigd is, wordt een deel van het cortisol niet meer omgezet in een inactieve vorm. het overschot aan cortisol kan dan binden aan de mineraalcorticoïd receptor (aldosteron receptor) en zorgt zo voor verhoging van de bloeddruk

Question 36

prednison gebruik:

Answer 36

• remmend effect op ACTH
• daardoor minder cortisol en bijnierandrogenen productie
• bij heel veel prednison wordt de stress respons dus minder

Question 37

synthese van adrenaline en noradrenaline in het bijniermerg:

Answer 37

• (nor)adrenaline wordt gemaakt uit het aminozuur L-Tyrosine
• dat L-tyrosine wordt via omzettingsstappen omgezet in dopamine
• dat dopamine wordt in het granula van een chromaffine cel (bijnier cel) omgezet in noradrenaline
• en dat noradrenaline wordt weer via een aantal omzettingsstappen omgezet in adrenaline