FILIPINO DAY1 Flashcards
sino ang nagbigay ng kahulugan ng wika
Henry Gleason
ang wika ay isang masistemang balangkas
pagkakasunod-sunod
sistematiko
ang wika ay sinasalitang tunog
ang wika ay kailangang magsimula sa tunog (ponema)
paratong ginagamit sa pagbuo ng tunog
baga
bibig at ilong
ang wika ay arbitraryo
pinagkasunduan
ang wika ay dinamiko
nagbabago
teorya - ang wika ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng kalikasan
bow-wow
teorya - ang wika ay mula sa masisidhing damdamin (maiksi)
pooh-pooh
teorya - ang wika ay mula sa pwersang pisikal
yoheho
teorya - ang wika ay mula sa ritwal
tarara-boom-de-ay
teorya - ang wika ay mula sa kumpas o galaw ng kamay ng tao
tata
teorya - ang wika ay mula sa bagay na likha ng tao
dingdong
teorya - ang wika ay mula sa romansa
lala
teorya - ang wika ay mula sa pinakamadaling pantig ng pinakamahalagang bagay
mama
teorya - ang wika ay mula sa paglalaro, pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw, at iba pang mga bulalas-emosyonal. Mahaba at musikal
sing-song
teorya - ang wika ay mula sa wika ng sanggol
coo-coo
teorya - ang wika ay mula sa walang kahulugang bulalas
babble lucky
teorya - ang wika ay mula sa mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating mga ninuno
tabi-tabi po, pwera usog, simbako palayo
hocus-pocus
teorya - ang wika ay mula sa
sadyang inembento ang wika. arbitraryong tunog
eureka
teorya - ang wika ay mula sa lungsod ng babel (biblikal) Genesis 11:1-9
tore ng babel
antas ng wika: ito ay salitang standard dahil kinikilala, tinatanggap, at ginagamit ng higit na nakararami
pormal
wikang ginagamit sa pamahalaan at itinuturo sa paaralan
pambansa
malikhaing wika
karaniwang matatayog, malalalim, makulay, talinghaga, at masining
pampanitikan/panretorika
pambansa: Ama
pampanitikan:
haligi ng tahanan
pambansa: nanliligaw
pampanitikan:
naniningalang pugad
ano ang lingua franca
filipino, english
antas ng wika : mga salitang karaniwan at palasak sa mga pang-araw-araw na pakikipag-usap sa mga kakilala
impormal
wika ng partikular na pook o lalawigan
lalawiganin
wika na pinapaikli ang isa, dalawa, o higit pang salita
taglish
pang-araw-araw na mga salita ngunit may kagaspangan at pagkabulgar, bagamat may anyong repinado at malinis ayon sa kung sino ang nagsasalita
kolokyal
slang
pinakamababa
pinakadinamiko
salitang kanto, salitang lansangan, salita ng mga estudyante, grupo ng mga bakla
balbal
pinakamababang antas ng wika
mga pagmumura
bulgar
pambansa: kotse
balbal:
tsikot
pambansa: tatay
balbal:
erpat
pagkakaiba-iba ng wika
barayti ng wika
barayti ng wika: dimensiyong heyograpiko
wikang ginagamit sa isang partikular na rehiyon, lalawigan, o pook.
pagkakaiba-iba o baryasyon sa loob ng isang partikular na wika
dayalek/dayalekto
barayti ng wika
pakiurong ng plato (Bulacan-hugasan)
pakiurong ng plato (Maynila-iusog)
dayalek
barayti ng wika batay sa katayuan sa lipunan ng nagsasalita o sa pangkat na kanyang kinabibilangan
sosyolek
barayti ng wika batay sa trabaho o disiplina
jargon/register
barayti ng wika: kaniya-kaniyang paraan ng paggamit ng wika. wikang pagkakakilanlan
halimbawa: Noli De Castro, Kris Aquino, Ruffa Mae Quinto
idyolek
dito nakasaad na ang wikang tagalog ang magiging opisyal na wika ng pamahalaang rebulusyon
saligang batas ng biak na bato
1897
taon na naging kastila ang wikang opisyal
1899
taon: isinilang ang konsepto ng pagkakaroon ng wikang pambansa
1935
taon na nagkaroon ng surian ng wikang pambansa
1936
taon na nabuo ang kautusang tagapagganap blg. 134 na nag-aatas na TAGALOG ang batayan ng wikang gagamitin sa pagbuo ng wikang pambansa
1937
ama ng wikang pambansa
Manuel Quezon
taon na nagpalabas si kagawaran ng edukasyon kalihim Jose Romero ng kautusang blg. 7 na nagsaad na PILIPINO ang opisyal na tawag sa wikang pambansa
1959
taon: proklamasyon bilang 19
1986
kinilala ni Pres. Cory Aquino ang mahalagang papel na ginampanan ng wikang pambansa na nagbunsod sa bagong pamahalaan
PROKLAMASYON BLG. 19
nakasaad sa artikulo ____ seksiyon _____ ng Saligang Batas ng ______ ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino
artikulo 14 section 6
artikulo _____ seksiyon _____
wikang opisyal ay Filipino at Ingles
artikulo 14 section 7
surian ng Wikang Pambansa 1936
Batas Komonwealth bilang 184
Quezon
linangan ng mga wika sa pilipinas 1987
kautusang tagapagpaganap blg. 117
Aquino
komisyon sa wikang filipino 1991
batas republika 7104
Ramos
pagdiriwang ng linggo ng wikang pambansa simula MARSO 29 hanggang ABRIL 4 taon-taon bilang paggalang sa pagdiriwang sa kaarawan ni BALAGTAS
PROKLAMA BLG. 12
RAMON MAGSAYSAY
1954
naglipat sa pagdiriwang ng LINGGO NG WIKANG PAMBANSA sa ika 13-19 ng AGOSTO taon-taon bilang paggalang sa kaarawan ni Pangulong Manuel Quezon
PROKLAMA BLG. 186
RAMON MAGSAYSAY
1955
nagpahayag ng taunang pagdiriwang tuwing AGOSTO 1-31 bilang BUWAN NG WIKANG PAMBANSA
PROKLAMA 1041
FIDEL RAMOS
1997
ilang characters mayroon ang baybayin
17
mayroong 14 consonants at 3 vowels
baybayin
mayroong 31 character
spanish time
abecedario
mayroong 20 characters
abakada
mayroong 28 characters
21 ponema/tunog
makabagong alpabetong Filipino
ito ay ang mga tunog na ginagamitan ng mga katumbas na letra upang mabasa at mabigkas
ponemang segmental
tawag sa alinmang patinig na sinusundan ng malapatinig na /w/ at /y/ sa loob ng isang pantig. Halimbawa:
Ba-hay, si-siw
diptonggo
mga salitang katutubo na may nagkakapalitang ponema. hindi nagbabago ang kahulugan
halimbawa: lalake - lalaki
marami - madami
ponemang malayang nagpapalitan
ang pares ng mga salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad sa bigkas maliban sa isang ponema sa magkatulad na posisyon
halimbawa: misa - mesa
tila - tela
pares minimal
ito ay dalawang magkaibang katinig na magkasunod sa isang pantig
halimbawa: kri-sis, som-bre-ro, is-port
kambal katinig o klaster
-walang ponemikong simbolong katawanin
-pantulong sa ponemang segmental na siyang dahilan kung bakit higit na nagiging mabisa ang paggamit ng ponemang segmental sa ating pakikipagtalastasan
ponemang suprasegmental
ito ay ang bigat ng pagbigkas ng pantig na maaring makapag-iba sa kahulugan ng mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay
haba o diin
halimbawa
/HA.pon/ afternoon
/ha.PON/ Japanese
haba o diin
ito ay ang pagbaba at pagtaas sa bigkas o intonasyon ng pantig
tono o intonasyon
Pupunta ka sa silid-aralan.
Pupunta ka sa silid-aralan?
Pupunta ka sa silid-aralan!
tono o intonasyon
tumutkoy sa saglit na pagtigil ng pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng ipinahahayag
hinto o antala
halimbawa
Hindi siya si Jose.
Hindi/ siya si Jose.
Hindi siya, si Jose
Hinto o Antala