Exogeen en endogeen lipide transport Flashcards
Cholesterol functies
bouwsteen in celmembraan; gal voor het oplossen van vetten, voorloper van steroidhormonen en vit D
Hoe wordt het meeste cholesterol verkregen?
nieuw gemaakt in lever, maar komt ook uit dierlijke producten
Hoe gaat cholesterol?
opname in de darm of gesynthetiseerd in extrahepatisch weefsel, het verlaat de lever als VLDL of HDL, vrij cholesterol in gal of in de vorm van galzuren of -zouten
Waarom is een cholesterolarm dieet niet effectief?
het meeste wordt door het lichaam gemaakt
Pathway synthese cholesterol
begint met acetyl-CoA en acetoacetyl-CoA; HMG-CoA reductase is belangrijkste enzym van de pathway
Opbouw triglyceriden
glycerol met 3 vetzuurstaarten; functie is brandstof; worden in bloed vervoerd met lipoproteinen
Wat zijn lipoproteinen?
aan de buitenkant hydrofiel (vrij cholesterol en fosfolipiden), binnenkant hydrofoob (triglyceriden en veresterd cholesterol); op de buitenkant zitten ook apoliproteinen
Chylomicron
bevatten veel triglyceriden en weinig cholesterol
Chylomicron remnant
deel van triglyceriden is eruit, dus iets kleiner dan chylomicron met hogere dichtheid
VLDL
very low densitiy lipoprotein; groot deeltje met lage dichtheid
LDL
low densitiy lipoprotein; kleiner dan VLDL met hogere dichtheid; gevaarlijker omdat ze in de vaatwand kunnen kruipen
Lp(a)
soort LDL, hieraan zit nog een staart dus iets groter
HDL
high density lipoprotein; klein deeltje met grote dichtheid; goede cholesterol!
Apo’s
structurele eiwitten op de mantel van de lipoproteinen; kunnen fungeren als ligand voor receptoren, binding van andere apo’s aan receptoren beinvloeden of cofactoren enzymen
Apo A1
lipoprotein: HDL, chylomicronen
functie: structuureiwit HDL, activator LCAT
Apo A2
lipoprotein: HDL
functie: structuureiwit HDL, activator hepatisch lipase
Apo B48
lipoprotein: chylomicronen en -remnants
functie: nodig voor chylomicronen secretie, bindt niet aan LDL receptor
Apo B100
lipoprotein: VLDL, IDL, LDL, Lp(a)
functie: secretie van VLDL secretie, ligand voor LDL receptor
Apo C1
lipoprotein: chylomicronen, VLDL, HDL
functie: activator voor LCAT
Apo C2
lipoprotein: chylomicronen
functie: cofactor voor LPL
Apo E
lipoprotein: chylomicronen, IDL, VLDL, HDL
functie: nodig voor chylomicronen-secretie, ligand LDL receptor
Hoe gaat de exogene pathway
- Opname van triglyceriden en cholesterol in de darm, vervoer via chylomicron
- Voor de vorming van chylomicron is MTP nodig
- Triglyceriden worden uit chylomicron gehaald door LPL > chylomicron remnant
- Chylomicron remnant wordt opgevangen door LRP of LDLR receptor en gaat terug naar lever
Hoe gaat de endogene pathway?
- Chylomicron remnant wordt in lever opgenomen door remnant receptor
- Lever vormt zelf ook cholesterol waarbij VLDL wordt gevormd
- LDL haalt triglyceriden uit VLDL en daarbij ontstaat IDL
- IDL wordt opgenomen door lever of omgezet in LDL
Wat gebeurt er aan het eind met LDL (endogene)
- opname door extrahepatische cel
- opname door LDL receptoren van de lever
- opslag in de vaatwand (atherosclerose)
LDL receptor metabolisme
Zit op plasmamembraan in holletje in levercel; als LDL bindt wordt het complex opgenomen in vesicle > LDL afgebroken en receptor gerecycled oiv PCSK9
PCSK9
Eiwit die in bloed circuleert > als het in vesicle komt wordt receptor niet meer gerecycled maar afgebroken
LDL receptor gen
Mutaties zorgen dat de receptor minder goed werkt, meest voorkomende erfelijke afwijking > hoog cholesterol
Familiaire hypercholesterolemie
Fout in LDL receptor gen > veel cholesterol in bloed
Symptomen hypercholesterolemie
arcus lipoides, xanthomen (bij achilles), xanthelasmata (vetophopingen rond de ogen)
HDL
reverse cholesterol transport:
1. via LCAT wordt cholesterol naar binnenkant HDL getransporteerd, kan direct naar lever of eerst naar LDL
2. vanuit LDL komen triglyceriden naar HDL en vanuit HDL gaat cholesterol naar LDL, LDL kan dan naar lever met cholesterol > Deze overdracht wordt veroorzaakt door CETP
Waarom is HDL geen goede maat voor cholesterol efflux capaciteit?
HDL cholesterol wordt gemeten, niet de functie van HDL
lipoproteine (a)
variant van LDL, lijkt erg op plasinogeen; zeer arthrogeen; functie onbekend
