Blok 6 Markttheorie (College 2 t/m 5) Flashcards
Asymmetrische informatie
= noodzakelijke voorwaarde voor een goed functionerende markt. In de gezondheidszorg is informatie vaak asymmetrisch verdeeld
Principaal, agent
Principaal = relatief slecht geïnformeerde partij
Agent = relatief goed geïnformeerde partij
Probleem bij uiteenlopende belangen
Geen risico op misbruik als de doelstellingen gelijk zijn
Wel risico op misbruik bij ongelijke doelstellingen
- eigen belang agent niet gelijk aan belang principaal
- immoreel gedrag mogelijk (moral hazard)
5 potentiële principaal-agentproblemen:
- Patiënt zorgaanbieder
- Zorgverzekeraar verzekerde
- Zorgverzekeraar aspiraat-verzekerde
- verzekerde zorgverzekeraar
- Zorgverzekeraar zorgaanbieder
Mogelijke oplossingen voor principaal-agentprobleem
- verkleiner informatie asymmetrie
- (meer) gelijkschakelen van belangen
- regelgeving door de overheid (institutionele remedies)
Mogelijke tegenkrachten SID (Supplier Induced Demand) bij artsen:
- doelinkomen ipv zo hoog mogelijk inkomen
- hoger inkomen v. minder vrije tijd
- beroepsethiek (Eed van Hippocrates)
Nutsfuncties artsen en vraaginductie
(eff kijken of je die moet leren –> SV 9.2.2. blz 280-284)
Financiële prikkels & agency problemen doel en kanttekeningen
doel: belangen zorgaanbieder = belangen patiënt/zorginkoper
Kanttekeningen:
- intrinsieke versus extrinsieke motivatie
- invloed persoonlijke kenmerken en context
- meten van prestaties en causaliteit
Basishonorering
- per consult/verrichting/verpleegdag (sterke prikkel voor productie --> grote kans op SID) Fee for service - per zorgbundel per patiënt per periode Bundled payment - per zorgbundel per verzekerde per periode Capitation payment - Vast bedrag per periode Salaris/budget
Prestatieopslag en Basishonorering
Vaak wordt een basishonorering gecombineerd met een prestatie-opslag. Dit is het bedrag dat je samenhangt met de prestaties die zijn geleverd bijv. de bereikten gezondheidswinsten. Wat wil je belonen? Wie? Hoe? En wat zijn de neveneffecten
Honorering per consult/verrichting/verpleegkdag VOORDELEN
Prikkels voor:
- hoge arbeidsproductiviteit
- hoge patiënttevredenheid
Geen prikkels:
- beknibbelen op kwaliteit
- onderbehandeling
Andere voordelen:
- transparantie van geleverde zorgactiviteiten
Honorering per consult/verrichting/verpleegkdag NADELEN
Prikkels voor:
- indicatieverruiming
- indicatieverschuiving
Geen prikkels voor:
- preventie
- coördinatie/samenwerking en doelmatige substitutie
- kostenbeheersing
Honorering vast bedrag per periode (salaris/budget) VOORDELEN
Prikkels voor:
- kostenbeheersing in geval van shared savings
- coördinatie/samenwerking en doelmatige substitutie in geval van shared savings
Geen prikkels:
- overbehandeling
Andere voordelen:
- zekerheid over de kosten van de zorg die onder de betaling valt
Honorering vast bedrag per periode (salaris/budget) NADELEN
Prikkels voor:
- kostenverschuiving
- risicoselectie (meer dan bij honorering per patiënt)
- uitputting budget
Geen prikkels voor:
- hoge arbeidsproductiviteit
- goede zorginhoudelijke kwaliteit
- innovatie
Andere nadelen:
- geringe transparantie over geleverde zorg
- wachtlijsten
4 voorwaarden voor perfecte marktwerking
1- aanbieder verkopen allemaal hetzelfde product
2- aanbieders zijn prijsnemers
3- toe- en uittreding is vrij
4- aanbieders en vragers beschikken over perfecte informatie (markt is volkomen transparant)
Doelstelling winstmaximalisatie
= veronderstelling neo-klassieke microeconomie –> in de perfecte marktwerking wordt gestreefd naar winstmaximalisatie (zo hoog mogelijke winst bereiken)
Winst =
totale opbrengst - totale kosten
Marginale opbrengst (MO)
Verandering van de totale opbrengt als de hoeveelheid met 1 eenheid toeneemt. Extra opbrengsten van 1 extra verkorte eenheid
Marginale Kosten (MK)
Verandering van de totale kosten als de hoeveelheid met 1 eenheid toeneemt. Extra kosten van 1 extra verkochte eenheid
Marginale winst (MK)
Extra winst van 1 extra verkochte eenheid
Optimum als aanbieder streeft naar winstmaximalisatie
Als MW > 0, meer produceren en verkopen (MO>MK)
Als MW < 0, minder producten en verkopen (MO < MK)
Als MW = 0, dan winst is maximaal (MO=MK)
Wanneer uittreding van de markt ‘shutdown condition’
Als P < GTK
Zolang de prijs bóven de GTK blijft kun je je variabele kosten nog steeds terugverdienen, alleen je vast niet. Zodra je prijs hier dus ONDER zakt, kan je niet anders dan uittreden
Consumentensurplus
- financieel voordeel vragers
- verschil tussen betalingsbereidheid en marktprijs
Producentensurplus
- financieel voordeel aanbieders
- verschil tussen prijs waartegen men bereid zou zijn te produceren en marktprijs
Aanpassingen van korte naar lange termijn
- winst lokt toetreding uit
- als nieuwe aanbieders toetreden, dan schuift de aanbodcurve van de betreffende markt naar rechts
Dit gaat door totdat:
- de prijs is gezakt tot het laagste punt van de lange termijn GK-curve
- alle aanbieders hun kapitaalgoederenvoorraad zodanig hebben gewijzigd dat de korte termijn GK-curve de lange termijn GK-curve op het laagste punt raakt