42-Taylor/multiculturalisme Flashcards
CRISIS
Isaiah Berlin was Tlr’s leermeester. Hij introduceerde onderscheid neg/pos vrijheid. Wat bedoelt hij daarmee?
- Moderniteit heeft meer vrijheid opgeleverd.
- Maar: welke vrijheid?
- neg vrijheid: onafhankelijkheid v externe obstakels (kerk, hierar standenmaatsch, leefregels trad samenl)
- pos vrijheid (Rousseau, Marx): wortelt in gemeenschapsleven (coll zelfbestuur; maatsch beslist voor individu). - Tlr: pos vrijheid veronderstelt (beh zelfreflectie) ook externalisme (wie is rechter van indiv verlangens?). Dus ‘kunnen doen wat je wilt = neg vrijheid lijkt voor de hand te liggen. Maar: Tlr stelt dat zelfs neg vrijheid het maken van kwalitatieve onderscheiden (vrijheid als afwezigheid v externe obstakels impliceert het voorafgaande vermogen om te expliciteren waarom we iets als een obstakel voor onze vrijheid beschouwen) veronderstelt.
p196
CRISIS WEST DEMOCRATIE
Welke drie problemen kent de moderniteit?
- Verlies aan zingeving;
- Vertroebeling v maatsch en indiv doelstellingen;
- Verlies aan vrijheid wegens tanende participatie aan het pol leven, waardoor democr zelfbestuur uit handen gegeven. Westerse mens niet langer bereid indiv rechten ondergeschikt te maken aan maatsch doelen/wervende projecten. Daardoor gebrek aan participatie aan maatsch debat, wat reeele bedreiging voor democratie is.
p195
CRISIS / MOD MENS DRAGER RECHTEN
Welke paradox bevat het liberale, neg vrijheidsconcept van onze democr samenlevingen?
Enerzijds: Externe obstakels (bv hierarchie) mogelijk gemaakt.
Anderzijds:
Indiv stelt eigen preferenties voorop (dus erosie v maatsch projecten).
Moderne mens autonome beschikker v rechten die hij kan doen gelden.
p197
CRISIS / PROCEDURELE VS SUBSTANTIELE DEMOCR
Wat vindt Tlr van extreem opgevatte neg vrijheid en utilitarisme?
HIj hekelt beide.
Lib: verengt het morele domein tot 1 doel.
Util: greatest benefit for greatest nr of people.
Beide: niet-schade beginsel (mijn preferenties mogen niet ten koste gaan van anderen) DUS regelutilitarisme. MAAR: maatsch project waaraan mod mens zich kan verbinden ontbreekt. GEVOLG: verenging tot 1 morele waarde - zoveel mogelijk nut voor zoveel mogelijk mensen. Tlr is tegen deze reductie tot 1 waarde bij beide.
Lib:
- pluraliteit aan opvattingen erkend, maar prive. Omgekeerd worden burgers geacht levensbesch opvattingen naar seculiere, rationele argumenten in debatten te vertalen (Rawls, Habermas).
- Dus argumenten vertaald naar univ, lib rede; is vlgs Tlr verarming vh publieke debat:
* onmogelijk om helemaal te abstraheren van reli, volk of levensbesch.
* probleem v identificatie en participatie: burgers herkennen zich niet meer in formele, bureaucr democr (erkenning ve groep is niet hetzelfde als toekenning procedurele rechten. Nodig is ook participatie aan maatsch debat + inhoudelijk profileren. Vb: moslima moet hoofddoek afnemen om deel te mogen nemen aan debat).
Dus: neg vrijheid (vrij zijn van) een doel op zich geworden, ipv middel om pos vrijheid (vrij zijn voor) te laten bloeien.
=> Tlr: crisis in west democratie omdat we vrij zijn VAN allerlei externe obstakels, maar niet weten WAARVOOR we die vrijheid zouden kunnen gebruiken.
p198
CRISIS / RELATIVISME + POL V ERKENNING
Wat is het probleem vd commensurabiliteit?
Culturen, inhoudel visies zijn uiteindelijk onvergelijkbaar, omdat er versch basisprincipes in geding zijn. Cult conflicten zijn dan onvermijdelijk.
Liberalisme heeft dan nog het voordeel van universele paraplu vd seculiere rede.
Tlr vindt commensurabiliteit/passief pluralisme (ook wel procedureel liberalisme) onvoldoende, want erkent eigen waarde v die culturen niet. Is voorstander van vermijden extremen in dialoog.
Procedureel lib positie = elke cultuur gelijkwaardig want allemaal mensen met fund rechten (difference-blind) VS
Incommensurabiliteit = elke cultuur uniek, dus vergelijking onmogelijk.
Beide misbruiken cult principe van wederzijds respect: het zgn neutrale geheel v niet-discr principes vd politiek v gelijke waardigheid is weerspiegeling v 1 dominante cultuur. Dus onderdrukkend en subtiel/onbewust discriminerend.
199/200
WESTEN VS ANDERE CULTUREN / KRITIEK LIBERALISME
Welke kritiek heeft Tlr op liberalisme?
Tlr is aanhanger vh liberalisme maar veroordeelt de enge procedurele variant.
- Lib moet ook collectieve doelen als legitiem erkennen, binnen grenzen van redelijkheid.
- Lib is niet neutraal want is zelf resultaat ve specifieke cult traditie, met nauwe banden m christendom (dus: scheiding kerk/staat logisch; niet zo voor moslims).
p200
WESTEN VS ANDERE CULTUREN / KRITIEK SOFTE MULTICULTURALISME
Welk verwijt maakt Tlr de extreme multiculturalisten?
Uit veronderstellen van gelijkwaardigheid volgt zelfde homogeniserende tendens als lib, ontkenning specifiteit (dus mogelijkheid v afwijzing).
Wel mogelijk: neg waardeoordeel over culturen. Cult uitwisseling veronderstelt respect voor elke cultuur (immers culturen al lang betekenishorizon voor velen hebben ontwikkeld).
p210
WESTEN VS ANDERE CULTUREN / HORIZONVERSMELTING
Welke criteria kunnen gehanteerd worden om culturen / cult gebruiken to elkaar af te wegen? Immers: lib, seculiere staat kan niet instaan voor neutrale afweging.
Tlr: hermeneutiek.
- Vertrekken vu pos instelling dat een cultuur iets waardevols te bieden heeft.
- Dan na zorgv en begripvolle dialoog een horizonversmelting (vgl Gadamer)
- Dan kan betekeniskader eigen cultuur fund getransformeerd worden.
Horversmelt door nwe vergelijkende woordenschat, die contrasten uitdrukt. Dan ontstaat oordeel obv een opvatting v wat waardevol is obv transformatie eigen normen. Tlr optimistisch hierover.
- laten varen cult arrogantie;
- noopt tot bescheidenheid inz resultaat: geen vanzelfsprekendheid v blijken v relatieve waarde v alle culturen.
p201
WESTEN VS ANDERE CULTUREN / NEONIETZSCHIAANSE DISCOURS
Tlr’s horizonversmelting leidt tot een rijkere en meer volmaakte cultuur, dus dichter tot ultieme objectiviteit (einddoel/telos ve lange cult ontwikkeling). Hoewel nog veraf vlgs Tlr, denken de neonietzscheanen daar anders over. Hoe?
Interactie tussen culturen berust vooral op machtsspel (Kulturkampf), libido dominandi. Elk gunstig oordeel over ander cultuur is act of hypocrisy. Intelligent persoon doorziet deze hypocrisie.
Tlr: onacceptable reductie v cult interactie tot subjectiviteit vd mensel wil. Waardeoordelen worden kwestie v subj preferentie (‘like’). Gaat neonietzs niet om respect maar om kiezen ve kant. Is onbevredigend want miskent hunker naar erkenning en respect. Cult erkenning = wat mensen een goed, geslaagd, waardevol leven vinden.
p202
OVERLAPPENDE CONSENSUS?
Welke bezwaren ziet Tlr in Rawls’ overlappende consensus tussen culturen?
Bepalen voorwerp vd consensus: gedragsnormen (niet theor naam). In Westen verweven met discours over rechten. Is dat te koppelen aan andere (niet-westerse) backgrounds of justification?
p203
OVERLAPPENDE CONSENSUS / TAAL RECHTEN
In Westen is discours v rechten mn in contracttheorie bel geworden. Maar is gebaseerd op mens- en wereldbeeld obv individu. Hoe benadert Tlr dit probleem?
We zoeken naar mondiale consensus over gedragsnormen. Moeten berusten op:
- alg aanvaard fil kader.
- bekrachtiging: in jur apparaat.
=> welke variaties in het fil kader of jur vormen kunnen verenigbaar blijven met een betekenisvolle, univ consensus over wat echt belangrijk is voor onze onderzoeksvraag, nl de afdwingbare gedragsnormen?
Praktijk > theorie, dus norms of conduct prevaleren. Variaties toelaten op metafys gebied (phil justification) en op jur vlak (legal mechanisms).
Intercult conflicten dan oplossen door zelfde gedragsnormen op leggen, maar toelaten achterliggende jur/fil variaties.
p204
OVERLAPPENDE CONSENSUS? / JUR VORM
Niet het individualisme is het probleem in discours mensenrechten, maar het pol vertrouwen waarop het berust. Elk indiv moet sterk betrokken zijn bij opbouw vd maatsch. Hoe deden we dat in westerse landen?
Nieuw jur kader obv fil reflectie: normen mensenrechten jur vormgegeven in democr instellingen met strikte jur procedures.
Andere samenlevingen, bv Thailand: koning draait twee staatsgrepen terug door beroep op zijn moreel gezag (dus: positie ondersteunt gedragsnormen).
p204
OVERLAPPENDE CONSENSUS? / FIL VARIATIES
Thailand heeft een andere fil achtergrond: rituelen verlichten het ‘zelf’ van het lijden en helpt orienteren op harmonie vd wereld rondom. Wat is het gevolg?
- Democr gedragsprincipes als vanzelf ondersteund: elk indiv verantw voor eigen verlichting.
- Org samenleving: uitgaan van principe v geweldloosheid, dus soc dwang van boven is minimaal.
=> leidend principe niet westerse intrinsieke mensel waardigheid maar harmonie en geweldloosh.
- meer ecologische opbouw vd samenleving.
- decentralisering (lok bewoners zelf verantw grond/grstoffen).
- boeddhisme waarschuwt tegen a politics of anger jegens niet respecteren mensenrechten.
Horizonversmelting blijft vereiste, maar kan na consensus jur vormen en fil rechtvaardiging ontstaan.
TOCH: temporele relatie kan omgekeerd liggen. Bv discriminatie geslacht: gelijkwaardigh zal pas in prakt normen en jur vormen gestalte krijgen nadat fund mensbeeld een verwijzing naar gelijkwaardigheid bevat.
p205
MULTIPLE MODERNITIES
MM: wie aanvaardt dat bep vast gedragsnormen op cult uiteenlopende fil principes kunnen berusten, aanvaardt ook dat versch types moderniteit mogelijk zijn. Tlr zegt dat dit niet altijd vanzelfsprekend is. Waarom?
- Westerse liberalisme heeft a-culturele benadering v moderniteit meegebracht (mod processen zetten zich door onafh v inhoud vd cultuur. Bv scheiding reli en pol, alfabetisering, univ stemrecht, verstedelijking; ontwikk technologie).
Typerend: deze ontwikkelingen worden als vooruitgang beschouwd. Rede en wetenschap brengen ware toedracht over mens, God en wereld ah licht => cultuur zal moderniseringsprocessen ondergaan.
Tlr: zijn substraction stories = mens komt vanzelf tot 1/dezelfde lib, mod cultuur als bijgeloof en religie zijn weggenomen. Tlr hekelt dit met:
1) a-cult benadering v moderniteit gaat uit v haar eigen cult neutraliteit, maar is in werkelijkh gebaseerd op westerse ontwikkelingen.
- ontwikkelingen leunen op reli cultuur v chr (bv golf van caritatieve inspanningen na ramp).
2) houding is aanmatigend en arrogant: feit van westerse superioriteit staat vooraf vast, daardoor dialoog met andere culturen niet meer nodig.
Tlr’s pleidooi: multiple modernities. Overal moderne ontwikkelingen, maar betekent niet noodz dat cult diversiteit daarom zal/moet verdwijnen.
p207
