#2 Nadnercza rozkurwiacz Flashcards
Wymień 3 warstwy nadnerczy i ich hormony i ich funkcje + co powstaje w rdzeniu nadnerczy
1) Warstwa kolebkowata - mineralokortykoidy (głównie aldosteron)
2) Warstwa pasmowata - glikokortykoidy (głównie kortyzol i kortykosteron)
3)Warstwa siatkowata - androgeny
Glikokortykoidy funkcje
1) Pobudzenie glukoneogenezy w wątrobie
2)Nasilenie syntezy glikogenu w watrobie
3)Pobudzenie rozpadu białek w mięśniach z uwolnieniem aminokwasów do glukoneogenezy
4)Pobudzenie syntezy białek w watrobie
5)Pobudzanie lipolizy
6) Zwiększenie wchłaniania zwrotnego Na+
7)Zwiększenie przesączu klebuszkowego
8)Zmniejsza produkcje śluzu ochronnego w żołądku
9)Upośledza pamięć - zanik komórek nerwowych (w nadmiarze)
10)Zmniejsza wytwarzanie cytokin prozapalnych
Mineralokortykoidy funkcje
Utrzymanie prawidłowego stężenia sodu, potasu i płynów pozakomorowych
-Zwrotne wchłanianie Na+ oraz wydalanie K+ i H+ w nefronie dystalnym
-Przerost, przebudowa i włóknienie serca (nadmiar)- nefropatie
-Podwyższają ciśnienie tętnicze
Rdzeń- katecholaminy
Zespół Cushinga
To zespół objawów klinicznych powstający w wyniku długotrwałej ekspozycji na nadmiar krążących glikokortykoidów.
Może być zależny lub niezależny od wydzielania ACTH
Zespół Cushinga niezależny od ACTH
Pierwotna nadczynność kory nadnerczy
1)Nowotwory kory nadnerczy (gruczolak lub rak)
2)Zmiany rozrostowe nadnerczy - guzkowa hiperplazja
3)Mutacja receptora melanokortynowego
4)Glikokortykoidy - jatrogenne
Zespół Cushinga zależny od ACTH
Wtórna nadczynność kory nadnerczy
1)Postać przysadkowa - nadmierne wytwarzanie ACTH przez gruczolak przysadki - inaczej Choroba Cushinga
2)Zespół Ektopowego wydzielania ACTH przez guz o lokalizacji pozaprzysadkowej np drobnokomorkowy płuca, rakowiaki, rak rdzeniasty tarczycy(neuroendokyrynne)
Objawy kliniczne Zespołu Cushinga
1)Otyłość z centralnym rozmieszczeniem tk tluszczowej
2)Księżycowata twarz
3)Bawoli kark
4)Duży brzuch z czerwonymi rozstępami
5)Wylewy podskórne przez ścieńczenie tkanki podskórnej
6)Rozstępy z naczyniami krwionośnymi, siniaki
7)Osłabienie siły dolnych mięśni kończyn
8) Częste zakażenia skórne, grzybicze -zmniejszona odpornosc
9)Reakcje alergiczne - hamowanie histaminy
10)Rozległa utrata masy kostnej przez zahamowanie procesów kosciotworczych
11)Zmniejsza się wchłanianie wapnia z moczem
12)Nadciśnienie tętnicze
13)Zahamowanie wzrostu u dzieci
14)Opóźnienie dojrzewania u dzieci
15)Zaburzenia miesiączkowania
16)Wirylizacja u kobiet i dzieci
17) Przedwczesne dojrzewanie u chlopcow
18)Zaburzenia psychiczne - euforia, depresja, stany niepokoju, psychoza
19)Cukrzyca
20) Kamica nerkowa
Badania w zespole Cushinga
1) Stężenie kortyzolu z dobowym rytmem wydzielania - rano od 15 do 20ug prawidłowo a potem obniża się do polowy
2)Wydalanie wolnego kortyzolu z moczem - dobowe powinno być poniżej 100ug
3)Stężenie ACTH w surowicy - bardzo niskie przy podwyższonym kortyzolu wskazuje na ACTH Niezależny zespół
4)Podwyższona hemoglobina, hematokryt, erytrocyty
5)Poranna hiperglikemia/nieprawidłowy OGTT
6)Zwiększony cholesterol całkowity, LDL, triglicerydy
Dynamiczne
1) Hamowanie deksametazonem - jednorazowe podanie 1mg o północy, rano powinno być prawidłowo niższe niż 5ug/dl
2)Hamowanie deksametazonem długie - przez 4 dni łącznie, w chorobie Cushinga stężenie kortyzolu powinno być już po 2 dniach niższe niż 5 ug a wydalanie z moczem obniżone o 50%
Patogeneza nadciśnienia w zespole Cushinga
1) Kortyzol,DOC i kortykosteron działają przez receptor mineralokortykoidowy
Hormony te zwiększają reabsorbcje sodu zwiększając wolenie
2) Kortyzol zwiększa również syntezę angiotensyny II w naczyniach krwionośnych
3) Zmniejszona degradacja katecholamin
Hiperaldosteronizm Pierwotny
Grupa zaburzeń związanych ze zwiększonym widzialniem aldosteronu nieadektwanym do spożycia sodu i niezależne od regulujących jego wydzielania aktynowsci układu Renina angiotensyna oraz Stezenia potasu we krwi.
Nadmierne wydzielanie aldosteronu prowadzi do nadciśnienia tętniczego, uszkodzenia układu sercowo naczyniowego i nerek, zatrzymywania sodu w ustroju, zahamowania wydzielania reniny i zwiększonego wydalania potasu z moczem i hipokaliemi. Obniżone ARO
przyczyny
1) Przerost warstwy kory nadnerczy
2) Gruczolak nadnerczy (zespół Conna)
3) Rak kory nadnerczy wydzielający aldosteron
Objawy hiperaldosteronizmu pierwotnego
1) Nadciśnienie tętnicze
2) Osłabienie mięśniowe, wielomocz, wzmożone pragnienie
3) Hipokaliemia
Zasadowica - przez nadmiar aldosteronu wydalane są jony K+ i H+
4) Obniżenie Aktywności reninowej osocza
5) Obniżenie reniny
6) Wloknienie srodblonka naczyń
Patogeneza hiperaldosteronizmu pierwotnego (nadmiar aldosteronu)
1) Nadmierne wydzielanie aldosteronu prowadzi do nadciśnienia tętniczego przez zatrzymywanie sodu i wody oraz skurcz i uszkodzenie naczyń
2) Wytwarzany autonomicznie aldosteron działa na cewkę nerkowa dalsza i powoduje zwiększone wchłanianie zwrotne Na+ i wydalanie Ki H+
3)Zatrzymywanie sodu i wody na początku prowadzi do hiperwolemii a potem dochodzi do spontanicznej diurezy i obj płynu ulega normalizacji
4)Działając synergistycznie z angiotensyna II powoduje martwicę, włóknienie miocytow, przerost serca, upośledza czynność srodblonka naczyn
5) W nerkach nadmiar aldosteronu prowadzi do uszkodzeń tętniczek i nefropati
6)Prowadzi do nadciśnienia przez pobudzenie receptorów mineralokotykoidqwych w OUN
Hiperaldosteronizm wtórny
Długotrwałe nadmierne pobudzenie układu RAA wyrażające się zwiększoną Aktywnością reninowa osocza oraz zwiększonym stężeniem angiotensyny II
Pobudza warstwę kolebkowata nadnerczy do nadmiernego wydzielania aldosteronu
Przebiega zwykle bez nadciśnienia
Przyczyny : schorzenia wątroby (brak możliwości eliminacji aldosteronu), niewydolność serca, zespół nerczycowy, preeklampsja, stosowanie leków moczopędnych, leki przeczyszajace
Ostra niewydolność kory nadnerczy (przełom nadnerczowy)
To zespół objawów klinicznych wywołanych nagłym znacznym niedoborem kortyzolu stanowiący zagrożenie życia. Najczęściej przez obustronną destrukcje kory nadnerczy przez zator lub wylew. W fazie przełomu rozwiniętego jest oporność na leczenie katecholaminami
Przyczyny
Obustronna destrukcja kory nadnerczy nagle przez zator lub wylew spowodowany :
1)Posocznica meningokokowa - Waterhouse-Friderichsen
2) Wrodzone lub nabyte zaburzenia krzepnięcia
3)Powikłania poporodwe
4)Uraz
+
5) Chorzy z nierozpoznana niedoczynnością kory nadnerczy
6)Chorzy po odstawieniu leczenia substytucyjnego
7)Chorzy w sytuacjach stresowych bez odpowiedniej dawki hydrokortyzonu
8) Nieprawidłowe wchłanianie hydrokortyzonu w biegunce lub wymiotach
9)Sepsa
Objawy
1)Ostry ból jamy brzusznej
2)Nudności, wymioty
3)Wysoka temperatura - cytokiny w niedoborze kortyzolu
4)Objawy hipoglikemii, u dzieci drgawki
5)Bóle mięśni, obniża się ciśnienie tętnicze
6) W zespole Waterhousa - rozległe wylewy krwi w skorze
Choroba Addisona
Jest to pierwotna przewlekła niedoczynność kory nadnerczy, wywołana długotrwałym niedoborem hormonów kory nadnerczy przede wszystkim kortyzolu przez bezpośrednie uszkodzenie nadnerczy.
Często występuje z autoprzeciwciałami do kory nadnerczy, tarczycy, przytarczycom, kom. okładzinowym żołądka
Przyczny
1) Gruźlica
2)Autoimmunizacja - przeciwciała przeciwko antygenom komórek nadnerczy np enzymom katalizującym steroidogeneze
3)Histoplazmoza
4)Przerzuty nowotworowe
5)AIDS
6) Zakażenie wirusem cytomegalii,
7)Polekowe zmniejszenie syntezy hormonów kory nadnerczy
8) grzybice
Objawy
1)Osłabienie, łatwa męczliwość
2)Brak łaknienia, nudności, wymioty
3)Napady hipoglikemii przez upośledzenie glukoneogenezy
4)Nadmierna utrata sodu z moczem, hipowolemia, hipotonią - niedobór aldosteronu
5) Nadmiar potasu zaburza akcje serca - niedobór aldosteronu
6)Utrata owłosienia płciowego i miesiączki u kobiet - brak androgenów nadnerczowych
7)Ciemne zabarwienie skóry i błon śluzowych -Nadmiar ACTH przez brak hamowania zwrotnego kortyzolem
8)Brunatne przebarwienia łokci
Patogeneza ciemnej skóry w chorobie Addisona
Brak kortyzolu powoduje brak zwrotnego hamowania ACTH przez co jest go nadmiar
ACTH zawiera w składzie aminokwasowym alfa MSH która działa na melanocyty i indukuje wydzielanie melaniny która powoduje ciemne zabarwienie skory
Wtórna niedoczynność kory nadnerczy
To zespół objawów klinicznych wywołanych długotrwałym niedoborem hormonów kory nadnerczy wskutek niedoboru ACTH
Przyczyny
1)Przewlekła steroidoterapia
2)Guz przysadki lub podwzgórze®za
3)Guzy około siodłowe
4)udar przysadki - zespół Seheehana
Objawy podobne jak w chorobie Addisona ale zazwyczaj długo narastają i są mniej wyrażone
Nie występują zaburzenia elektrolitowe bo czynności warstwy kłębkowatej są zachowane, nie ma tez ciemnego zabarwienia ani hipotensji ortostatycznej
Stała supresja ACTH powoduje wtórny zanik kory obu nadnerczy
Po nagłym odstawieniu leku podwzgórze i przysadka nie podejmują natychmiast swoich funkcji w zakresie wydzielania CRH oraz ACTH a hipotroficzne nadnercza nie są w stanie syntezowac odpowiedniej ilości hormonów
Powstaje niedobór endogennych glikqokorytkoidow i rozwijają się objawy wtórnej niedoczynności
Badania w niedoczynności nadnerczy (Addison)
1) Stymulacji ACTH - podanie syntetycznego ACTH, prawidłowo kortyzol powinien wzrosnąć dwukrotnie powyżej 15ug/dl
2)Test z metyraponem - metyrapon blokuje syntezę kortyzolu w nadnerczach na poziomie 11dezoksykortykortyzolu który nie ma właściwości hamowania wyrzutu ACTH przez przysadkę. Brak wzrostu stężenia ACTH po podaniu świadczy o obniżonej rezerwie
3)Test hipoglikemiczny - Brak wzrostu kortyzolu po obniżeniu glukozy przez podanie insuliny świadczy o obniżonej rezerwie nadnerczowej
1) Niedokrwistość monocytarna, neutropenia, eozynofilia
2)Stężenie kortyzolu we krwi - powinno być powyżej 5ug/dl
3) Stężenie ACTH w surowicy - wysokie potwierdza pierwotna, niskie wtórna
4) w pierwotnej hiponatremia, hipochloremia, hiperkaliemia
5)W pierwotnej - hipotononia podczas stania
Wrodzony przerost nadnerczy
Grupa schorzeń uwarunkowana wrodzonymi dziedziczącymi się autosomalnie recesywnie zaburzeniami enzymatycznymi biosyntezy kortyzolu.
Niedobór kortyzolu przez brak hamowania zwrotnego powoduje stałą nadmierną sekrecje ACTH co prowadzi do przerostu kory nadnerczy która tor metaboliczny ukierunkowuje na wytwarzanie androgenów a to prowadzi do zaburzeń w różnicowaniu płci
Dzielony na zespół utraty soli oraz z prostą wirylizacja
Patomechanizm biochemiczny
1)Niedobór 21 hydroksylazy - synteza steroidów zostaje zahamowana na etapie progesteronu i 17hydroksyprogesteronu które nie są przekształcane dalej. Hamuje to tor tworzenia mineralo i glikokrotykoidow
Wrodzony przerost nadnerczy postać z utratą soli
Pacjenci homozygotyczni genów zmutowanych CYP21
-W okresie noworodkowym : zaburzenia gospodarki wodno -elektrolitowej, wzrost stężenia potasu we krwi, nadmierna utrata sodu, hipowolemia, hipochloremia
kwasica metaboliczna
-Maskuliniazacja dziewczynek narządów płciowych już w życiu płodowym (wirylizacja) - przerost łechtaczki, zrośnięcie warg sromowych
-Po kilku dniach od porodu gwałtowne wymioty, biegunka, odwodnienie
-Wzrost ARO
-spadek aldosteronu , NA+
-Wzrost k+
Wrodzony przerost nadnerczy prosty
Maskulinizacja dziewcząt, brak rozwoju piersi, męskie owłosienie, męska budowa ciała, męski głos
-przedwczesne dojrzewanie chłopców - gwałtowny wzrost, owłosienie płciowe, zwiększenie prącia ale bez zwiększenia jąder
-Brak zaburzeń gospodarki wodno elektrolitowej - niepełna ekspresja genu
-Zbyt szybkie zrośnięcie przynasadowych kości długich
-Zmniejszenie wzrostu ostatecznego
Rozpoznanie
Oznaczyć 17 OH progesteron (rośnie już w 5 dniu życia)
