Zdrowie publiczne Flashcards
Proces zmiany struktury zachowań wynikający ze zmian sytuacji społeczno-ekonomicznej i otaczającego środowiska, w wyniku którego nastąpił wzrost liczby zgonów z powodu chorób cywilizacyjnych (społecznych), to:
A)
skutek starzenia się społeczeństw
B)
tzw. pandemia XX w
C)
transformacja epidemiologiczna
D)
rewolucja przemysłowa
E)
zmierzch zakaźnictwa
C)
transformacja epidemiologiczna
46%
To pytanie zostało unieważnione przez CEM.
Transformacja epidemiologiczna jest ciągłym, długotrwałym procesem, który systematycznie zachodzi we wszystkich krajach. Jest wynikiem rozwoju społeczno-ekonomicznego i zmian w otaczającym środowisku, co niesie za sobą zmiany w zakresie czynników determinujących zdrowie społeczeństw, co w konsekwencji wpływa na profil występujących chorób i zgonów. Proces ten związany jest z wydłużaniem przeciętnej długości życia oraz wzrostem liczby zgonów z powodu chorób cywilizacyjnych.
Zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w Polsce obowiązkowemu leczeniu podlegają osoby:
A)
zakażone HIV i wirusem SARS CoV-2
B)
chore na AIDS i COVID-19
C)
chore na gruźlicę płuc, kiłę i rzeżączkę
D)
chore na kiłę i COVID-19
E)
chore na gruźlicę i rzeżączkę
C)
chore na gruźlicę płuc, kiłę i rzeżączkę
73%
Dobrze! Zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, obowiązkowemu leczeniu podlegają osoby chore na:
gruźlicę
płuc,
kiłę
,
rzeżączkę
.
Znacząca poprawa stanu zdrowia i dobrostanu ludności. Zmniejszenie nierówności w
dostępie do zdrowia. Wzmocnienie pozycji zdrowia publicznego. Zapewnienie
systemów ochrony zdrowia zorientowanych na pacjenta, które są powszechne, równe,
trwałe i wysokiej jakości. To strategiczne ramy polityki regionalnej UE na rzecz zdrowia
publicznego, opracowane przez:
A)
Stowarzyszenie Szkół Zdrowia Publicznego Regionu Europejskiego ASPHER w
postaci Europejskiej Agencji Akredytacji Zdrowia Publicznego
B)
Światową Organizację Zdrowia, w dokumencie Karta Ottawska Promocji Zdrowia
C)
Europejski Komitet Regionalny WHO jako dokument pt. „Zdrowie 2020. Europejska
polityka wspierająca działania rządów i społeczeństw na rzecz zdrowia i dobrostanu
człowieka
D)
Europejskie Stowarzyszenie Zdrowia Publicznego EUPHA (European Public Health
Association)
E)
Radę Europejską w 1992 roku w dokumencie pt. „Traktat z Maastricht o Unii
Europejskiej”.
C)
Europejski Komitet Regionalny WHO jako dokument pt. „Zdrowie 2020. Europejska
polityka wspierająca działania rządów i społeczeństw na rzecz zdrowia i dobrostanu
człowieka
37%
Brawo! We wrześniu 2012 Europejski Komitet Regionalny WHO opracował nowe strategiczne ramy polityki regionalnej o nazwie „Zdrowie 2020”. Do dwóch celów strategicznych zawartych w nich należą:
poprawa stanu zdrowia całego społeczeństwa i zmniejszenie nierówności w zdrowiu
,
poprawa przywództwa i partycypacji społecznej w zarządzaniu zdrowiem
.
Pierwszą wyraźną podstawą prawną do działań Unii Europejskiej w zakresie zdrowia publicznego stanowi traktat:
A)
z Lizbony
B)
z Amsterdamu
C)
z Nicei
D)
z Maastricht
E)
z Rzymu
D)
z Maastricht
52%
Brawo! Już w traktacie z Maastricht znalazły się zapisy dotyczące współdziałania Unii w zapobieganiu chorobom (zwłaszcza epidemiom) oraz uzależnieniu od narkotyków poprzez wspieranie badań nad ich przyczynami, drogami rozprzestrzeniania i metodami zapobiegania im.
Zdanie: „nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia oraz promowania
zdrowia poprzez zorganizowane wysiłki społeczeństwa” jest definicją:
A)
walki z analfabetyzmem zdrowotnym
B)
wychowania zdrowotnego
C)
edukacji zdrowotnej
D)
promocji zdrowia
E)
zdrowia publicznego
E)
zdrowia publicznego
56%
Świetnie! Definicję tę opracował w 1988 r. Komitet Badań nad Przyszłym Rozwojem Zdrowia Publicznego w Wielkiej Brytanii, działający pod przewodnictwem Donalda Achesona. „Zdrowie publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia i promowania zdrowia poprzez zorganizowany wysiłek społeczeństwa”.
Badanie kohortowe to badanie:
A)
obserwacyjne
B)
eksperymentalne
C)
interwencyjne
D)
przesiewowe
E)
kliniczne
A)
obserwacyjne
62%
Oby tak dalej! W badaniach tych obserwuje się jednolite pod względem wybranych cech grupy ludzi (kohorty), o różnym narażeniu na czynnik mogący być przyczyną danej choroby. Badanie takie wymaga długiego czasu i odpowiednio licznej grupy badanej – zwłaszcza jeśli badana choroba występuje z małą częstością.
We wzorze na obliczanie swoistości testu w liczniku ułamka wpisuje się liczbę:
A)
wyników prawdziwie ujemnych
B)
wyników fałszywie ujemnych
C)
wyników prawdziwie dodatnich
D)
wyników fałszywie dodatnich
E)
wszystkich wyników dodatnich
A)
wyników prawdziwie ujemnych
46%
Wyśmienicie! Jest to liczba prawdziwie ujemnych wyników uzyskanych w teście w stosunku do wyników prawdziwie ujemnych i fałszywie dodatnich.
Dane o liczbie chorych na chorobę X uzyskane w czasie badań prowadzonych podczas
festynów zdrowia mają znikomą wartość z punktu widzenia epidemiologii i
rozpowszechnienia tej choroby ponieważ:
A)
nie zbiera się informacji o chorobach współwystępujących
B)
autoselekcja badających się powoduje, że próba nie jest reprezentatywna
C)
powszechne są wyniki fałszywie ujemne
D)
nie ma systemu dalszej diagnostyki
E)
większość chorób występuje rzadko w populacji
B)
autoselekcja badających się powoduje, że próba nie jest reprezentatywna
68%
Aby określić chorobowość, należy wziąć pod uwagę liczbę przypadków choroby w danej populacji we wskazanym czasie.
Osoby obecne na festynie raczej nie będą grupą reprezentatywną (selekcja, zbyt mała liczba osób obecnych na festynie), aby uzyskany wynik móc odnieść do całej populacji.
Na rysunku przedstawiono dwa rozkłady tej samej cechy wśród dorosłych mieszkańców miast A oraz B. Różnicę między tymi rozkładami można wyrazić liczbowo za pomocą:
Zdrowie publiczne lek 2021Zdrowie publiczne lek 2021
A)
mediany
B)
średniej arytmetycznej
C)
modalnej
D)
odchylenia standardowego
E)
liczby dorosłych mieszkańców miast A oraz B
D)
odchylenia standardowego
70%
Bravissimo! Odchylenie standardowe to miara odległości poszczególnych wyników od średniej. W przypadku rozkładu normalnego (a takim jest rozkład A i B), około 68,3% pola pod krzywą rozkładu znajduje się w odległości jednego odchylenia standardowego (α) od wartości średniej (μ). Zatem wartość jednego odchylenia standardowego (α) w rozkładzie A będzie inna niż wartość jednego odchylenia standardowego w rozkładzie B.
Potencjalny związek danego narażenia z chorobą, wyrażony ilościowo za pomocą
ilorazu szans, jest możliwy do ustalenia w analizie danych pochodzących z:
A)
epidemiologicznego badania przekrojowego
B)
badania kliniczno-kontrolnego
C)
epidemiologicznego badania ekologicznego
D)
epidemiologicznego badania korelacyjnego
E)
epidemiologicznego badania opisowego
B)
badania kliniczno-kontrolnego
43%
Dobrze! Badania kliniczno-kontrolne obejmują osoby chore i grupę kontrolną osób niedotkniętych chorobą. Pomiędzy grupami dokonuje się porównania częstości narażenia w przeszłości na dany czynnik, podejrzewany o bycie przyczyną choroby. Z uwagi na to, że dane pochodzą z okresu przed rozpoczęciem badania, inna jego nazwa to badanie retrospektywne.
W badaniach tego typu możliwa jest ocena ilorazu szans (OR – odds ratio), będącego ilorazem szansy wystąpienia danej choroby w grupie narażonej i szansy jej wystąpienia w grupie nienarażonej.
W badaniu określano czynniki ryzyka zakażenia SARS-Cov-2 dla lekarzy. Spośród lekarzy eksponowanych na kontakt z pacjentami z COVID-19 wybrano 50 z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 w okresie 6 poprzednich miesięcy oraz 50 niezakażonych. W obu grupach przeprowadzono wywiad na temat stosowanych środków ochrony osobistej i praktyk higienicznych w poprzednich miesiącach. Jest to opis badania:
A)
eksperymentalnego
B)
przekrojowego
C)
kliniczno-kontrolnego
D)
kohortowego
E)
ekologicznego
C)
kliniczno-kontrolnego
51%
Super! Badanie kliniczno-kontrolne obejmuje grupy osób chorych i niedotkniętych chorobą. Pomiędzy obiema grupami dokonuje się porównań częstości występowania czynnika podejrzewanego jako przyczyna choroby. Jest to badanie retrospektywne, gdyż przyczyny choroby poszukuje się w narażeniu na dany czynnik w przeszłości - w tym przypadku chodzi o stosowanie środków ochrony osobistej i zachowywanie określonych praktyk higienicznych lub ich brak. Zatem jest to poprawna odpowiedź.
Według badań NCD Risk Factor Collaboration opublikowanych w 2016 r. (eLife
2016;5:e13410) spośród mężczyzn urodzonych w 1996 r. najwyżsi na świecie są
Holendrzy, którzy średnio osiągają wzrost 182,5 cm, przy czym 95% przedział ufności
wynosi 180,6-184,5 cm. Prawdopodobieństwo, że średnia wzrostu Holendrów znajduje
się poza wyznaczonym przedziałem wynosi:
A)
0%
B)
2,5%
C)
5%
D)
95%
E)
100%
C)
5%
77%
Brawo! 95% zakresu ufności oznacza, że rzeczywista średnia wzrostu Holendrów z 95% prawdopodobieństwem mieści się w przedziale 180,4–185,5 cm. W takim razie prawdopodobieństwo tego, że ta średnia znajduje się poza przedziałem wynosi:
100
%
−
95
%
=
5
%
100%−95%=5%
W praktyce naukowej najczęściej wybiera się właśnie 95% poziom ufności.
Badacze z Cleveland Clinic (OH, USA) odkryli, że mikrobiom obecny w tkance gruczołu
piersiowego może mieć związek z zachorowaniem na raka sutka (Oncotarget 2017;
8:88122-88138). Mają nadzieję na znalezienie biomarkera, który pomoże w szybkiej i
łatwiej diagnostyce raka sutka. Przypuśćmy, że znaleźli już taki wskaźnik i opracowali
test diagnostyczny do wykrywania jego obecności. Za pomocą tego testu przebadali
100 kobiet chorych na raka sutka i 100 kobiet zdrowych, które zostały zdiagnozowane
innymi metodami. Otrzymali następujące wyniki:
Wskaż błędną interpretację tych wyników:
Wynik testu
Kobiety chore
Kobiety zdrowe
Wynik testu dodatni
93
11
Wynik testu ujemny
7
89
Ogółem
100
100
B)
swoistość testu wynosi 11%
41%
Świetnie! Swoistość testu określa jego zdolność do wykluczenia choroby w przypadku gdy jej nie ma. Jest ona ilorazem liczby wyników prawdziwie ujemnych i liczby pacjentów z wykluczoną klinicznie chorobą. W przypadku tego testu:
89
100
=
89
%
89100=89%
Testy o dużej swoistości charakteryzuje mała liczba wyników fałszywie dodatnich.
W tym zadaniu jest jednak jeszcze jedno fałszywe stwierdzenie.
W populacyjnym badaniu przesiewowym w kierunku raka sutka wykorzystano metodę
mammografii, której czułość wynosiła 90%, a swoistość wynosiła 95%. W wyniku
wykorzystania tego testu przesiewowego można szacować, że w zbadanej populacji:
A)
u 5% kobiet objętych badaniem uzyskano fałszywie dodatni wynik
B)
u 10% kobiet objętych badaniem uzyskano prawdziwie dodatni wynik
C)
u 10% kobiet objętych badaniem uzyskano prawdziwie ujemny wynik
D)
u 95% kobiet objętych badaniem uzyskano prawdziwie dodatni wynik
E)
u 90% kobiet objętych badaniem uzyskano prawdziwie ujemny wynik
A)
u 5% kobiet objętych badaniem uzyskano fałszywie dodatni wynik
53%
Super! Swoistość jest ilorazem liczby wyników prawdziwie ujemnych do liczby pacjentów z wynikami prawdziwie ujemnymi i fałszywie dodatnimi (czyli wszystkich zdrowych).
swoistość
=
wyniki prawdziwie ujemne uzyskane w teście
wyniki prawdziwie ujemne + wyniki fałszywie dodatnie
×
100
%
swoistość=wyniki prawdziwie ujemne uzyskane w teściewyniki prawdziwie ujemne + wyniki fałszywie dodatnie×100%
Z kolei czułość jest ilorazem liczby osób z wynikiem prawdziwie dodatnim i liczby osób z wynikami prawdziwie dodatnimi oraz fałszywie ujemnymi (czyli wszystkich chorych).
czułość
=
wyniki prawdziwie dodatnie uzyskane w teście
wyniki prawdziwie dodatnie + wyniki fałszywie ujemne
×
100
%
czułość=wyniki prawdziwie dodatnie uzyskane w teściewyniki prawdziwie dodatnie + wyniki fałszywie ujemne×100%
W danej populacji krajowej masa ciała kobiet w wieku 19-25 lat wykazuje rozkład
normalny i wynosi średnio 55 kg. Odchylenie standardowe wynosi 5,5 kg. Kobiet, które
w tej populacji ważą mniej niż 49,5 kg jest:
A)
5%
B)
10%
C)
15%
D)
16%
E)
32%
D)
16%
29%
Brawo! Skoro ok. 68% „pola pod wykresem” (czyli liczebności populacji) znajduje się w odległości 1 odchylenia standardowego od wartości średniej (55 kg), to 68% tej populacji kobiet mieści się w przedziale masy ciała od 49,5 do 60,5 kg. Z tego wynika, że 32% tej populacji waży <49,5 lub >60,5 kg. Rozkład normalny jest symetryczny względem wartości średniej – wobec tego <49,5 kg będzie ważyło ok. 16% analizowanej populacji kobiet.
Współczynnik chorobowości osiąga wyższe wartości, gdy:
A)
choroba ma krótki okres trwania
B)
choroba ma długi okres trwania
C)
choroba ma ciężki przebieg i powoduje więcej zgonów
D)
liczba nowych przypadków choroby jest mała
E)
chorzy emigrują
B)
choroba ma długi okres trwania
69%
Świetnie! Długi czas trwania choroby zwiększa liczbę osób chorych i powoduje wzrost współczynnika chorobowości. Inne czynniki wpływające na zwiększenie jego wartości to:
zwiększenie liczby nowych przypadków,
poprawa metod diagnostycznych umożliwiająca wykrycie większej liczby przypadków,
emigracja zdrowej populacji (zmniejsza się mianownik współczynnika – liczebność populacji narażonej),
imigracja osób chorych.
Przy obliczaniu współczynnika zapadalności na daną chorobę w liczniku używa się:
A)
liczby osób chorujących na tę chorobę
B)
liczby znanych przypadków zachorowań na tę chorobę
C)
liczby nowych przypadków zachorowań na tę chorobę w danym okresie
D)
liczby przypadków asymptomatycznych
E)
liczby zgonów na tę chorobę w danym okresie
C)
liczby nowych przypadków zachorowań na tę chorobę w danym okresie
77%
Doskonale! Współczynnik zapadalności definiuje się jako iloraz liczby nowych zachorowań w określonym czasie i liczby osób na nią narażonych w populacji.
Jakiej liczby używa się w mianowniku przy obliczaniu współczynnika śmiertelności na
daną chorobę?
A)
liczby wszystkich odnotowanych przypadków zachorowań na daną chorobę
B)
liczby nowych przypadków zachorowań w danym czasie
C)
liczby zgonów na daną chorobę
D)
przeciętnej liczby osób w danej populacji w określonym przedziale czasu
E)
liczby osób w populacji chorych na daną chorobę
E)
liczby osób w populacji chorych na daną chorobę
35%
Świetnie! Współczynnik (wskaźnik) śmiertelności jest ilorazem liczby zgonów z powodu danej choroby i liczby osób chorujących na nią.
Wskaźnik HLY oznacza:
A)
wskaźnik rozwoju ludzkości
B)
wskaźnik lat zdrowego życia
C)
wskaźnik długości życia skorygowany jakością
D)
wskaźnik metrażu pomieszczenia
E)
listę działaczy humanitarnych roku
B)
wskaźnik lat zdrowego życia
70%
Brawo! Oczekiwana liczba lat życia w zdrowiu jest wskaźnikiem wykorzystywanym przez Eurostat – Europejski Urząd Statystyczny. Wyraża liczbę lat bez niepełnosprawności jaką może przeżyć osoba w danym wieku – dlatego też bywa nazywany wskaźnikiem oczekiwanej długości życia bez niepełnosprawności (DFLE – disability-free life expectancy). Wskaźnik ten pozwala na różnicowanie wydłużenia życia w pełnym zdrowiu z wyłącznie wydłużeniem życia (o czym informuje nas wskaźnik oczekiwanej długości życia) i jest obliczany na podstawie tabel umieralności oraz ankiet określających indywidualne postrzeganie niepełnosprawności.
Wskaźnik QALY oznacza:
A)
wskaźnik rozwoju ludzkości
B)
wskaźnik lat zdrowego życia
C)
wskaźnik długości życia skorygowany jakością
D)
wskaźnik metrażu pomieszczenia
E)
liczbę agresywnych lat życia
C)
wskaźnik długości życia skorygowany jakością
90%
Super! Wskaźnik lat życia skorygowanych jego jakością, QALY – quality adjusted life years, jest wskaźnikiem łączącym umieralność i jakość życia, służącym do pomiaru użyteczności procedur medycznych. Pierwszą zmienną jest liczba lat życia zyskanych dzięki danej interwencji, zaś drugą – jakość tych lat oceniana za pomocą ankiet prowadzonych wśród pacjentów. Jakości przypisuje się wartość od 0 (zgon) do 1 (pełne zdrowie). Tak więc interwencja przedłużająca życie o 5 lat w jakości 0,5 daje zysk 2,5 QALY.
Przedwczesna umieralność to zgony:
A)
okołoporodowe
B)
do 3. rż.
C)
do 18. rż.
D)
przed osiągnięciem 60. lub 65. r.ż.
E)
nie do uniknięcia
D)
przed osiągnięciem 60. lub 65. r.ż.
83%
Super! W statystykach GUS umieralność przedwczesna jest ilorazem liczby zgonów w wieku <65 lat (wg OECD i WHO <70) i liczebności populacji. Istnieje także inna definicja umieralności przedwczesnej jako umieralności, której można było zapobiec poprzez skuteczną promocję zdrowia oraz działania profilaktyczne, lecznicze i rehabilitacyjne.
Wg innych źródeł umieralność przedwczesna dotyczy zgonów przed średnią oczekiwaną długością życia dla danej populacji (w Polsce są to 74 lata dla mężczyzn i 81,8 dla kobiet – dane GUS z 2017)
.
W sierpniu 2017 r. na Madagaskarze odnotowano największe w tej dekadzie ognisko
dżumy. Zgodnie ze stanem na 12.10.2017 r. stwierdzono ogółem 560 przypadków
zachorowań, w tym: 394 przypadki dżumy płucnej, 143 dymieniczej, 1 posocznicowej
oraz 22 przypadki, w których nie określono postaci klinicznej. Odnotowano 57 zgonów.
Populacja Madagaskaru liczy 24,9 mln osób. Wzór, który opisuje obliczanie
współczynnika śmiertelności wyrażonego w procentach to:
A)
57/560 x 100% = 10,2%
B)
143/560 x 100% = 25,5%
C)
394/560 x 100% = 70,4%
D)
57/24 900 000 x 100% = 0,0002%
E)
560/24 900 000 x 100% = 0,002%
A)
57/560 x 100% = 10,2%
86%
Brawo! Przedstawiono tu poprawny sposób obliczania tego wskaźnika.
W danym roku kalendarzowym w mieście liczącym ogółem 500 000 mieszkańców
potwierdzono 100 przypadków zachorowań na chorobę X, a połowa chorych zmarła.
Wszystkie przypadki zachorowań i zgonów wystąpiły wśród mieszkańców jednej
dzielnicy miasta. Do obliczenia współczynnika zapadalności na X w dzielnicy miasta, w
której wystąpiły ogniska X w tym roku trzeba jeszcze znać:
A)
strukturę wieku populacji miasta
B)
współczynnik śmiertelności w tej dzielnicy
C)
liczbę ludności w tej dzielnicy w środku roku kalendarzowego
D)
czas trwania okresu prodromalnego X
E)
do obliczenia zapadalności nie są potrzebne dodatkowe dane
C)
liczbę ludności w tej dzielnicy w środku roku kalendarzowego
59%
Zgadza się! Współczynnik zapadalności jest definiowany jako iloraz liczby nowych zachorowań w danym okresie i liczby osób narażonych na chorobę. Dzięki temu pozwala nam sprawdzić liczbę nowych przypadków choroby w wybranym przez nas okresie, co znajduje zastosowanie zwłaszcza w przypadku chorób o krótkim przebiegu.
Współczynnik zapadalności
=
liczba osób, które zachorowały w określonym czasie
suma okresów, kiedy każda osoba z populacji jest narażona
Współczynnik zapadalności=liczba osób, które zachorowały w określonym czasiesuma okresów, kiedy każda osoba z populacji jest narażona
Wiemy, że liczba osób które zachorowały wynosi 100. Zatem do obliczenia współczynnika zapadalności musimy znać jeszcze liczbę osób narażonych na zachorowanie.
Zdanie “10% przypadków w sepsie meningokokowej z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych kończy się zgonem” opisuje:
A)
umieralność
B)
umieralność standaryzowaną
C)
śmiertelność
D)
zapadalność
E)
chorobowość
C)
śmiertelność
85%
Świetnie! Śmiertelność określa się jako stosunek liczby zgonów z powodu danej choroby i liczby osób na nią chorych. I właśnie takiej informacji dostarcza nam to zdanie.
Ogólny rzeczywisty (surowy) współczynnik zgonów w Polsce w 2014 r. wynosił 970/100
000. W małym, rozwijającym się kraju wynosił w tym czasie 810/100 000. Jakie zdanie
najlepiej wyjaśnia tę sytuację?
A)
w Polsce umiera więcej osób, ponieważ populacja jest większa / liczniejsza
B)
w kraju rozwijającym się umieralność niemowląt jest wysoka, a zgony niemowląt nie
są wliczane do tego współczynnika
C)
w małym kraju system opieki zdrowotnej jest lepszy niż w Polsce
D)
w kraju rozwijającym się współczynnik zgonów jest mniejszy z powodu emigracji
E)
w krajach rozwiniętych rzeczywisty współczynnik zgonów jest zazwyczaj większy z
powodu większego w tych krajach udziału osób starych w populacji
E)
w krajach rozwiniętych rzeczywisty współczynnik zgonów jest zazwyczaj większy z
powodu większego w tych krajach udziału osób starych w populacji
78%
Super! Główną wadą surowego współczynnika umieralności jest jego zależność od struktury demograficznej populacji. Dlatego kraje o większym udziale osób starszych, takie jak Polska, będą miały wyższą umieralność niż kraje o „młodej” populacji.
Aby uniknąć tego zniekształcenia, podczas porównywania między sobą różnych populacji stosuje się standaryzowane współczynniki umieralności. Wyrażają one umieralność jaka występowałaby w tej populacji, gdyby jej struktura demograficzna była taka jak w tej uważanej za standard.
W populacji liczącej 1 000 000 mieszkańców 1000 osób choruje na raka trzustki i w
jednym roku kalendarzowym odnotowano 200 zgonów z powodu tej choroby.
Syntetyczną miarą opisującą przedstawioną sytuację epidemiologiczną jest:
A)
współczynnik zapadalności wynoszący 100 / 100 000
B)
współczynnik chorobowości wynoszący 80 / 100 000
C)
współczynnik śmiertelności wynoszący 20 / 100 000
D)
współczynnik śmiertelności wynoszący 200 / 1000
E)
współczynnik umieralności wynoszący 200 / 1000
D)
współczynnik śmiertelności wynoszący 200 / 1000
58%
Zgadza się! Śmiertelność to iloraz liczby zgonów z powodu danej choroby i liczby osób na nią chorujących.
Porównano, w jednym roku kalendarzowym, umieralność z powodu chorób
nowotworowych w mieście A z tego typu umieralnością w mieście B uzyskując
następujące wskaźniki: A - 420/100 000, B - 458/100 000. Wskaż właściwą interpretację
uzyskanych danych:
A)
obie populacje (A i B) różnią się istotnie w pod względem analizowanej umieralności,
albowiem różnica przekracza 5%
B)
zachorowalność na choroby nowotworowe jest większa w mieście B niż w mieście A
C)
śmiertelność w przebiegu chorób nowotworowych jest większa w mieście B niż w
mieście A pod warunkiem, że obserwowana różnica jest statystycznie znamienna
D)
wiarygodna ocena różnicy w zakresie umieralności z powodu chorób
nowotworowych pomiędzy populacjami miast A i B nie jest możliwa bez
przeprowadzenia procedury standaryzacji pod względem wieku
E)
czas obserwacji (jeden rok kalendarzowy) jest za krótki dla przeprowadzenia analizy
porównawczej w zakresie umieralności z powodu chorób nowotworowych
D)
wiarygodna ocena różnicy w zakresie umieralności z powodu chorób
nowotworowych pomiędzy populacjami miast A i B nie jest możliwa bez
przeprowadzenia procedury standaryzacji pod względem wieku
42%
Bomba! Do porównywania między sobą populacji nie należy używać współczynników surowych, lecz współczynników standaryzowanych. Standaryzowany współczynnik umieralności obrazuje nam jaka byłaby umieralność w danej populacji, gdyby jej struktura demograficzna była taka jak populacji uznanej za standard (np. European Standard Population z 2013 r.).
W analizie użyteczności kosztów (porównanie dwóch interwencji, które mają różne
efekty zdrowotne) najczęściej używaną miarą do porównania efektu zdrowotnego jest:
A)
śmiertelność
B)
QALY
C)
VOLY
D)
DALY
E)
HYE
B)
QALY
65%
Super! Wskaźnik lat życia skorygowanych jego jakością, QALY – quality adjusted life years, jest wskaźnikiem łączącym umieralność i jakość życia, służącym do pomiaru użyteczności procedur medycznych. Pierwszą zmienną jest liczba lat życia zyskanych dzięki danej interwencji, zaś drugą – jakość tych lat oceniana za pomocą ankiet prowadzonych wśród pacjentów. Jakości przypisuje się wartość od 0 (zgon) do 1 (pełne zdrowie). Tak więc interwencja przedłużająca życie o 5 lat w jakości 0,5 daje zysk 2,5 QALY.
W 2017 r. w miejscowości, która liczy 50 000 mieszkańców stwierdzono następujące
liczby urazów wg przyczyn oraz zgonów:
Wzór, który opisuje obliczanie współczynnika umieralności na skutek urazów w wyniku
przemocy w przeliczeniu na 100 000 to:
A)
5/50 000 x 100 000 = 10
46%
Dobrze! Na skutek urazów z powodu przemocy zmarło 5 osób, a liczba osób narażonych wynosiła 50 000.
Jakim rodzajem profilaktyki są masowe badania przesiewowe zgodnie z podziałem według Bogdana Kleczkowskiego?
A)
zapobieganiem nieswoistym profilaktyki I fazy
B)
zapobieganiem swoistym profilaktyki I fazy
C)
profilaktyką II fazy
D)
profilaktyką III fazy
E)
metafilaktyką
C)
profilaktyką II fazy
67%
Świetnie! Profilaktyka II fazy ma na celu wykrycie chorób znajdujących się w stadium bezobjawowy. Przykładem mogą być dyspanseryzacja, badania bilansowe, czynne poradnictwo czy badania przesiewowe.
Badania przesiewowe mogą być przeprowadzane w kierunku wykrycia np.:
raka szyjki macicy – badanie cytologiczne wymazu z szyjki macicy u kobiet w wieku 25–64 lat co 2–3 lata,
raka sutka – mammografia u kobiet w wieku 50–74 lat co 2 lata,
raka jelita grubego – kolonoskopia w wieku >48 lat co 10 lat lub badanie kału na krew utajoną w stolcu >48 lat co 2 lata,
cukrzycy – badanie w kierunku cukrzycy (glikemia na czczo lub OGTT) >45. rż. raz na 3 lata (lub co roku, niezależnie od wieku u osób z podwyższonym ryzykiem jej wystąpienia),
nadciśnienia tętniczego – nieinwazyjny pomiar ciśnienia tętniczego od 3. rż. raz w roku,
hipercholesterolemii – oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego we krwi od 20 lat co 5 lat.
Działania ukierunkowane na wczesne wykrywanie chorób i ich przyczyn to profilaktyka
drugiej fazy. Które z niżej wymienionych zalicza się do tej grupy?
czynne poradnictwo
dyspanseryzacja
szczepienia ochronne
bilanse zdrowia
badania przesiewowe
nadzór epidemiczny nad produkcją żywności
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 3
B)
2, 3
C)
4, 5, 6
D)
1, 2, 4, 5
E)
2, 3, 5, 6
D)
1, 2, 4, 5
70%
Zgadza się! Profilaktyka II-rzędu ma na celu wczesne wykrywanie istniejących chorób. Do działań z jej zakresu należą:
Poradnictwo czynne, czyli aktywna opieka zdrowotna wobec osób przewlekle chorych, niepełnosprawnych i zagrożonych wystąpieniem chorób.
Dyspanseryzacja, czyli proces wyodrębniania z populacji osób o pewnych odchyleniach od normy predysponujących do wystąpienia określonych chorób, w celu otoczenia ich szczególną opieką i nadzorem.
Bilanse zdrowia, będące okresowymi badaniami lekarskimi, wykonywanymi u dzieci w:
2–6. mż.,
9. i 12. mż.,
w wieku 2, 4 i 5 lat,
III klasie szkoły podstawowej, I klasie gimnazjum ,
I i ostatniej klasie szkoły ponadgimnazjalnej, do ukończenia 19. rż
Badania przesiewowe, czyli działania skierowanie do osób z grup ryzyka, mające na celu wczesne wykrycie i wyleczenie nowotworu istniejącego jeszcze w fazie bezobjawowej.
