(XXIII) Rodzaje środków zaskarżenia, apelacja, zażalenie

Question 1

Rodzaje środków zaskarżenia:

Answer 1

ZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA (środki odwoławcze)

SZCZEGÓLNE (inne) ŚRODKI ZASKARŻENIA

NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA

Question 2

ZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA

• przysługują od orzeczeń
• mają charakter
• należą do nich

Answer 2

 Przysługują od orzeczeń NIEPRAWOMOCNYCH:
 Są SUSPENSYWNE (wstrzymują uprawomocnienie
zaskarżonego orzeczenia);
 Są co do zasady DEWOLUTYWNE (przenoszą
rozpoznanie sprawy do sądu II instancji lub Sądu Najwyższego)

 Należą do nich (wyłącznie):
 APELACJA
 ZAŻALENIE (z wyjątkiem zażalenia do innego składu
sądu II instancji)

Question 3

SZCZEGÓLNE (inne) ŚRODKI ZASKARŻENIA

• przysługują od orzeczeń
• mają charakter
• należą do nich

Answer 3

 Przysługują od orzeczeń NIEPRAWOMOCNYCH (tak jak środki odwoławcze):
 Są SUSPENSYWNE -wstrzymują uprawomocnienie
zaskarżonego orzeczenia (tak jak środki odwoławcze);
 Są NIEDEWOLUTYWNE -podlegają rozpoznaniu przez ten sam sąd, który je wydał, ale w innym składzie
(inaczej niż środki odwoławcze)

 Należą do nich (w szczególności):
 SPRZECIW OD WYROKU ZAOCZNEGO;
 ZARZUTY OD NAKAZU ZAPŁATY w postępowaniu nakazowym,
 SPRZECIW OD NAKAZU ZAPŁATY w postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym i europejskim postępowaniu nakazowym
 Zażalenie do innego składu sądu II instancji (art. 394.2 KPC)
 SKARGA NA ORZECZENIE REFERENDARZA
 OPOZYCJA PRZECIWKO INTERWENCJI UBOCZNEJ
 odwołanie do sądu od zarządzeń przewodniczącego wydanych na rozprawie (art. 226 KPC),
 skarga na czynności komornika, zarzuty do planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji (w postępowaniu egzekucyjnym)

Question 4

NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA

• przysługują od orzeczeń
• mają charakter
• należą do nich

Answer 4

 Przysługują od orzeczeń PRAWOMOCNYCH (inaczej niż środki odwoławcze i szczególne środki zaskarżenia):
 Są NIESUSPENSYWNE (inaczej niż środki odwoławcze i szczególne środki zaskarżenia)
 (co do zasady) są DEWOLUTYWNE – za wyjątkiem skargi o wznowienie postępowania podlegają rozpoznaniu przez Sąd Najwyższy

 Należą do nich (wyłącznie):
 SKARGA KASACYJNA
 SKARGA O WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA
 SKARGA O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI Z PRAWEM
PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA
 SKARGA NADZWYCZAJNA

Question 5

Skutek niedopuszczalności środka zaskarżenia:

Answer 5

 Pierwotna – ODRZUCENIE środka zaskarżenia (w wypadku braków formalnych / fiskalnych, po bezskutecznym wezwaniu do uzupełnienia w terminie tygodnia)

 Następcza – UMORZENIE postępowania wywołanego wniesieniem danego środka

Question 6

Przedmiot zaskarżenia apelacją:

Answer 6

WYROKI SĄDU I INSTANCJI w procesie oraz POSTANOWIENIA SĄDU I INSTANCJI ROZSTRZYGAJĄCE CO DO ISTOTY SPRAW w postępowaniu nieprocesowym (ekwiwalent wyroków sądu I instancji w procesie)

Question 7

Apelacja przysługuje tylko od nieprawomocnych orzeczeń merytorycznych (za wyjątkiem

Answer 7

nakazów zapłaty i wyroku zaocznego dla pozwanego)

Question 8

apelacja nie przysługuje w postępowaniu

Answer 8

zabezpieczającym i egzekucyjnym

Question 9

POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE

Art. 50511 § 1 KPC. Sąd drugiej instancji nie przeprowadza postępowania dowodowego z wyjątkiem dowodu z

Answer 9

dokumentu

Question 10

Tryb rozpoznania apelacji =>

Answer 10

 Na ROZPRAWIE oraz w składzie 3 SĘDZIÓW zawodowych, jednakże:

 Możliwość wydawania 1 osobowo na posiedzeniu niejawnym POSTANOWIEŃ DOWODOWYCH - 367 § 3 oraz w przedmiocie ZWOLNIENIA OD KOSZTÓW SĄDOWYCH lub USTANOWIENIA PEŁNOMOCNIKA Z URZĘDU - 367 § 4 KPC

Question 11

Art. 374 KPC: Sąd drugiej instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym w razie

Answer 11

• cofnięcia pozwu
• cofnięcia apelacji
• jeżeli zachodzi nieważność postępowania

Question 12

Tryb rozpoznania apelacji w postępowaniu uproszczonym

Answer 12

• zawsze 1 osobowo
• Sąd może rozpoznać apelację na posiedzeniu
  niejawnym, chyba że strona w apelacji lub w odpowiedzi na apelację zażądała przeprowadzenia rozprawy - art. 505.10 § 2 KPC.

Question 13

Art. 368 § 1 KPC. Apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego (wymagania ogólne - art. 126 KPC), a ponadto zawierać (wymagania szczególne):

Answer 13

1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części

2) zwięzłe przedstawienie zarzutów (otwarty katalog zarzutów)
!!! wyjątek: post. uproszczone: - art. 5059 § 1
1 KPC - Apelację można oprzeć na zarzutach: (1) naruszenia prawa materialnego przez błędną jego
wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; (2) naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy

3) uzasadnienie zarzutów
4) powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później
5) wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia

***W sprawach o prawa majątkowe należy oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia (WPZ).

Question 14

Art. 369 § 1 KPC. Apelację wnosi się do sądu,

który

Answer 14

wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem.

Question 15

§ 2. Jeżeli strona nie zgłosiła wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym

§ 3. Termin, o którym mowa w § 1 i 2, uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła apelację do sądu

Answer 15

upłynął termin do zgłoszenia takiego wniosku.

drugiej instancji. W takim wypadku sąd ten niezwłocznie
przesyła apelację do sądu, który wydał zaskarżony wyrok.

Question 16

Art. 370 KPC. Sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację

Answer 16

(1) wniesioną po upływie przepisanego terminu,
(2) nieopłaconą lub (3) z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również (4) apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.

Question 17

• Art. 372. Strona przeciwna może w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia apelacji wnieść

Answer 17

odpowiedź na apelację wprost do sądu II instancji

Question 18

Art. 373. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu

niejawnym apelację, jeżeli

Answer 18

ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji.

***Jeżeli dostrzeże braki, do których usunięcia strona nie była wezwana, zażąda ich usunięcia. W razie nieusunięcia braków w wyznaczonym terminie apelacja ulega odrzuceniu.

Question 19

Art. 376. Rozprawa przed sądem drugiej instancji odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej lub obu stron. Wydany wyrok

Answer 19

nie jest zaoczny

***(brak możliwości zawieszenia postępowania wskutek niestawiennictwa na podstawie art. 177 par. 1 pkt 5).

Question 20

Granice rozpoznania apelacji:

 Art. 378 § 1 KPC. Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach

Answer 20

apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania.

***§ 2. W granicach zaskarżenia sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także na rzecz współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli, gdy będące przedmiotem zaskarżenia prawa lub obowiązki są dla nich wspólne.

 MOŻE rozpoznać na rzecz WSPÓŁUCZESTNIKÓW MATERIALNYCH opartych na wspólności praw lub obowiązków
 MUSI rozpoznać na rzecz WSPÓŁUCZESTNIKÓW JEDNOLITYCH (art. 73 par. 1) i KONIECZNYCH (art. 72 par. 2)

Question 21

Art. 379 KPC. NIEWAŻNOŚĆ POSTĘPOWANIA zachodzi

Answer 21

1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna;
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany;
3) jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona;
4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy;
5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw;
6) jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu

 Art. 1099 § 2 KPC. Brak jurysdykcji krajowej stanowi przyczynę nieważności postępowania.
 Art. 1113 zd. II KPC. Rozpoznanie sprawy z naruszeniem immunitetu sądowego pozwanego powoduje nieważność postępowania.

Question 22

Zakaz reformationis in peius: Sąd nie może uchylić lub zmienić wyroku

Answer 22

niekorzyść strony wnoszącej apelację, chyba że strona przeciwna również wniosła apelację (art. 384)

Question 23

Uzasadnienie orzeczeń wydawanych po rozpoznaniu
apelacji (art. 387):
 Z urzędu :

Answer 23

 wyrok uchylający wyrok sądu I instancji z przekazaniem do ponownego rozpoznania (kasatoryjny);
 POSTANOWIENIA kończące postępowanie w sprawie

Question 24

Uzasadnienie orzeczeń wydawanych po rozpoznaniu
apelacji (art. 387):

Na wniosek strony zgłoszony w 1 tygodniowym terminie (chyba że zostanie wniesiona w terminie skarga kasacyjna lub skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, pomimo braku wniosku o uzasadnienie):

Answer 24

 WYROK oddalający apelację lub zmieniający wyrok sądu I instancji

Question 25

Jeżeli uzasadnienie nie zostało sporządzone, a w sprawie została wniesiona skarga kasacyjna lub skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, =>

Answer 25

sąd drugiej instancji sporządza uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia w terminie dwóch tygodni od dnia wniesienia skargi.

Question 26

Rodzaje zażaleń:

Answer 26

1. ZAŻALENIE NA POSTANOWIENIE SĄDU I INSTANCJI DO SĄDU II INSTACJI;
2. ZAŻALENIE DO INNEGO SKŁADU TEGO SAMEGO SĄDU NA POSTANOWIENIE SĄDU II INSTANCJI (tzw.
   „zażalenie poziome”);
3. ZAŻALENIE DO SN NA POSTANOWIENIE SĄDU I lub II
   INSTANCJI;
4. ZAŻALENIE DO SN NA WYROK SĄDU II INSTANCJI
   UCHYLAJĄCY WYROK SĄDU I INSTANCJI I PRZEKAZUJĄCY SPRAWĘ DO PONOWNEGO
   ROZPOZNANIA

Question 27

Zażalenie do sądu II instancji w procesie przysługuje od:

Answer 27

1. postanowień sądu I instancji i zarządzeń przewodniczącego kończących postępowanie w sprawie
   +
2. innych postanowień sądu I instancji (enumeratywnie wyliczonych w art. 394 KPC)

Question 28

Zażalenie do sądu II instancji w postępowaniu nieprocesowym przysługuje od:

Answer 28

1. NIEMERYTORYCZNYCH postanowień sądu I instancji i zarządzeń przewodniczącego kończących postępowanie w sprawie
   +
2. innych (enumeratywnie wyliczonych w art. 394 KPC stosowanym odpowiednio na podstawie art. 13 par 2 KPC) postanowień sądu I instancji + innych postanowień wymienionych wyraźnie w przepisach o postępowaniu nieprocesowym

Question 29

Art. 518 KPC [post. nieproces]. Od postanowień sądu
pierwszej instancji orzekających co do istoty sprawy
przysługuje =>

Na inne postanowienia sądu pierwszej instancji, w wypadkach wskazanych w ustawie, przysługuje =>

Answer 29

=> apelacja

=> zażalenie

Question 30

Środki zaskarżenia w postępowaniu zabezpieczającym egzekucyjnym =>

Answer 30

Zażalenie do sądu II instancji przysługuje również na
postanowienia sądu I instancji w przedmiocie udzielenia
zabezpieczenia w postępowaniu zabezpieczającym (741
KPC) oraz wybrane (wskazane w ustawie) postanowienia sądu I instancji w postępowaniu
egzekucyjnym (767.4 par 1.)

Question 31

• Art. 194 § 3. Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom
przepisanym dla pisma procesowego (art. 126 KPC)
oraz zawierać

Answer 31

wskazanie zaskarżonego postanowienia (przedmiot zaskarżenia) i wniosek o jego zmianę lub uchylenie (wniosek), jak również zwięzłe uzasadnienie (uzasadnienie) zażalenia ze wskazaniem w miarę potrzeby nowych faktów i
dowodów.

Question 32

Zażalenie do SN i zażalenie „poziome” nie stanowi nigdy „III instancji”. Dotyczą one wyłącznie kwestii rozpoznawanych przez są II instancji =>

Answer 32

po raz pierwszy