(V) Skład sądu, referendarze s., wyłączenie sędziego, tryby postępowania rozpoznawczego -uzupełnienie

Question 1

Skład sądu:

Answer 1

• jednoosobowy (sędzia zawodowy)

- kolegialny (zawodowy lub mieszany)

Question 2

Skład sądu (I instancja -proces)

Zasada: Art. 47 §1 KPC: W pierwszej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie

Answer 2

jednego sędziego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej

Question 3

Art. 47 §2.W pierwszej instancji sąd w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników rozpoznaje sprawy:

Answer 3

1) z zakresu prawa pracy o:
a) ustalenie istnienia, nawiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy,
b) naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i o roszczenia z tym związane,
c) odszkodowanie lub zadośćuczynienie w wyniku stosowania mobbingu;

2) ze stosunków rodzinnych o: a)rozwód,
b) separację,
c) ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,
d) rozwiązanie przysposobienia.

Question 4

Art. 47 §3. Postanowienia poza rozprawą oraz zarządzenia wydaje

Answer 4

przewodniczący (niezależnie od składu sądu)

Question 5

Art 47 §4. Prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie

Answer 5

trzech sędziów zawodowych, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na (1) szczególną zawiłość lub (2) precedensowy charakter sprawy

Question 6

W niektórych kwestiach wpadkowych przewiduje się wydawanie postanowień w składzie

Answer 6

3 sędziów zawodowych, niezależnie od składu sądu przewidzianego do rozpoznania sprawy w I instancji.

Przykłady:
Odmowa przyjęcia do rozpoznania przez sąd okręgowy sprawy przekazanej przez sąd rejonowy na podstawie art. 18 par. 1 KPC ze względu na uznanie, że zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości nie występuje (zob. art. 18 par. 2 KPC);
Rozpoznanie wniosku o wyłączenie sędziego (zob. art. 52 par. 2 KPC)

Question 7

Skład sądu (I instancja) – postępowanie nieprocesowe

Zasada (…)

Wyjątki (…)

Answer 7

skład jednoosobowy (art.47 w zw. z art. 13 §2 KPC)

Art. 509 KPC: Sprawy o przysposobienie, w pierwszej instancji sąd rozpoznaje w składzie jednego sędziego i dwóch ławników.
Art. 544 §1 KPC. Sprawy o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów okręgowych, które rozpoznają je w składzie trzech sędziów zawodowych.

Question 8

Skład sądu -II instancja - postępowanie nieprocesowe

Apelacja :Art.367 §3. Rozpoznanie sprawy następuje w składzie

Postanowienie o przyznaniu i cofnięciu zwolnienia o ]d kosztów sądowych, o odmowie zwolnienia, o odrzuceniu wniosku o zwolnienie oraz o nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazaniu na grzywnę, jak również postanowienie o ustanowieniu, cofnięciu ustanowienia,o odrzuceniu wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę i nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia ich wynagrodzenia sąd może wydać

Answer 8

trzech sedziów zawodowych. Postanowienia dotyczące postępowania dowodowego na posiedzeniu niejawnym wydaje sąd w składzie jednego sędziego.

na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego

Question 9

Art. 505 zn. 10§1. [postępowanie uproszczone] Sąd rozpoznaje apelację w składzie

To samo w Europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń (art. 505 zn. 27 §1 KPC)

Answer 9

jednego sędziego

Question 10

Skład sądu –nadzwyczajne środki zaskarżenia

Art. 398 zn. 10KPC. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną (merytorycznie) w składzie

W pozostałych wypadkach Sąd Najwyższy orzeka w składzie

Answer 10

trzech sędziów

jednego sędziego

Question 11

Art. 398 zn. 17 §1 KPC. Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, SN może odroczyć wydanie orzeczenia i przekazać to zagadnienie do rozstrzygnięcia

Answer 11

powiększonemu składowi tego Sądu.

***§3. SN w powiększonym składzie może przejąć sprawę do swego rozpoznania

Question 12

SKARGA O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI Z PRAWEM PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA: Art. 424 zn. 12KPC: W wypadkach nieuregulowanych przepisami niniejszego działu do postępowania wywołanego wniesieniem skargi [o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia] stosuje się odpowiednio przepisy o

Answer 12

skardze kasacyjnej. => merytoryczne rozpoznanie skład 3 osobowy, pozostałe kwestie (odrzucenie skargi, przed sąd) skład 1 osobowy

Question 13

Art. 47 zn. 1 KPC. Referendarz sądowy może wykonywać czynności w postępowaniu cywilnym w wypadkach wskazanych w ustawie. W zakresie powierzonych mu czynności referendarz sądowy ma kompetencje

Answer 13

sądu, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Question 14

Wyłączenie sędziego

Answer 14

z mocy ustawy/ samego prawa (art. 48)

na mocy postanowienia sądu, na wniosek (art. 49)

Question 15

Wyłączenie sędziego z mocy ustawy Art. 48 §1 KPC. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:

Answer 15

1) w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki (nemo iudex in causa sua);
2) w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;
3) w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;
5) w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator;
6) w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jeżeli brał udział w wydaniu tego orzeczenia.

Question 16

Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je

Answer 16

małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli

Question 17

Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie, nie może

Answer 17

orzekać co do tej skargi (art. 413)

Question 18

Art. 49 KPC. Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 48, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość

Answer 18

co do bezstronności sędziego w danej sprawie

Question 19

Art. 50 KPC. §1. Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza

Answer 19

(1) na piśmie lub (2) ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa się toczy,

uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia

Question 20

Strona, która przystąpiła do rozprawy, powinna uprawdopodobnić ponadto, że przyczyna wyłączenia

Answer 20

dopiero później powstała lub stała się jej znana [ochrona przed taktycznym nadużywaniem instytucji wyłączenia sędziego, polegającym na opóźnionym ujawnianiu podstaw wyłączenia]

Question 21

Art. 50 §3 KPC. Do czasu rozstrzygnięcia wniosku o wyłączenie sędziego:
•1) sędzia, którego dotyczy wniosek, może
•2) nie może

***Art. 51 KPC: Sędzia zawiadamia sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia

Answer 21

podejmować dalsze czynności

zostać wydane orzeczenie lub zarządzenie kończące postępowanie w sprawie

Question 22

Przebieg postępowania o wyłączenie sędziego:

Art. 52 §1 KPC. O wyłączeniu sędziego rozstrzyga

§2. Postanowienie wydaje sąd w składzie

§3. Uwzględniając wniosek o wyłączenie sędziego, sąd

Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do wyłączenia

Answer 22

sąd, w którym sprawa się toczy, a gdyby sąd ten nie mógł wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów - sąd nad nim przełożony.

trzech sędziów zawodowych [oczywiście bez udziału sędziego, którego wniosek dotyczy] po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy. ***Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

znosi postępowanie w zakresie obejmującym udział tego sędziego w sprawie po złożeniu wniosku, chyba że czynności przez niego podejmowane były czynnościami niecierpiącymi zwłoki.

referendarza sądowego, ławnika, jak również innych organów sądowych oraz prokuratora.
***Wniosek o wyłączenie referendarza sądowego oraz ławnika sąd rozstrzyga zgodnie z przepisami poprzedzającymi, a wniosek o wyłączenie pozostałych osób przekazuje odpowiedniemu organowi nadrzędnemu.

Question 23

Art. 53 zn. 1 Ponowny wniosek o wyłączenie sędziego oparty na tych samych okolicznościach podlega

Answer 23

odrzuceniu bez składania wyjaśnień przez sędziego, którego dotyczy. O odrzuceniu orzeka sąd rozpoznający sprawę. Przepis art. 51 stosuje się odpowiednio. ***Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Question 24

Zażalenie na postanowienie w przedmiocie wyłączenia sędziego

Wyłączenie sędziego sądu I instancji:

Wyłączenie sędziego sądu II instancji:
Art. 394 zn. 2 §1 KPC: Na postanowienia sądu drugiej instancji, których przedmiotem są oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego (…), przysługuje zażalenie do

Wyłączenie sędziego SN

***Zażalenie nie służy na postanowienie

Answer 24

Art. 394 §1 pkt 10KPC: Zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem jest (…) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego.

innego składu tego sądu, z wyjątkiem postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji.

brak

uwzględniające oraz odrzucające wniosek o wyłączenie sędziego (art. 53 zn. 1)

Question 25

Skutki rozpoznania sprawy w składzie niewłaściwym lub przez sędziego wyłączonego lub podlegającego wyłączeniu

Answer 25

Art. 379 pkt 4 KPC:

Nieważność postępowania zachodzi jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy

Właściwy skład sądu stanowi bezwzględną dodatnią (pozytywną) przesłankę procesową

Udział w rozpoznaniu sprawy sędziego wyłączonego z mocy prawa stanowi bezwzględną ujemną (negatywną) przesłankę procesową

Question 26

Konsekwencje nieważności postępowania wskutek rozpoznania sprawy przez sąd w niewłaściwym składzie lub z udziałem osoby nieuprawnionej

W postępowaniu apelacyjnym: (…)
Art. 386 §2 KPC: W razie stwierdzenia nieważności postępowania sąd II instancji (…)

W postępowaniu kasacyjnym:
Sąd Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej

Answer 26

Art. 378 §1 KPC: Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania.

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazuje sprawę sądowi I instancji do ponownego rozpoznania (brak podstaw do odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania na podstawie par. 3 tego przepisu, bo sprawa nadaje się do ponownego rozpoznania przez sąd właściwy/we właściwym składzie)

uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu; Sąd Najwyższy możeu chylić także w całości lub w części orzeczenie sądu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu samemu lub równorzędnemu

Question 27

W postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia

Art. 424 zn. 11 §2 KPC: Uwzględniając skargę, Sąd Najwyższy stwierdza, że wyrok jest

Answer 27

w zaskarżonym zakresie niezgodny z prawem.(brak podstaw do uchylenia wyroku na podstawie par. 3 tego przepisu)

Question 28

Czy można żądać wznowienia postępowania, jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy?

Answer 28

TAK,

Art. 401 KPC: Można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności:
•1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się wyroku nie mogła domagać się wyłączenia;

Question 29

Art. 201 par. 2 Jeżeli sprawę wszczęto lub prowadzono w trybie niewłaściwym, sąd

Answer 29

rozpozna ją w trybie właściwym lub przekaże właściwemu sądowi do rozpoznania w takim trybie [postanowieniem].

Question 30

Referendarz może m.in. wydawać.:

Answer 30

postanowienie dot. szczegółowego wyliczenia kosztów procesu po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, o ile sąd rozstrzygnie tylko o zasadzie ponoszenia kosztów pozostawiając ich wyliczenie referendarzowi (art. 108 par. 1 KPC)
postanowienia o ustanowieniu / odmowie ustanowienia pełnomocnika z urzędu (art. 123 par. 2 KPC),
Zarządzać zwrot opłat sądowych oraz przyznanie należności świadków, biegłych, tłumaczy i stron (art. 82 i 93 ust. 1 u.k.s.c.)
zarządzenia w przedmiocie wezwanie do uzupełnienia braków formalnych / fiskalnych pisma / zwrot pisma w razie nieusunięcia ww. braków, wezwanie do uzupełnienia opłaty od pisma lub zaliczki na koszty czynności połączonych z wydatkami (art. 130.5 KPC)
zaświadczenia potwierdzające zastępcze doręczenie wyroku zaocznego / nakazu zapłaty na potrzeby zawieszenia egzekucji prowadzonych na podstawie ww. tytułów (art. 139 par. 5 w zw. z art. 8203 KPC)
Ustanawiać kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu (art. 144 par. 4 KPC)
Obecność przy przeprowadzeniu dowodu na odległość / w trybie wideokonferencji (art. 235 par. 2 KPC)
Wszystkie orzeczenia w post. upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym (art. 3532 KPC)
zarządzenia w europejskim postępowaniu nakazowym i europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń (art. (art. 50516 § 3 KPC , 50522 § 2 KPC)
postanowienie w sprawie stwierdzenia prawomocności orzeczeń (art. 364 § 2 KPC)
postanowienia o nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności (art. 781 § 11 KPC)
dokonywać czynności w postępowaniu wieczystoksięgowym (art. 5091 § 1 KPC)
dokonywać czynności w postępowaniu rejestrowym – za wyjątkiem prowadzenia rozprawy (art. 5091 § 2 KPC)
Dokonywać czynności w postępowaniach spadkowych – za wyjątkiem z wyłączeniem prowadzenia rozprawy, zabezpieczenia spadku oraz przesłuchania świadków testamentu ustnego (art. 5091 § 3 KPC)