(VII) Legitymacja procesowa, współuczestnictwo w sporze Flashcards
Legitymacja procesowa - NIE STANOWI przesłanki procesowej lecz przesłankę
jurysdykcyjną zaliczaną do przesłanek MERYTORYCZNYCH;
Brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego =
ODDALENIE powództwa, a nie odrzucenie pozwu (posiadanie legitymacji procesowej przez obie strony warunkuje możliwość uwzględnienia powództwa)
Rodzaje legitymacji procesowej:
- indywidualna
- łączna
Legitymacja procesowa łączna może mieć charakter:
bezwzględny (w roli strony procesowej musi wystąpić kilka podmiotów - współuczestnictwo konieczne) lub;
względny (w roli strony procesowej może wystąpić kilka podmiotów – współuczestnictwo dowolne)
Art. 192 KPC: Z chwilą doręczenia pozwu (…) pkt 3: zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak
wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej (jeżeli nie wejdzie, zbywca zachowuje legitymację procesową i działa jako podmiot podstawiony w miejsce nabywcy – w imieniu własnym lecz na jego rachunek, tj. wydany wyrok będzie skuteczny także wobec nabywcy)
stabilizacja (utrwalenie) legitymacji procesowej jako SKUTEK PROCESOWY doręczenia pozwu
Brak legitymacji ma charakter usuwalny (usunięcie może nastąpić w drodze
podmiotowego przekształcenia powództwa:
następstwo procesowe podmiotu legitymowanego w miejsce podmiotu nielegitymowanego: art. 194 §2, 195, 196 KPC
Nieusunięcie braku legitymacji procesowej =
oddalenie powództwa
Usunięcie braku legitymacji biernej:
Art. 194 § 1 KPC. Jeżeli okaże się, że powództwo nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną, sąd (…)
Osoba wezwana do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanego może za zgodą obu stron (…)
- NA WNIOSEK powoda lub pozwanego WEZWIE tę osobę do wzięcia udziału w sprawie.
***Osoba wezwana do udziału w sprawie na wniosek pozwanego może domagać się zwrotu kosztów wyłącznie od pozwanego, jeżeli okaże się, że wniosek był bezzasadny.
- wstąpić w miejsce pozwanego, który wówczas będzie zwolniony od udziału w sprawie.
***W razie wyrażenia zgody na zmianę strony pozwanej, pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów od strony powodowej, niezależnie od późniejszego wyniku sprawy.
Usunięcie braku legitymacji czynnej:
Art.196 § 1 KPC. Jeżeli okaże się, że powództwo zostało wniesione nie przez osobę, która powinna występować w sprawie w charakterze powoda, sąd
NA WNIOSEK powoda (pozwany nie ma legitymacji do złożenia wniosku) ZAWIADOMI o toczącym się procesie osobę przez niego wskazaną.
Osoba ta MOŻE w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia WSTĄPIĆ do sprawy w charakterze powoda.
***Osoba zawiadomiona, która zgłosiła przystąpienie do sprawy w charakterze powoda, może za zgodą obu stron wstąpić na miejsce strony powodowej, która wówczas będzie od udziału w sprawie zwolniona. W razie wyrażenia zgody na zmianę strony powodowej pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie dotychczasowych kosztów od osoby, która poprzednio występowała jako powód.
O współuczestnictwie NIE MOŻNA mówić w ramach
postępowania nieprocesowego
Współuczestnictwo procesowe (w sporze) - podziały:
- czynne
- bierne
- pierwotne (Zachodzące już w chwili wszczęcia procesu)
- następcze (Powstałe w toku postępowania - Efekt następstwa procesowego (gdy kilku następców prawnych strony), dopozwania z art. 194 par. 3 KPC, zapozwania z art. 195 KPC etc.)
Współuczestnictwo procesowe materialne:
Kilka osób może w jednej sprawie występować w roli powodów lub pozwanych, jeżeli przedmiot sporu stanowią PRAWA LUB OBOWIĄZKI im wspólne lub oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej [art. 72 par 1 pkt 1 kpc]
Jeden przedmiot sporu (jedna opłata od pozwu)
istnieje określona więź materialnoprawna pomiędzy współuczestnikami
Współuczestnictwo procesowe formalne:
Kilka osób może w jednej sprawie występować w roli powodów lub pozwanych, jeżeli przedmiot sporu stanowią ROSZCZENIA LUB ZOBOWIĄZANIA jednego rodzaju (np. pieniężne, niepieniężne), oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej, jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna, jako też dla wszystkich wspólnie [art. 72 par 1 pkt 1 kpc]
kumulacja podmiotowa roszczeń
Tyle przedmiotów sporu ile współuczestników (tyle opłat od pozwu ilu współuczestników)
Brak więzi materialnoprawnej pomiędzy współuczestnikami
Współuczestnictwo procesowe jednolite:
- Z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że WYROK DOTYCZYĆ MA NIEPODZIELNIE WSZYSTKICH WSPÓŁUCZESTNIKÓW [art. 73 par 2 zd I kpc]
- Współuczestnictwo jednolite JEST ZAWSZE WSPÓŁUCZESTNICTWEM MATERIALNYM.
- Współuczestnik działa W IMIENIU WŁASNYM I NA WŁASNY RACHUNEK, ale również ZE SKUTKIEM WOBEC WSPÓŁUCZESTNIKÓW niedziałających
- Dla dokonania czynności materialno-dyspozycyjnych (zrzeczenie się roszczenia, ugoda, uznanie powództwa) potrzebna jest ZGODA WSZYSTKICH współuczestników
- Art. 259 pkt 4 kpc ZAKAZ BYCIA ŚWIADKIEM WSPÓŁUCZESTNIKÓW JEDNOLITYCH (mogę zeznawać tylko jako strona)
Współuczestnictwo procesowe zwykłe / jednolite
Formalne lub materialne.
Każdy współuczestnik działa WYŁĄCZNIE W IMIENIU WŁASNYM I NA WŁASNY RACHUNEK (w tym również czynności materialno-dyspozycyjne (zrzeczenie się roszczenia, ugoda, uznanie powództwa), które może dokonać SAMODZIELNIE (ale tylko ze skutkiem wobec siebie, np. częściowe umorzenie postępowania, częściowy wyrok z uznania)
Może być świadkiem co do okoliczności dotyczących wyłącznie innych współuczestników (260 kpc), w pozostałym zakresie może zeznawać jako strona
