(II) Pojęcie sprawy cywilnej, dopuszczalność drogi sądowej

Question 1

Sprawy cywilne w znaczeniu materialnym:

Answer 1

sprawy ze stosunków z zakresu:
prawa cywilnego,
rodzinnego i opiekuńczego
prawa pracy

Question 2

Sprawy cywilne w znaczeniu formalnym:

Answer 2

Sprawy:
z zakresu ubezpieczeń społecznych
„inne sprawy, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych” czyli sprawy ze stosunków innych niż cywilnoprawne, np. administracyjnoprawne przekazane do drogi sądowego postępowania cywilnego na mocy przepisów szczególnych (odrębne z zakresu ochrony konkurencji , post. z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty , energetykii transportu kolejowego)

Question 3

droga sądowa (w rozumieniu KPC) jest dopuszczalna tylko w

Answer 3

sprawach cywilnych (w znaczeniu materialnym lub formalnym)

Question 4

w sprawach cywilnych w znaczeniu materialnym droga sądowa jest niedopuszczalna

Answer 4

tylko wówczas gdy przepis szczególny tak stanowi, tj. wyłącza dopuszczalność drogi sądowej, przekazując je do właściwości innych organów

Question 5

Pierwotna niedopuszczalność drogi sądowej

Answer 5

Art.199 §1 KPC. Sąd odrzuci pozew (wniosek w postępowaniu nieprocesowym -art.13 par. 1 KPC)
:1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna

Question 6

Nie mylić ODRZUCENIA pozwu (wniosku w post. nieproc.) z jego ODDALENIEM:

Answer 6

ODRZUCENIE pozwu / wniosku –następuje z przyczyn procesowych (formalnych / proceduralnych) w drodze postanowienia;
ODDALENIE powództwa –następuje z powodu bezzasadności zgłoszonego roszczenia (żądania), a więc z przyczyn merytorycznych (materialnoprawnych) => w procesie w drodze wyroku, w post. nieprocesowym postanowieniem

Question 7

Art. 199 1 KPC: Sąd nie może odrzucić pozwu z tego powodu ,że do rozpoznania sprawy właściwy jest organ administracji publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli

Answer 7

organ administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się w tej sprawie za niewłaściwe

Question 8

Art.464 §1 KPC.[w post. odrębnym sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych] Odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu

Answer 8

niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Postanowienie sądu o przekazaniu sprawy może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę.

Question 9

Postanowienie o przekazaniu sprawy sądowi właściwemu traktowane jest (z perspektywy postępowania cywilnego, jako

Answer 9

postanowienie kończące postępowanie w sprawie)

Question 10

Art.355 §1 KPC. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn

Answer 10

zbędne lub niedopuszczalne

Question 11

Art. 202 zd. III KPC: Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, okoliczności, które uzasadniają odrzucenie pozwu, sąd bierze pod rozwagę

Answer 11

z urzędu w każdym stanie sprawy.

Question 12

Co jeżeli sąd rozpozna i rozstrzygnie sprawę pomimo niedopuszczalności drogi sądowej w sprawie cywilnej (tj. wyda wyrok co do istoty sprawy zamiast pozew odrzucić lub postępowanie umorzyć postanowieniem)???

Answer 12

Art. 379 Nieważność postępowania zachodzi:

1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna;

Question 13

Jakie znaczenie ma nieważność postępowania na gruncie KPC
W postępowaniu apelacyjnym:
W postępowaniu kasacyjnym:

Answer 13

Art. 378 §1 KPC: Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania.

Question 14

Art. 386 §3 KPC: Jeżeli pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia postępowania, sąd drugiej instancji

Answer 14

uchyla wyrok oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie

Question 15

W postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
 Art. 424 zn. 11 §3 KPC. Jeżeli w chwili orzekania sprawa ze względu na osobę nie podlegała orzecznictwu sądów polskich albo w sprawie droga sądowa była niedopuszczalna, SądNajwyższy -stwierdzając niezgodność wyroku z prawem -

Answer 15

uchyla zaskarżony wyrok oraz wyrok sądu pierwszej instancji i odrzuca pozew albo umarza postępowanie.

Question 16

A co gdy sąd popełni błąd, bezzasadnie odrzucając pozew albo umarzając postępowanie pomimo dopuszczalności drogi sądowej???

Answer 16

Postanowienie sądu I instancji – zażalenie: zawsze

Art. 394 §1 KPC. Zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem jest (…) pkt 1-12

Question 17

Art. 398 zn. 1 §1 KPC. Od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie

Answer 17

strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Question 18

Dopuszczalność drogi sądowej jest (przesłanką - jaką?)

Answer 18

bezwzględną dodatnią przesłanką procesową, braną pod uwagę przez sąd z urzędu w każdym stanie sprawy

Question 19

czasowa niedopuszczalność drogi sądowej

Answer 19

droga sądowa staje się dopuszczalna po dokonaniu określonej czynności lub po wyczerpaniu innej drogi dochodzenia ochrony prawnej (np. postępowania reklamacyjnego lub ugodowego)

Question 20

Tzw. przemienność kompetencji sądu powszechnego i innego organu

Answer 20

uprawniony może wybrać pomiędzy rozpoznaniem sprawy w postępowaniu cywilnym rozpoznawczym lub w innym postępowaniu, ale jeżeli skorzysta z drogi innego postępowania, droga sądowa staje się niedopuszczalna przynajmniej do jego zakończenia

Przykład: postępowanie pojednawcze przed Komisjami Pojednawczymi w prawie pracy

Question 21

Niedopuszczalność drogi sądowej zachodzi w sytuacji, gdy

Answer 21

sprawa wniesiona do sądu nie ma charakteru sprawy cywilnej, albo będąc sprawą cywilną została przekazana do właściwości innych organów lub do jej rozpoznania władny jest sąd szczególny lub Sąd Najwyższy

Question 22

Odrzucając pozew z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, sąd nie może poprzestać na stwierdzeniu, że przedstawiona mu do rozpoznania sprawa, nie jest sprawą cywilną, lecz powinien

Answer 22

w uzasadnieniu swego orzeczenia wskazać sąd, do którego właściwości rozpoznania tej sprawy zostało ustawowo zastrzeżone