(XIV) POWÓDZTWO, POZEW –cz. I (konstrukcja pozwu, rodzaje powództw, skutki)

Question 1

Od 8.09.2016 r. KPC przewiduje możliwość wniesienia pozwu (wg wyboru powoda):

Answer 1

 na piśmie – wymóg własnoręcznego podpisu (metoda tradycyjna – pozew wnosi się na dziennik podawczy sądu lub przesyłką poleconą):

 za pomocą dedykowanego systemu teleinformatycznego – wymóg kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub podpisu potw. profilem E-PUAP (drogą elektroniczną) – na razie system teleinformatyczny nie istnieje więc poza EPU nie ma takiej możliwości – vide ćw. dot. pism procesowych

!!! Uwaga: elektroniczne postępowanie upominawcze jest objęte obowiązkową formą elektroniczną dla powoda (art. 505.31 KPC)

Question 2

WYJĄTEK 1: Forma pisemna „formularzowa” (obowiązek wniesienia pozwu na urzędowym formularzu):

Answer 2

 Pozwy z art. 187.1 KPC
 Pozwy w postępowaniu uproszczonym (Art. 505.2 KPC), pozwy w europejskim postępowaniu nakazowym (art. 7 i 16 Rozp. 2006/1896 );

Question 3

WYJĄTEK 2: Forma ustna

Answer 3

a (wyjątkowo – w sprawach z zakresu prawa pracy i
ubezpieczeń społecznych, możliwość złożenia pozwu / odwołania od decyzji organu rentowego o funkcji pozwu ustnie do protokołu)

 Art. 466 KPC.
 Art. 477.9 § 1 KPC.

Question 4

Art. 126 § 1 KPC. Każde pismo procesowe powinno zawierać:

Answer 4

1) OZNACZENIE SĄDU, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę
stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
2) OZNACZENIE RODZAJU PISMA [pozew o zapłatę / o rozwód / o ochronę dóbr
osobistych];
3) OSNOWA WNIOSKU lub OŚWIADCZENIA oraz DOWODY na poparcie przytoczonych
okoliczności;
4) PODPIS strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5) wymienienie ZAŁĄCZNIKÓW.

Question 5

§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:

Answer 5

1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,

2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną,
jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub

3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Question 6

Art. 126 § 3 KPC. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo albo uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który

Answer 6

wcześniej nie złożył pełnomocnictwa.

Question 7

Art. 187 § 1 KPC. Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

Answer 7

1) dokładnie określone ŻĄDANIE (petitum), a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
2) przytoczenie OKOLICZNOŚCI FAKTYCZNYCH uzasadniających żądanie (causa petendi), a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu [brak obowiązku wskazania podstawy prawnej żądania bo obowiązuje zasada iura novit curia / da mihi facti, dabo tibi ius].
3) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia [przeważa pogląd, że brak tej informacji nie uzasadnia wezwania do uzupełnienia braków formalnych pozwu pod rygorem zwrotu].

Question 8

Art. 187 § 2 KPC. Pozew może zawierać (1) wnioski o
zabezpieczenie powództwa, (2) nadanie wyrokowi rygoru
natychmiastowej wykonalności i (3) przeprowadzenie
rozprawy w nieobecności powoda oraz (4) wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:

Answer 8

1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda
świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę
dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;
4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w
sądach, urzędach lub u osób trzecich.

Question 9

Rodzaje powództw:

Answer 9

1) o świadczenie
2) o ustalenie (istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego)
3) o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego

Question 10

Wyrok uwzględniający powództwo o świadczenie na ogół nadaje się do (…) i ma
charakter (…)

• wyjątek:

Answer 10

egzekucji

DEKLARATORYJNY

art. 1047 § 1 KPC. Jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.

Question 11

ŻĄDANIE KUMULATYWNE

Art. 191 KPC. Powód może dochodzić jednym pozwem kilku roszczeń

Answer 11

1) przeciwko temu samemu pozwanemu,
2) jeżeli nadają się one do tego samego trybu postępowania oraz
3) jeżeli sąd jest właściwy ze względu na ogólną wartość roszczeń, a ponadto -
4*) gdy roszczenia są różnego rodzaju - o tyle tylko, o ile dla któregokolwiek z tych roszczeń (a) nie jest przewidziane postępowanie odrębne ani też (b) nie zachodzi niewłaściwość sądu według przepisów o właściwości bez względu na wartość przedmiotu
sporu.

Question 12

Żądanie ewentualne (właściwe wyłącznie dla powództw o świadczenie)

zawiera więcej niż jedno żądanie, przy czym nie występuje kumulacja roszczeń.

ustalenie wartości przedmiotu sporu wedle jednego ze zgłoszonych żądań i pobranie jednej opłaty sądowej

Answer 12

powód obok żądania zasadniczego zgłasza na wypadek jego nieuwzględnienia inne żądanie

!!! sąd rozstrzyga o roszczeniu ewentualnym tylko w
razie oddalenia żądania zasadniczego

Question 13

Żądanie alternatywne

Answer 13

powód zgłasza kilka roszczeń alternatywnie

W wypadku żądań alternatywnych sąd wypowiada się co do wszystkich zgłoszonych alternatywne żądań (w razie zasadności zasądza wszystkie), a wybór świadczenia do spełnienia zostaje dokonany na etapie ewentualnej egzekucji (art. 798 KPC)

Question 14

upoważnienie alternatywne (facultas alternativa)

Answer 14

powód dochodzi jednego roszczenia, ale wnosi o
zastrzeżenie pozwanemu możliwości zwolnienia się od
zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia
(np. 897 kc)

sąd wypowiada się tylko co do zasadności roszczenia
zasadniczego. W wypadku jego uwzględnienia,
zastrzega pozwanemu możliwość zwolnienia się z
zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia (tj.
objętego facultas alternativa)

dłużnik ma wybór świadczenia oraz, że wierzyciel nie może egzekwować świadczenia zastępczego.

Question 15

POWÓDZTWO O USTALENIE art. 189 KPC

Powód musi wykazać …

Wyrok nie nadaje się do realizacji w drodze egzekucji i ma charakter …

Answer 15

INTERES PRAWNY => brak interesu prawnego
powoda w ustaleniu = negatywna przesłanka merytoryczna/ jurysdykcyjna (brak interesu = oddalenie powództwa, bez badania przez sąd czy prawo lub stosunek prawny istnieje)

!!! konieczność występowania po stronie powoda interesu prawnego nie tylko w chwili wniesienia
powództwa, ale także w chwili wyrokowania.

DEKLARATORYJNY

Question 16

Powództwo o ustalenie będzie oddalone ze względu na brak interesu prawnego w ustaleniu jeżeli w tym samym zakresie powód może wystąpić z pozwem o

Answer 16

świadczenie jako dalej idącym (bo obejmującym konieczność przesłankowego / prejudycjalnego
ustalenia prawa lub stosunku prawnego, z którego powód wywodzi żądane świadczenie

Question 17

POWÓDZTWO O UKSZTAŁTOWANIE

 Zmierza do stworzenia nowego stanu prawnego przez:

!!! Może być wytoczone tylko w przypadkach wskazanych w ustawie np. klauzula rebus sic stantibus z art. 3571
KC

Answer 17

• Utworzenie stosunku prawnego lub prawa

• Zmianę istniejącego stosunku prawnego lub prawa (np.
miarkowanie obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej deliktem pomiędzy osobami fizycznymi – art. 440 KC miarkowanie wzajemnych świadczeń przy wyzysku - art. 388 KC, miarkowanie wysokości kar umownych – art. 484 § 2 KC)

• Zniesienie stosunku prawnego lub prawa (np. rozwiązanie małżeństwa przez rozwód (skutek ex nunc), unieważnienie małżeństwa (skutek ex tunc) uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników/akcjonariuszy spółki, rozwiązanie umowy na podstawie klauzuli rebus sic stantibus)

Question 18

Wyrok uwzględniający powództwo O UKSZTAŁTOWANIE co do zasady nie nadaje się do realizacji w drodze egzekucji i ma charakter

Answer 18

KONSTYTUTYWNY

Question 19

MATERIALNOPRAWNE SKUTKI WYTOCZENIA

POWÓDZTWA

Answer 19

 PRZERWANIE BIEGU TERMINÓW materialnoprawnych w tym zawitych, dawności (przedawnienie - art. 123 par. 1 pkt 1 KC, zasiedzenie – 175 KC

 możliwość domagania się ODSETEK OD ZALEGŁYCH ODSETEK (ustanie „zakazu anatocyzmu” – art. 482 par. 1 KC)

Inne:

 możność przejścia na spadkobierców pewnych praw o charakterze ściśle osobistym, np. zadośćuczynienia za krzywdę (np. art. 445 par. 3 kc)

 wytoczenie powództw przez jednego z wierzycieli solidarnych – dłużnik powinien spełnić świadczenie do jego rąk (art. 367 par 2 kc)

 możność unieważnienia małżeństwa mimo śmierci jednego z małżonków w toku procesu o unieważnianie małżeństwa (art. 19 kro i 450kpc)

Question 20

PROCESOWE SKUTKI WYTOCZENIA

POWÓDZTWA

Answer 20

 WSZCZĘCIE PROCESU – badanie
spełnienia przesłanek procesowych oraz warunków
formalnych i fiskalnych pozwu

perpetuatio fori (UTRWALENIE WŁAŚCIWOŚCI) (art. 15
par. 1 KPC)

perpetutatio iurisdictionis (UTRWALENIE JURYSDYKCJI) (art. 1097 par. 1 KPC)

Question 21

SKUTKI DORĘCZENIA POZWU

Materialnoprawne:

Answer 21

 OŚWIADCZENIA WOLI sformułowane przez powoda w pozwie pod adresem pozwanego uważa się za
SKUTECZNIE ZŁOŻONE Z CHWILĄ DORĘCZENIA pozwu (art. 61 kc)

Question 22

SKUTKI DORĘCZENIA POZWU

Procesowe:

Answer 22

 ZAWIŚNIĘCIE SPORU / stan sprawy w toku (lis pendens) => Z chwilą doręczenia pozwu (Art. 192 pkt 1-3 KPC):

1) nie można w toku sprawy wszcząć pomiędzy tymi samymi stronami nowego postępowania o to samo roszczenie – stan litispendencji jako bezwzględna ujemna przesłanka procesowa (Art. 192 pkt 1, art. 199 par. 1 pkt 2, art. 379 pkt 3 kpc);
2) POZWANY może wytoczyć przeciw powodowi POWÓDZTWO WZAJEMNE oraz podjąć INNE ŚRODKI OBRONY (art. 192 pkt 2 kpc);
3) zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej (utrwalenie / stabilizacja legitymacji procesowej zbywcy rei litigiosae) - Art. 192 pkt 3 kpc;
4) niedopuszczalność sprawdzenia przez sąd WPS z urzędu (art.25 par 2 KPC)

Question 23

Odrzucenie pozwu
Sąd odrzuci pozew:

Sąd odrzuca pozew POSTANOWIENIEM, które może
zapaść na posiedzeniu niejawnym (art. 199 par 3)

Answer 23

1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna (199 par 1 pkt 1)
2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona (199 par 1 pkt 2)
3) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie (199 § 1 pkt 3)

4) w razie stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej, z
zastrzeżeniem art. 1104 § 2 lub art. 1105 § 6. (Art. 1099 § 1)

5) istnienie immunitetu sądowego (art. 1113)
6) niezłożenie kaucji aktorycznej na zabezpieczenie kosztów procesu przez powoda cudzoziemca (Art. 1124 § 3 w zw. z art. 1121
7) zarzut zapisu na sąd polubowny (Art. 1165 § 1)

Question 24

Postanowienie o odrzucenie lub odmowie

odrzucenia pozwu JEST zaskarżalne

Answer 24

zażaleniem (art. 394 par. 1 pkt 1 KPC)

Question 25

art. 222 zd. I Oddalając zarzuty, których
uwzględnienie uzasadniałoby odrzucenie pozwu,
sąd wyda

Answer 25

oddzielne postanowienie i może wstrzymać dalsze rozpoznanie sprawy, aż do uprawomocnienia się tego postanowienia.

Question 26

Bezwzględne (brane pod uwagę z urzędu) przesłanki procesowe dodatnie:

Answer 26

 Dopuszczalność drogi sądowej
 Jurysdykcja krajowa (co do zasady – zob. art. 1099 a 1104 §2 i 1105 §6 )
 Zdolność sądowa stron
 Zdolność procesowa stron
 Należyte umocowanie organów osoby prawnej będącej stroną
 Właściwy tryb postępowania
 Właściwość rzeczowa i właściwość miejscowa wyłączna sądu

Question 27

Bezwzględne (brane pod uwagę z urzędu) przesłanki procesowe ujemne:

Answer 27

 Zawiśnięcie sporu (stan sprawy w toku)
 Powaga rzeczy osądzonej
 Immunitet sądowy (art. 1113)

Question 28

Względne przesłanki dodatnie:

Answer 28

 Właściwość miejscowa ogólna i przemienna (art.

202 zd.I w zw. z art. 46 par. 1)

Question 29

Względne przesłanki ujemne:

Answer 29

 Zapis na sąd polubowny (art. 1165 par. 1)
 Kaucja aktoryczna (art. 1121 i 1124)
 Umowa wyłączająca jurysdykcję krajową /
derogacyjna (1105 §6 i 1104 §2)