(XVIII) Zawieszenie i umorzenie postępowania Flashcards
Zawieszenie postępowania przewiduje się (co do zasady z przyczyn następczych, tj powstałych po wszczęciu postępowania):
w razie zajścia w trakcie postępowania PRZESZKODY PROCESOWEJ o charakterze PRZEMIJAJĄCYM albo USUWALNYM (np. śmierć strony w sprawach o prawa podlegające dziedziczeniu, utrata zdolności
procesowej – odpadnięcie bezwzg. przesłanek proc. usuwalnych)
ZE WZGLĘDÓW CELOWOŚCIOWYCH (np. prejudycjalność rozstrzygnięcia w innej sprawie cywilnej, administracyjnej, karnej, dyscyplinarnej lub bezczynność stron uniemożliwiająca nadanie sprawie biegu)
Z INNYCH PRZYCZYN (np. zgodny wniosek stron)
Zawieszenie postępowania z mocy prawa (ex
lege)
Art. 173. Postępowanie ulega zawieszeniu z mocy
prawa w razie
zaprzestania czynności przez sąd wskutek siły wyższej (musi dotyczyć całego sądu jako instytucji)
Zawieszenie postępowania z urzędu obligatoryjne
Art. 174 § 1 KPC. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu:
1) w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolności procesowej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez
przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela;
2) jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;
3) jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu;
4) jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości, masy układowej lub masy sanacyjnej i ogłoszono upadłość lub wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe albo ustanowiono zarządcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym;
5) jeżeli ustanowiono zarządcę przymusowego w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości lub zarządcę tymczasowego w postępowaniu o otwarcie
postępowania sanacyjnego, a postępowanie dotyczy majątku objętego zabezpieczeniem.
Brak zawieszenia i kontynuowanie postępowania pomimo ziszczenia się przesłanek z art. 174 i nieusunięcia przyczyny zawieszenia postępowania =
Art. 379. Nieważność postępowania
Art. 175.1 KPC. Jeżeli zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych jest obowiązkowe, w razie śmierci adwokata lub radcy prawnego, skreślenia z listy
adwokatów lub radców prawnych, utraty możliwości wykonywania zawodu albo utraty zdolności procesowej, sąd zawiesza postępowanie
Z URZĘDU, wyznaczając odpowiedni TERMIN do wskazania innego adwokata lub radcy prawnego, i po upływie tego terminu podejmuje postępowanie.
Art. 175 KPC. W razie śmierci pełnomocnika procesowego [w braku przymusu adw. radc.] postępowanie może toczyć się dalej dopiero po
wezwaniu strony niestawającej.
Wezwanie doręcza się stronie w miejscu jej rzeczywistego zamieszkania, zawiadamiając ją równocześnie o śmierci pełnomocnika procesowego.
***W wypadku tym nie stosuje się art. 136 § 2 [fikcja doręczenia].
Zawieszenie postępowania z urzędu fakultatywne – art. 177 par. 1 ZE WZGLĘDU NA PREJUDYCJALNOŚĆ:
1) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku
innego toczącego się postępowania cywilnego ;
2) jeżeli osoba trzecia wystąpiła przeciwko obu
stronom z interwencją główną [zawieszenie proc.
głównego];
3) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej
decyzji organu administracji publicznej [w
orzecznictwie przyjęto, że niekiedy zawieszenie
postępowania cywilnego w zw. z prejudycycjalnością adm. może być obligatoryjne - zob. kolejny slajd];
3.1) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od
wyniku postępowania toczącego się przed
Trybunałem Konstytucyjnym albo Trybunałem
Sprawiedliwości Unii Europejskiej;
4) jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze
karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ
na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej;
Zawieszenie postępowania z urzędu fakultatywne – art. 177 par. 1 ZE WZGLĘDU NA BEZCZYNNOŚĆ STRON:
5) w razie NIESTAWIENNICTWA OBU STRON NA ROZPRAWIE, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, oraz w razie NIESTAWIENNICTWA POWODA, gdy powód nie żądał rozpoznania sprawy w jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy;
6) jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda albo niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub danych pozwalających sądowi na ustalenie numerów, o których mowa w art. 208.1 [PESEL lub NIP pozwanego] lub
niewykonania przez powoda innych zarządzeń NIE MOŻNA NADAĆ SPRAWIE DALSZEGO BIEGU.
Zawieszenie z powodu niestawiennictwa (lex specialis do art. 177 §1 pkt 5)
Art. 428 § 1 KPC. [post. odrębne ws. sprawach małżeńskich].
Rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron [brak możliwości zawieszenia wskutek niestawiennictwa]. Jednakże w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa powoda na pierwsze posiedzenie sądowe wyznaczone w celu przeprowadzenia rozprawy, postępowanie ulega
Art. 455 KPC. [w post. odrębnym ws. ze stosunków pomiędzy rodzicami a dziećmi]
Rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron
zawieszeniu [oblig!], chyba że prokurator popiera
żądanie unieważnienia albo ustalenia istnienia lub nieistnienia małżeństwa.
***§ 2. Podjęcie postępowania następuje na wniosek powoda, nie wcześniej jednak niż po upływie trzech miesięcy od dnia zawieszenia postępowania. W razie niezgłoszenia takiego wniosku w ciągu roku po zawieszeniu, sąd umorzy postępowanie. Umorzenie
wywołuje takie same skutki, jak umorzenie postępowania zawieszonego na zgodny wniosek stron lub z powodu ich niestawiennictwa (art. 182 KPC).
Art. 449 § 2 KPC. Jeżeli sprawa o unieważnienie albo o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa została wytoczona lub jest popierana przez prokuratora, nie
stosuje się przepisów o
zawieszeniu postępowania na zgodny wniosek stron lub z
powodu niestawiennictwa obu stron.
Niestawiennictwo stron / uczestnika postępowania nie może prowadzić do zawieszenia postępowania w:
- postępowaniu przed sądem II instancji (art. 376 KPC)
* postępowaniu nieprocesowym (art. 513 KPC)
Art. 398.12 KPC. Z wyjątkiem wypadków określonych w art. 173-175.1, postępowanie przed Sądem Najwyższym ulega zawieszeniu jednie
NA ZGODNY WNIOSEK STRON [w postępowaniu przed SN art. 177 kpc ne stosuje się]
Zawieszenie postępowania na wniosek
• OBLIGATORYJNE
Art. 176 KPC. Sąd zawiesi postępowanie na wniosek
spadkobiercy, jeżeli powód
dochodzi przeciwko niemu wykonania obowiązku, należącego do długów spadkowych, a spadkobierca nie złożył jeszcze oświadczenia o przyjęciu spadku i termin do złożenia takiego oświadczenia jeszcze nie
upłynął
Zawieszenie postępowania na wniosek
FAKULTATYWNE
Art. 178 KPC. Sąd może również zawiesić postępowanie
NA ZGODNY WNIOSEK STRON
[tzw. „umowa o spoczywanie procesu” np. na potrzeby toczących się pomiędzy stronami negocjacji poza procesowych w przedmiocie polubownego załatwienia
sprawy]
Skutki zawieszenia postępowania
I. WSTRZYMANIE biegu terminów sądowych
II. PRZERWANIE biegu terminów ustawowych i sądowych
Art. 179 § 1 KPC. W wypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron albo wskutek ich niestawiennictwa lub niemożności nadania sprawie
dalszego biegu, zawieszenie wstrzymuje tylko bieg terminów
Art. 179 § 2 KPC. We wszystkich innych wypadkach zawieszenia
sądowych, które biegną dalej dopiero z chwilą podjęcia postępowania.
żadne terminy nie biegną i zaczynają biec dopiero od początku z chwilą podjęcia postępowania. Terminy sądowe należy w miarę potrzeby wyznaczać na nowo.
Art. 179 § 3 KPC. Podczas zawieszenia sąd nie podejmuje żadnych czynności z wyjątkiem tych, które mają na celu
(1) podjęcie postępowania albo (2) zabezpieczenie powództwa lub dowodu.
***Czynności podejmowane przez strony, a niedotyczące tych przedmiotów, wywołują skutki dopiero z chwilą podjęcia postępowania.
Chwila wystąpienia skutków zawieszenia postępowania
W wypadku (art.174 § 2 w zw. z §1 pkt 1 i 4 KPC):
1) śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolności procesowej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela
4) jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości, masy układowej lub masy sanacyjnej i ogłoszono upadłość lub wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe albo
ustanowiono zarządcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym;
ZAWIESZENIE MA SKUTEK OD CHWILI ZDARZEŃ, które je spowodowały. Zawieszając postępowanie, sąd z urzędu uchyla orzeczenia wydane po nastąpieniu tych
zdarzeń, chyba że nastąpiły one po zamknięciu rozprawy.
W pozostałych przypadkach zawieszenie postępowania wywołuje SKUTKI Z CHWILĄ WYDANIA POSTANOWIENIA O ZAWIESZENIU
Podjęcie postępowania (rodzaje):
OBLIG. Z URZĘDU
(art. 180)
OBLIG. NA WNIOSEK
(art. 181)
Z MOCY PRAWA
(art. 445 par. 3)
Podjęcie postępowania OBLIG. Z URZĘDU
Art. 180 § 1 Sąd postanowi podjąć postępowanie z urzędu, gdy
ustanie przyczyna zawieszenia
Podjęcie postępowania OBLIG. NA WNIOSEK
Art. 181 par. 1 KPC. Sąd postanowi podjąć postępowanie na wniosek którejkolwiek ze stron [ustanie spoczywania procesu]:
1) gdy postępowanie zostało zawieszone na wniosek spadkobiercy - po złożeniu oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku albo po upływie terminu do złożenia takiego oświadczenia (art. 178);
2) w wypadku zawieszenia na wniosek obu stron (art. 176) albo wskutek niestawiennictwa (art. 177 par. 5) - nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od zawieszenia, jeżeli strony we wniosku o zawieszenie nie
oznaczyły dłuższego terminu [nie dłuższego niż 1 rok – zob art. 182 KPC].
Art. 445 § 2 KPC. Postępowanie w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub o alimenty, wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o
separację, ulega z urzędu zawieszeniu z chwilą wytoczenia powództwa o rozwód lub o separację co do świadczeń za okres od jego wytoczenia.
- Po prawomocnym zakończeniu sprawy o rozwód lub o separację zawieszone postępowanie podejmuje się …
Z MOCY PRAWA, orzeczenia zaś, których
wykonanie było wstrzymane, podlegają wykonaniu, ***jednak tylko co do okresu, za który w sprawie o rozwód lub o separację nie orzeczono o roszczeniach objętych zawieszonym postępowaniem. !!! W pozostałym
zakresie postępowanie ULEGA Z MOCY PRAWA UMORZENIU.
Umorzenie postępowania (rodzaje):
- z mocy prawa (art. 445 §3 i art. 451)
- na mocy postanowienia sądu
Art. 355 § 1 KPC. Sąd wydaje postanowienie o
umorzeniu postępowania, jeżeli
1) powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub
2) jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne
