Woordelys - 2 Flashcards
Definieer:
Alzheimer se siekte
Siekte wat veroorsaak word deur die degenerasie van senuweefsel in die brein.
Definieer:
Amnion
Die binneste membraan van die embrio van voëls, soogdiere en reptiele
Definieer:
Amniotiese eier
‘n Eier wat vier membrane het naamlik die amnion, chorion, allantoïs en dooiersak gesamentlik bekend as die ekstra embrioniese membrane
Definieer:
Amniotiese vloeistof
Die vloeistof wat binne die amniotiese holte lê; dit beskerm die ontwikkelende embrio
Definieer:
Ampullae
Swelsels by die basis van die halfsirkelvormige kanale vd oor waarin die kristae (reseptore vir balans) voorkom
Definieer:
Analoog
Eenderse strukture wat deur konvergente evolusie gevorm word van verskillende voorouers bv. vlerke van ‘n insek en die van ‘n voël
Definieer:
Antibiotika
Medisyne wat van lewende organismes gevorm word (gewoonlik bakterieë en fungi) wat die groei van siekte veroorsakende mikrobes vertraag of stop
Definieer:
Akwaties
Leef in of naby water
Definieer:
Arboreaal
Lewe op bome
Definieer:
Band transek
‘n Band transek is ‘n lang, dun, vierkantige area wat in eenderse blokke verdeel word vir die doel om die plantegroei en die biotiese en abiotiese faktore wat daarmee geassosieer is, te bestudeer; dit is in effek ‘n verlengde kwadraat
Definieer:
Aandagafleibare Sindroom (AAS)
‘n Verskeidenheid gedragsprobleme wat met swak konsentrasie geassosieer word, ook bekend as Aandag Gebreks Hiperaktiwiteit Afwyking (AGHA)
Definieer:
Abiotiese komponente
Nie-lewende bronne van ‘n ekosisteem
Definieer:
Absissien suur
Plant groeistof wat die dormansie van sade veroorsaak
Definieer:
Aborsie
Beëindiging van swangerskap voor die volle tydperk (280 dae)
Definieer:
ADH
Hormoon wat die hoeveelheid water wat deur die niere geabsorbeer word, kontroleer en is dus verantwoordelik vir osmoregulering
Definieer:
Adrenalien
Hormoon wat deur die adrenalienklier afgeskei word tydens noodgevalle
Definieer:
Aldosteroon
Hormoon wat deur die bynier afgeskei word en natrium absorpsie bevorder
Definieer:
Afwisseling van generasies
Die afwisseling van die diploïede sporofietproduserende generasie met ‘n haploïede gameet produserende fase
Definieer:
AKTH
Adreno-kortikotrofiese hormoon; ‘n hormoon wat deur die anterior lob van die hipofise of pituïtêre klier afgeskei word; AKTH is verantw vir die kontrolering van die sekresies van die hormone van die korteks van die byniere
Definieer:
Oog Akkommodasie
Vermoë van die ooglens om sy vorm te verander vir duidelike visie wanneer beide ver en naby voorwerpe beskou word
Definieer:
Akromegalie
Siekte wat deur oorafskeiding van die groeihormoon in volwassenes veroorsaak word, gekenmerk deur die verlenging van die bene van die hande, voete en ken
Definieer:
Altriële ontwikkeling
Eiers van voëls ontwikkel in jong voëls wat swak ontwikkeld is met hulle oë toe, sonder donsvere; wat nie kan rondbeweeg nie en nie in staat is om hulself te voed nie
Definieer:
Benige labirint
Gedeelte van die inwendige oor wat opgebou is uit ‘n sisteem van holtes en kanale wat binne die skedel gevind word en gevul is met ‘n vloeistof bekend as perilimf
Definieer:
Beroerte
Skade aan die breinselle agv breinbloeding of blokkasie veroorsaak deur ‘n bloedklont, lugblasie of ander vreemde partikel
Definieer:
Bewaring
Die wyse en versigtige gebruik van ons bronne sodat hulle beskikbaar vir huidige sowel as toekomstige generasies is
Definieer:
Binokulêre visie
Die proses om na ‘n voorwerp met beide oë te kyk; gee oorsprong aan diepte persepsie d.i. stereoskopiese visie
Definieer:
Biotegnologie
Die gebruik van die jongste vooruitgang in tegnologie om navorsing en ontwikkeling in die lewenswetenskappe te bevorder
Definieer:
Biotiese komponente
Al die lewende organismes in ‘n ekosisteem
Definieer:
Bipolêre afwyking
Buierigheid, van laag na hoog, ook bekend as manies-depressie afwyking
Definieer:
Blinde vlek
Area van die retina waaruit die optiese senuwee ontspring; bevat geen stafies en keëltjies nie en is dus nie sensitief vir lig nie
Definieer:
Brachiasie
Deur te swaai van tak tot tak met die arms omhoog
Definieer:
Brein bloeding
Die skeur (oopbreek) van ‘n bloedvat in die brein
Definieer:
Breinstam
Bestaan uit die middelbrein, die pons Varolli en die medulla oblongata
Definieer:
Byniere
Kliere wat op die niere voorkom en die hormone adrenalien en aldosteroon produseer
Definieer:
Chemoterapie
Die gebruik van verskeie chemikalieë in kombinasie met mekaar om of die kankerselle direk te vernietig of deur die DNS van die selle te vernietig en sodoende te verhoed dat die selle voortplant
Definieer:
Chorion
Die buitenste membraan vd embrio wat saam met die uterusweefsel van die moeder die plasenta vorm
Definieer:
Choroïed
Gepigmenteerde laag vd oog wat lig absorbeer en dus die interne reflektering van lig verhoed
Definieer:
Corpus callosum
‘n Massa wit fibrille wat die linker en regter helfte van die brein verbind
Definieer:
Corpus luteum
Die struktuur wat van die Graafse follikel gevorm word nadat die eiersel vrygestel is; die corpus luteum skei die hormoon progesteroon af wat swangerskap onderhou
Definieer:
Cristae
Reseptore vir balans binne die ampullae vd halfsirkelvormige kanale
Definieer:
Dendriet
Vesel wat ‘n impuls na ‘n selliggaam in die liggaam vervoer
Definieer:
Depressie
Die wat aan depressie ly het die meeste vd tyd ‘n ‘lae’ gemoedstoestand
Definieer:
Detrivore
‘n Organisme wat op groot gedeeltes van dood en verrotte organiese materiaal voed
Definieer:
Diabetes insipidus
Gebreksiekte wat deur die onderafskeiding van die hormoon ADH veroorsaak word; dit het tot gevolg dat groot volumes uriene uitgeskei word
Definieer:
Diabetes mellitus
Gebreksiekte wat deur die onderafskeiding van die hormoon insulien veroorsaak word; simptome van diabetes mellitus sluit abnormale hoë bloedglukosevlakke in en die uitskeiding van glukose in die uriene
Definieer:
Dialise
‘n Metode waardeur afvalprodukte in die bloed kunsmatig verwyder word indien die niere nie in staat is om dit te doen nie
Definieer:
Digtheidsafhanklike faktore
Interne faktore wat direk verwant is aan die grootte (dighteid) vd bestaande bevolking bv. kompetisie wat ‘n belangrike rol speel in bevolkings fluktuasies
Definieer:
Digtheidsonafhanklike faktore
Eksterne fisiese faktore bv. die hoeveelheid reënval wat ‘n belangrike rol in bevolkings fluktuasie speel
Definieer:
Dihibried
Die resultaat van ‘n kruising tussen individue wat nie eenders t.o.v. twee kenmerke is nie.
Definieer:
Direkte tegniek
‘n Metode om die bevolkingsgrootte te bepaal wat insluit dat al die individue getel word bv. deur ‘n sensus of lugfoto; die direkte tegniek het tot gevolg dat die resltate eksakt is of die totale getal van die bevolkingsgrootte is, d.i. nie ‘n beraming nie
Definieer:
Dravermoë
Die maksimum aantal individue wat deur die omgewing onderhou kan word onder toestande wat op enige gegewe tydstip voorkom
Definieer:
Dwelmmiddel weerstand
Die vermoë van sekere siekteveroorsakende mikro-organismes om die effek van medisyne te oorkom wat bedoel is om hulle te vernietig
Definieer:
Dwergagtigheid
Gebreksiekte veroorsaak deur onderafskeiding vd groeihormoon deur die hipofise of pituïtêre klier tydens die kinderjare, veroorsaak vertraagde groei van die liggaam
Definieer:
Eenvoudige monsterneming
‘n Metode om die bevolkingsgrootte te beraam
Definieer:
Eilandjies van Langerhans
Gespesialiseerde weefsel binne die pankreas wat die hormoon insulien en gukagon afskei
Definieer:
Ejakulatoriese buis
‘n Buis wat die spermselle van die vasa efferentia in die uretra in dra, sametrekkings van die ejakulatoriese buis forseer die inhoud deur die uretra
Definieer:
Ekologiese voetspoor
Bepaling van hoeveel grondgebied en water wat die menslike bevolking benodig om sy bronne wat hy gebruik te produseer en om sy afvalstowwe te absorbeer deur van huidige tegnologie gebruik te maak
Definieer:
Ektotermies
Aanpassing of variasie in die liggaamstemperatuur om dit dieselfde as die van die omgewing te hou
Definieer:
Eksokriene klier
‘n Klier wat sy afskeidings deur ‘n buis vervoer
Definieer:
Eksoftalmiese goitre
‘n Vergroting van die tiroïedklier en oorafskeiding van die tiroïedklier het uitpeul oë tot gevolg (hipertiroïdisme)
Definieer:
Eksotiese spesies
Spesies van lewende organismes wat nie natuurlik in ‘n spesifieke habitat voorkom nie; ook verwys as indringer spesies; teenoorgesteld van inheems
Definieer:
Ekstant
Spesies wat nog steeds bestaan d.i. nie uitgesterf het nie
Definieer:
Embrio
‘n Organisme in sy vroeë stadium van ontwikkeling; dit is meersellig en ontwikkel van ‘n eensellige sigoot deur opeenvolgende mitotiese verdelings
Definieer:
Emigrasie
Permanente uitbeweeg van individue van ‘n habitat
Definieer:
Endemiese goitre
Gebreksiekte wat veroorsaak word deur ‘n tekort aan jodium in die dieët
Definieer:
Endemies
Plante of diere wat beperk is tot ‘n land of dele van ‘n land
Definieer:
Endokriene klier
‘n Klier wat sy sekresies (hormone) direk in die bloedstroom stort d.i. die sekresies word nie deur ‘n buis vervoer nie
Definieer:
Endolimf
Die vloeistof wat binne die membraan labirint van die binne oor gevind word
Definieer:
Endometrium
Die binneste slymvlies van die uterus; dit verdik en word ryklik van bloedvate voorsien in voorbereiding van die inplantering van die blastosist; indien bevrugting nie plaasvind nie trek die verdikte gedeelte weg en word uitgewerp tydens die menstruele periode, dit gaan gepaard met bloeding
Definieer:
Endotermies
Onderhouding van ‘n konstante liggaamstemperatuur, ongeag van die temperatuur veranderinge in die omgewing
Definieer:
Epididimis
Gedraaide buise wat buite die testis maar binne die skrotum lê; hulle lei vanaf die spermbuisies, stoor sperme tydelik en dra later hierdie sperme in die vas deferens oor
Definieer:
Estrogeen
Hormoon wat deur die Graafse follikel afgeskei word; verantwoordelik vir die voorbereiding van die endometrium van die uterus vir die inplanting van die bevrugte eiersel
Definieer:
Ewewigsfase
‘n Fase in die logistiese groei van bevolkings waartydens die bevolkingsgroei afplat agv die verhoogde bevolkingsdigtheid wat die effek van nadelige faktore verhoog het
Definieer:
Falanges
Bene van die vingers en tone
Definieer:
Fallopiese buis
‘n Buis wat die eierselle van die ovarium na die uterus dra; bevrugting vind plaas in die fallopiese buis; ook bekend as die oviduk
Definieer:
Fauna
Al die dierbevolkings in ‘n spesifieke habitat
Definieer:
Fekunditeit
Die gemiddelde aantal kinders wat in een generasie per vrou van kinderbarende ouderdom gebore word
Definieer:
Fetus
Die naam wat aan ‘n embrio gegee word nadat dit die 12 weke (3 maande) stadium bereik het
Definieer:
Feromoon
Chemikalie wat soos ‘n hormoon funksioneer en die fisiologie en gedrag beïnvloed; laat ook kommunikasie in diere en fungi plaasvind
Definieer:
Flora
Al die plantbevolkings teenwoordig in ‘n sekere habitat.
Definieer:
Fotosintese
Proses waardeur stralingsenergie omgeskakel word na chemiese potensiële energie wat in organiese stowwe gestoor word wat van koolstofdioksied en water gevorm word
Definieer:
Fototaksie
Die beweging van die hele organisme wat op lig reageer
Definieer:
Fototropisme
Groeibeweging van plantorgane t.o.v. ‘n ligstimulus
Definieer:
Fragmentasie by diere
Opbreking van die liggaam van sommige diere in baie deeltjies. Dit word dikwels deur regenerasie gevolg.
Definieer:
FSH
Follikel stimulerende hormoon; afgeskei deur die anterior lob van die hipofise of pituïtêre klier; verantw. vir groei en ontwikkeling van die Graafse follikel.
Definieer:
Gedrag
Die manier waarop ‘n organisme op stimuli reageer.
Definieer:
Geelvlek
Gebied van die retina wat verantw. is vir helder lig en kleurvisie; besit ‘n baie hoë konsentrasie van stafies en keëltjies
Definieer:
Geometriese groeivorm
Vinnige groei van ‘n bevolking aangesien daar baie min of geen beperkende faktore is wat die bevolking verhoed om te vermeerder nie; die bevolking groei dieselfde as wat geld groei met saamgestelde rente; wanneer die bevolkingsgrootte teenoor tyd neergestip word, word ‘n j-vorm grafiek verkry
Definieer:
Geslagtelike volwassenheid
Die stadium waartydens ‘n organisme paringsgedrag vertoon; by die mens word na hierdie stadium as puberteit verwys
Definieer:
Geslagtelike voortplanting
Die produksie van nuwe individue as ‘n gevolg van bevrugting van gamete
Definieer:
Gibberelliene
‘n Plantgroeistof wat die verlenging van litte in stingels tot gevolg het
Definieer:
Glasvog
Jellieagtige stof in die oog wat die vorm van die oogbal onderhou.
Definieer:
Gonorreë
Geslagoordraagbare siekte wat deur die bakterium Gonooccus veroorsaak word; dit mag tot steriliteit by mans en vrouens lei; in die gevorderde stadiums mag dit die vel, bene, gewrigte, tendons en ander organe affekteer
Definieer:
Graafse follikel
Vloeistof gevulde blasie in soogdiere waarin die ova of eierselle ontwikkel
Definieer:
Groeifase
‘n Fase in die logistiese groei van bevolkings waartydens die bevolking baie vinnig groei aangesien daar min of geen beperkende faktore is nie.
Definieer:
Halfsirkelvormige kanale
Gedeelte van die binne oor wat uit drie kanale bestaan wat reghoekig tot mekaar is; onderhou balans en ewewig
Definieer:
Herbivoor
Organisme wat op plantmateriaal voed.
Definieer:
Heterotroof
Organisme wat nie in staat is om sy eie voedsel te vervaardig nie; al die verbruikers en ontbinders is heterotrofe
Definieer:
Hidrofiet
Plant met spesiale aanpassings wat in of naby water leef.
Definieer:
Hidrotropisme
Groeibeweging van plantorgane na water toe.
Definieer:
Hipertiroïdisme
Oorafskeiding van die tiroïedklier, veroorsaak die vergroting van die tiroïedklier en eksoftalmiese goitre
Definieer:
Hipotalamus
Die gedeelte van die brein wat verantwoordelik is vir kontrole van slaap, honger, dors, emosies, bloeddruk en bloed temperatuur
Definieer:
Hipotese
‘n Voorgestelde oplossing vir ‘n probleem.
Definieer:
Hipotiroïdisme
Onderafskeiding van die tiroïedklier; het die vorming van endemiese of eenvoudige goitre tot gevolg (slegs die vergroting van die tiroïedklier).
Definieer:
Homeostase
Die neiging van lewende organismes om hulle interne omgewing konstant te hou binne beperkte grense ongeag van veranderinge in die uitwendige omgewing.
Definieer:
Hominied
Uitgestorwe en ekstante (tans bestaande) mense
Definieer:
Hormone
Chemiese boodskappers wat proteïen van aard is; deur endokriene kliere afgeskei
Definieer:
Immigrasie
Die beweging van individue in ‘n habitat in.
Definieer:
Inplantasie
Die proses waardeur die ontwikkelende embrio aan die endometrium wand van die uterus geheg word.
Definieer:
Inheems
‘n Spesie wat oorspronklik in die land voorkom; teenoorgesteld van eksoties of indringer.
Definieer:
Indirekte tegniek
Metode om bevolkingsgrootte te beraam
Definieer:
Insulien
Die hormoon wat die omskakeling van die oormatige glukose na glikogeen stimuleer
Definieer:
Intelligente ontwerp
‘n Teorie wat voorstel dat die diversiteit van lewe wat op Aarde bestaan, slegs kan voorkom omdat elke een van hulle slim (intelligent) ontwerp is