WEEK 5 HC.1 Koliekpijn en icterus Flashcards
Wat zijn kenmerken van galsteenkolieken?
Galsteenkolieken kenmerken: • Heftige pijn rechterbovenbuik • Uitstraling rug/ schouders • 30 minuten – 12 uur • Misselijkheid • Braken • Bewegingsdrang • Vaak uitgelokt door vet eten (chocolade, koffie, kool, …) • Atypische klachten komen zeer vaak voor; Bij oudere mensen vaak minder typische presentatie
Wat zijn risicofactoren voor galstenen?
Risicofactoren galstenen: (FFFFF: fat, female, fertile, fair, forty) • Obestitas • Vrouw • Zwangerschap • Blank • Leeftijd >40
Wat is de incidentie van galstenen?
Incidentie: neemt toe met leeftijd en grote variatie tussen bevolkingsgroepen; bij vrouwen groter.
Wat is cholecystolithiasis? Door wie behandeld?
Cholecystolithiasis: galblaasstenen -> chirurg
Wat is choledocholithiasis? Door wie behandeld? Hoe ontstaan? Prevalentie?
Choledocholithiasis: galwegstenen -> MDL-arts; slechts een kleine minderheid van de mensen met galblaasstenen ontwikkelt galwegstenen/ wel ernstiger, ontstaan door migratie van galblaasstenen naar de choledochus
- Geschatte incidentie gecompliceerd galsteenlijden (complicaties galwegstenen: cholecystitis, pancreatitis, cholangitis, icterus) ca. 2-3% gedurende 10 jaar bij initieel asymptomatische individuen met galblaasstenen.
- Geschatte prevalentie choledocholithiasis bij patiënten met symptomatische galblaasstenen 10-20%
- Tenminste 1/3e van de stenen passeert spontaan en geeft geen symptomen
Wat zijn symptomen van choledocholithiasis?
Symptomen choledocholithiasis:
• Koliekpijn (m.n. in jongere patiënten), al dan niet met:
• Icterus
• Bacteriële cholangitis: koorts, infectie, pijn RBB
• (Biliaire pancreatitis): incidentie 0.3-1% bij patiënten met galblaasstenen, mortaliteit 10%
- Oorzaak: galblaassteen klem in papil van vater -> afvloedproblemen galweg, afvloedproblemen pancreas, obstructie ductus pancreaticus -> activatie enzymen ductus, pancreas ‘gaat zichzelf verteren’
Diagnose choledochusstenen
Diagnose choledochusstenen: • Lab: cholestase met of zonder icterus: • Abdominale echo: • Endoscopische retrograde cholangio-pancreaticografie (ERCP): gouden standaard (risico op pancreatitis) • MRI cholangio-pancreaticografie • Endoechografie (EUS)
Kenmerken lab
Lab: cholestase met of zonder icterus:
- Verhoogd alkalisch fosfatase (AF)
- Verhoogd gamma glutamyltransferase (yGT)
- Verhoogd totaal bilirubine
- Soms verhoogde transaminasen (ALAT > ASAT)
Sensi/speci abdominale echo
Abdominale echo:
- Hoge sensitiviteit en specificiteit voor aantonen galblaasstenen
- Zeer beperkte sensitiviteit voor aantonen choledocholithiasis max ca. 40%
- Hoge specificiteit
- Galwegdilatatie controleren: normaal <7 mm
Endoscopische retrograde cholangio-pancreaticografie (ERCP) risico’s, methode
Endoscopische retrograde cholangio-pancreaticografie (ERCP): gouden standaard (risico op pancreatitis)
- Invasief met reële kans op complicaties: pancreatitis, bloeding, perforatie (relatief veilig)
- Niet meer geschikt als diagnosticum, enkel voor therapeutisch gebruik
- Sphincterotomy/ papillotomie: klieven sphincter, stenen eruit halen, ballon kather, ballon opgeblazen en door de galweg getrokken voor verwijderen steen. Kan ook een ‘mandje’ gebruikt worden, hiermee kun je de steen vangen en naar buiten trekken (duodenum). Begin met de meest distale steen, anders loop je vast. Als je toch een steen hebt gevangen die proximaal ligt van andere stenen is de steen heel moeilijk uit het mandje te krijgen. Een mechanische lithotripsy is een soort koffiemolen die de steen/ mandje in zo’n geval kapot kan maken.
- Relatief succesvol in de verwijdering van stenen
MRI cholangio-pancreaticografie sensi/ speci, complicaties?
MRI cholangio-pancreaticografie
- Non-invasief
- Hogere sensitiviteit voor choledocholithiasis: >90% voor stenen > 5 mm
- Specificiteit 80% (vooral door lucht)
- Geen complicaties
Endoechografie (EUS) kenmerken
Endoechografie (EUS)
- Onder sedatie
- Invasief
- Operator dependent
- Beter in detecteren kleine stenen < 5 mm
Wat is de therapie bij choledocholithiasis?
Therapie choledocholithiasis:
• Percutaan
- Invasief (via percutane transhepatische cholangiografie)
- Beperkte ervaring
- Alleen bij patiënten die niet in aanmerking komen voor chirurgische of endoscopische behandeling
• Chirurgisch (galwegexploratie)
- Voegt morbiditeit (en mogelijk zelfs mortaliteit) toe aan cholecystectomie
- Sinds ERCP sterke afname in ervaring
- Laparoscopisch even effectief als open (maar moeilijker)
- In ervaren handen gelijkwaardig in effectiviteit met ERCP
Post-EST bloeding incidentie? Risicofactoren?
Post- EST bloeding: 1-2% van patiënten
Risicofactoren: antistolling, presentatie van cholangitis, minder ervaring endoscopist, bloeding tijdens ERCP
Post-EST pancreatitis incidentie? Risicofactoren?
Post -ERCP pancreatitis: 4-6% van patiënten
Risicofactoren: jonge leeftijd, vrouwen, sfincter van oddi disfunctie, normaal bilirubine, procedure gerelateerde factoren: moeilijke cannulatie (betreden galwegen), meerdere keren betreden ductus pancreatitis, ernstige complicaties treden op in patiënten die ERCP het minst nodig hebben
