HC.7 Afbraak van nutriënten in de tractus digestivus

Question 1

Nut van spijvertering?

Answer 1

Nut van spijsvertering:
• Nodig voor afbraak macromoleculen tot transporteerbare brokstukken
• Voorkomt antilichaamvorming tegen dieet eiwit
• Garandeert soort specifieke resynthese van ‘lichaamseigen’ macromoleculen (eiwitten, glycoproteïnen, DNA, RNA)

Question 2

Welke voedingscomponent kunnen we niet verteren?

Answer 2

Voedingsvezels

Question 3

Tot welke groep enzymen behoren spijsverteringsenzymen? Wat is het voordeel?

Answer 3

Spijsverteringsenzymen zijn hydrolases, gebruiken water voor splitsing (hydrolyse). H2O is in extracellulair milieu altijd beschikbaar. Hydrolyse levert energie -> warmte (geen ATP). Reactie zijn zonder enzymen bij 37 graden te traag.

Question 4

Hoe wordt zetmeel afgebroken?

Answer 4

Afbraak zetmeel door a-amylase. a-amylase (speekselklier, pancreas) knipt a-1,4 (nooit eindstandig (geen vrij glucose) en niet na a-1,6) -> maltose, maltotridose, a-limit dextrin, verdere afbraak door sucrase-isomaltase. Splitsing van oligo-, tri- en disacchariden aan het dunne darmoppervlak.
Glucoamylase zorgt voor afknippen glucose van de keten -> maltose en maltotridose. Lactase zorgt voor de splitsing van lactose (traagste enzym).
-> Glucose, galactose en fructose; opgenomen door transporteurs
- SGLT-1 (Na-afhankelijk, tegen gradiënt) -> glucose en galactose
- GLUT-5 (met glucose-gradiënt) -> fructose
Positionering hydrolases naast de transporters vermindert de osmotische belasting.

Question 5

Wat zijn eindproducten van de zetmeelafbraak?

Answer 5

Eindproducten: glucose, fructose, galactose -> resorptie

Question 6

Waardoor worden eiwitten afbroken?

Answer 6

Intraluminale proteases

Question 7

Wat zijn eindproducten van de eiwitafbraak?

Answer 7

Eindproducten: aminozuren, di- en tripeptides

Question 8

Wat is het nut van lipiden?

Answer 8

• Nut: energiebron, drager van vet-oplosbare vitamines A D E K, enige bron van essentiële vetzuren (linolzuur, etc)

Question 9

Wat zijn de belangrijkste componenten van lipiden?

Answer 9

• Belangrijkste componenten: triglyerides (>90%; afbraak door lipases), fosfolipides (5%), cholesterol (0,5%)

Question 10

Hoe wordt triglyceride (vet) afgebroken?

Answer 10

Triglyceride (vet) afbraak door lipases.
• Maaglipase: in hoofdcel maag (gastrine omhoog), zuur pH optimum, pepsine resistent, 15-30% afbraak, trypsine gevoelig
• Pancreas-lipase + colipase (a-lipase)
• Melk lipase: in moedermelk, HCl resistent, alkalisch pH optimum, galzout-afhankelijk

Question 11

Wat is het nut van maag + melk lipase?

Answer 11

Nut maag + melk lipase:

• Vorming FFA als trigger voor CCK secretie door I-cellen in duodenum
• Essentieel voor vetvertering zuigelingen (pancreas functie omlaag)

Question 12

Waar zorgt colipase voor?

Answer 12

Colipase is essentieel voor de lipolyse. Actief colipase ontstaat uit inactief pro-colipase door trypsine splitsing in duodenum. Colipase zorgt voor binding van pancreas-lipase op het oppervlak van de vetdruppen en voorkomt inactivatie door galzouten.

Question 13

In welke 3 stadia verloopt de lipolyse?

Answer 13

Lipolyse in 3 stadia: -> oppervlaktevergroting

1. Vetbol -> emulsie (peristaltiek)
2. Emulsie -> lipide vesicles (pancreas lipase en galzouten)
3. Lipide vescicles -> gemengde micellen

Question 14

Waar zit MCT in?

Answer 14

MCT’s (midketen): dieet supplement (kokosolie), moedermelk; kunnen passief worden opgenomen en afgegeven als glycerol en vrije vetzuren. Voor afbraak MCT geen galzouten en lipase nodig. MCT aanvullen met meervoudig onverzadigde vetzuren + vetoplosbare vitamines.

Question 15

Stoornissen in koolhydraatafbraak

Answer 15

Pathofysiologie van nutriënt afbraak; stoornissen in koolhydraatafbraak
• Lactose malabsorptie -> lactose-arm/ vrij dieet
• Sucrase-isomaltase deficiëntie -> sucrose vrij dieet
• P-amylase tekort bij pancreasdysfunctie -> oraal pancreatine in zuurresistente capsules

Question 16

Symptomen van stoornissen in koolhydraatafbraak

Answer 16

Symptomen:

• Osmotische diarree door onverteerd lactose etc. in darmlumen
• Flatulentie en H2 gas in uitademinglucht (bacteriële omzetting van onverteerd suiker)
• Zure faeces (bacteriële vorming van melkzuur, azijnzuur, propionzuur, boterzuur)

Question 17

Stoornissen in eiwit afbraak

Answer 17

Pathofysiologie van nutriënt afbraak; stoornissen in eiwit afbraak
• Pancreas insufficiëntie (bijv. CF) -> orale pancreas enzyme
• Enterokinase deficiëntie -> oral enterokinase

Question 18

Stoornissen in vetafbraak (steatorroe)

Answer 18

Pathofysiologie van nutriënt afbraak; stoornissen in vetafbraak (steatorroe)
• Verminderde lipase activiteit (pancreas insufficiëntie) -> orale pancreas enzymen, MCTs
• Verminderde galzout secretie (bacteriële overgroei, cholestasis, ileum resectie/ ontsteking, cholestyramine dieet) -> MCT dieet + essentiële vetzuren + vet-oplosbare vitamines; evt. ursodeoxycholaat