HC.5 Cholestatische leverziekten Flashcards
Wat is er aan de hand bij cholestase?
Cholestase: onderbreken en/of verstoring van de galproductie en/of afvloed
Stapeling van stoffen in bloed en lever, die via gal worden uitgescheiden (bijv. bilirubine en galzouten) en daardoor tekort van o.a. galzouten in dunne darm.
Hoe wordt bilirubine opgenomen in de hapatocyt? Aan welke kant?
Bilirubine gebonden aan eiwit (niet wateroplosbaar) opgenomen aan sinusoiïde kant hepatocyt.
Hoe wordt bilirubine door de hepatocyt uitgescheiden?
In hepatocyt bilirubine geconjugeerd, wateroplosbaar gemaakt en uitgescheiden aan canaliculi.
Wat zijn functies van gal?
Functies van gal:
• Uitscheidng naar de darm van: galzouten, cholesterol, toxinen, farmaca, afvalstoffen: bilirubine
• Vetvertering en opname van vitamines
Wat zijn gevolgen van cholestase?
Gevolgen van cholestase:
• Icterus (geelzucht): serum bilirubine gehalte stijgt
• Jeuk (pruritis): relatie galzouten
• Xanthelasmata/ xanthomen: stapeling cholesterol in huid/ oogleden
• Ontkleurde ontlasting: door daling bilirubine in uitscheiding
• Donkere urine (colakleur): door retentie bilirubine
• Tekort aan galzouten in darm -> malabsorptie van vet -> steatorroe, gewichtsverlies, tekort aan vetoplosbare vitamines (A,D, E, K), diarree/ buikpijn/krampen
Vit A -> nachtblindheid
Vit D -> osteomalacie/ osteoporose
Vit E -> neuromusculaire aandoeningen
Vit K -> bloedingsneiging (tekort aan vitamine K afhankelijke factoren II, VII, IX en X (PIVKA))
• galstuwing in de lever: door verstoorde homeostase, chronische cel-stress
-> celdood -> inflammatie -> fibrose/cirrose / galmeren/ abcessen
Wat zijn oorzaken voor cholestase?
Oorzaken cholestase:
• Extrahepatisch
- Galstenen
- Stricturen galwegen: PSC, chronische pancreatitis, na chirugie
- Maligne obstructie: pancreas carcinoom, cholangiocarcinoom, papil van vater, lymfadenopathie
• Intrahepatisch
- Toxisch-medicamenteusL DILI, alcoholische hepatitis
- Auto-immuun gemedieerd: PSC/PBC, AIH/ AIP
- Virussen
- Genetisch: zwangerschapscholestase (ICP)
Analyse chronische cholestase?
Analyse chronische cholestase: • Anamnese • LO • Bloedonderzoek: levertesten en functies, virologie, immunografie • Echografie • MRCP/ PTC/ CT • Leverbiopsie
Wat zegt de bilirubine waarde in het bloed?
Metabolisme en excretie via gal
Wat zegt de alkalische fosfatase (ALP) waarde in het bloed?
Galstuwing
Wat zegt de gamma-fultamaat synthetase (GGT) waarde in het bloed?
Galstuwing
Wat zegt de ALAT en ASAT waarde in het bloed?
Levercel verval (hepatitis)
Wat zegt de albumine waarde in het bloed?
Synthese (functie van lever)
Wat zegt de pro-trombine tijd (INR), AT-III, factor V waarde in het bloed?
Synthese van stolling (functie van lever)
Wat zegt de ammoniak waarde in het bloed?
Afbraak van aminozuren; omzetting naar ureum (functie van lever/ collaterale circulatie)
Welk aanvullend onderzoek kan worden gedaan?
Aanvullend onderzoek:
• Echo; galsteen -> slagschaduw
• MRCP (magnetic resonance cholangio-pancreatografie) -> diagnostiek
• PTC (percutane transhepatische cholangiografie) -> draineren gal
• ERCP (endoscopische retrograde cholangio-pancreaticografie) -> scoop door de maag, doorlichting
• Leverbiopt: als oorzaak hapatocyt/ kleine galwegen
Wat zijn cholestatische leverziekten?
Cholestatische leverziekten: verzameling van leverziekten, met galstuwing (cholestase) op de voorgrond. Aandoeningen van de hepatocyten, galtransporteiwitten, kleine en grotere galwegen.
Wat is primaire biliaire cholangitis (PBC)?
Primaire biliaire cholangitis (PBC): zeldzame cholestatische leverziekte; geeft galstuwing, fibrose en cirrose
Progressie naar cirrose en leverfalen, soms HCC (hepatocellulair carcinoom)
Wat zijn kenmerken van PBC?
- Immuun gemedieerde beschadiging van de kleine galwegen in de lever: granulomateuze ziekte, dutctopenie
- Vooral vrouwen
- Anti mitochondriale antilichamen (AMA) (90-95% is AMA pos) antistoffen gericht tegen onderdelen van het binnenmembraan van mito’s in levercellen, meestal E2 subinunit/ pyruvaat dehydrogenase complex (PDC-E2), AMA ook in normale populatie
- IgM verhoogd
- Non-suppuratieve ontsteking van portale galwegen
Wat zijn de diagnostische criteria voor PBC?
Diagnose PBC (2/3 criteria):
- (Cholestatische) leverenzymen
- Anti-mitochondriale antistoffen
- Leverbiopt: asymmetrische destructie van de galwegen in de portaalvelden
Wat zijn de symptomen van PBC?
Symptomen: moeheid, pruritus, buikpijn, pijnlijke gewrichten, droge ogen en slijmvliezen, osteopenie/ osteomalacie
Wat is de behandeling van PBC?
Behandeling: ursodeoxycholzuur (UDCA); hydrofiel, niet-toxisch
Minder patiënten met PBC hebben een levertransplantatie nodig.
Wat is primair scleroserence cholangitis?
Primair scleroserence cholangitis: immuun gemedieerde cholangitis, intra en extra-hepatische galwegen, komt vooral voor bij mannen (piek rond 40e jaar), geassocieerd met inflammatoire darmziekten (60-80%), meestal colitis ulcerosa
Progressie naar cirrose en leverfalen. Recidiverende episodes van bacteriële cholangitis. Toegenomen risico op colorectaalcarcinoom- en hepatobiliaire maligniteit.
Effect van UDCA onzeker, mediane LT vrije overleving: 21 jaar, levertransplantatie ultieme behandeling.
