HC.2 Dysfagie Flashcards
In welke 3 delen kan je het slikproces indelen?
Het slikproces kun je indelen in:
• Orale fase (vrijwillig)
• Faryngeale fase (onvrijwillig)
• Oesofagiale fase (onvrijwillig)
Wat is de voortstuwende functie van de farynx?
Voedselbrij -> slokdarm
Wat is de voortstuwende functie van de bovenste slokdarmsfincter?
Poortwachter -> slokdarm
Wat is de voortstuwende functie van de slokdarm?
Transport bolus -> maag
peristaltiek
Wat is de voortstuwende functie van de onderste slokdarmsfincter?
Poortwachter -> maag
Wat is de beschermende functie van de bovenste slokdarmsfincter?
Beschermt luchtpijp: voedsel, maagsap reflux
Wat is de beschermende functie van de slokdarm?
Verwijdert reflux materiaal
Wat is de beschermende functie van de onderste slokdarmsfincter?
Beschermt slokdarm: maagsap reflux
Welk zenuwstelsel speelt een belangrijke rol in peristaltiek (bewegingen)?
EZS: enterische ZS
Welke 2 plexussen in EZS?
- Myenterisch (Auerbach’s) tussen longitudinale en circulaire spieren slokdarm t/m rectum
- Submucosal (Meissner’s) alleen in submucosa dunne en dikke darm
Via welke neuronen wordt de motoractiviteit bij de spijsvertering gereguleerd?
Regeling motoractiviteit bij de spijsvertering:
AZS= para-/sympathisch + enterisch
Communicatie via actiepotentialen en neurotransmitters
Myenterische neuronen:
- Input van para-/sympathicus
- Monitoren: rekken van spieren, pH, osmolaliteit, mechanische stimulatie etc.
- Stimuleren of remmen via interneuronen gladde spieren, sekretorische cellen, submucosale endocriene cellen en bloedvaten
Uit welke 2 stappen bestaat peristaltiek?
Peristaltiek: gelijktijdige inhibitie gevolgd door sequentiële excitatie
Peristaltiek beweegt voedsel van orale naar anale kant van verteringsstelsel
Stap 1: gelijktijdige inhibitie via cDMN en NO van alle slokdarm delen -> spierrelaxatie inhibitie langer distaal (richting maag)
Stap 2: sequentiële (proximaal naar distaal) excitatie via rDMN en ACh -> spiercontractie
Hoe wordt glad spierweefsel geïnnerveerd?
Glad spierweefsel wordt lokaal geïnnerveerd, unitary innervatie patroon, genereerd slow-waves oscillaties die ritmische contracties opwekken.
Welke 2 typen glad spierweefsel innervatie zijn er? Wat is het verschil?
2 typen glad spierweefsel innervatie:
• Multiunit
- 1 neuron -> 1 spiercel -> varicositeiten: meerdere synapsen
- Weinig intracellulaire koppeling= weinig fijne spiercontrole -> iris, piloerector spier
• Unitary
- 1 neuron -> 1 spiercel -> varicositeiten: meerdere synapsen
- Veel intracellulaire koppeling= veel gecoördineerde contractie -> darmkanaal
Welke 3 typen actiepotentialen zijn er in glad spierweefsel? Welk type is verantwoordelijk voor ritmische contracties?
3 typen actiepotentialen in glad spierweefsel:
• Spike: lijkt op skeletspier vooral in unitary type
• Plateau: lijkt op hartspier met duidelijk plateau
• Slow waves: autoritmische oscillaties, graduele respons totdat de drempel bereikt wordt: actie potentiaal, gemoduleerd door lokale humorale/mechanische en rek stimuli, ritmische contracties
Wat is het onderscheid tussen slikstoornissen, globusgevoel en dysfagie?
Slikstoornissen: ter hoogte van mond/ keel
Globusgevoel: gevoel alsof er iets in de keel zit
Passageklachten= dysfagie: voedsel blijft hangen thv slokdarm dysfagie: alarmsymptoom!
Wat zijn oorzaken voor dysfagie?
Oorzaken dysfagie: • Maligne/ benigne slokdarmtumor • Ontsteking (refluxziekte, eosinofiele oesofagitis) • Extra-oesofageale tumor (schildklier/ mediastinum) • Hiatus hernia • Stricturen • Divertikel (hoog-laag) • Motiliteitsstoornis • Neuromusculair/ systemisch
Anamnese dysfagie?
Anamnese:
- Slik of passageprobleem? Duur klachten?
- Gewichtsverlies, refluxklachten, regurgitatie, hoesten/ aspiratie, heesheid, pijn op borst, rug, schouder
- Overig: bestraling, neuromusculaire/systemische ziekten
Aanvullend onderzoek/ functietesten dysfagie?
Aanvullend onderzoek/ functietesten:
- Endoscopie: inspectie en biopten
- Manometrie (drukmeting): motiliteit
- Zuur-impedantie meting (24-uurs pH metrie): zuurexpositie en reflux
- Slikvideo
- CT-MRI scan
Wat is achalasie? Oorzaak? Therapie?
Achalasie:
• Zeldzaam 1:100.000; progressief
• Onvermogen van de onderste slokdarmsfincter om te relaxeren (LES): stage voedsel, dilatatie slokdarm (Bird’s beak sign en sigmoid-shape oesopaghus)
• Geen peristaltiek: geen transport bolus
• Verlies van ganglioncellen in plexus myentericus: dysfunctie inhibitoire neuronen (NOS) distale oesofagus/LES
• Oorzaak onbekend, ontstekingsinfiltraat; waarschijnlijk autoimmuun/viraal, genetisch
• Therapie: LES pressure reduction
- Pharmacologisch: Ca-blokken, nitraat
- Pneumatische dilatatie, ballon
- (Surgical) myotomie: doorsnijden spier
Wat wordt er gedaan bij Heller myotomie van de LES? Hoe wordt risico op perforatie voorkomen>
Heller myotomie van de LES: aan de buitenkant worden beide spierlagen van de slokdarm opengeknipt. De oesophagale sfincter wordt gekliefd. Hoger risico op perforatie, wordt opgelost door een anterior (dor)fundoplicatie: fundus van de maag wordt losgesneden en over de mucosa van de slokdarm geplaatst.
Wat wordt er gedaan bij een perorale endoscopische myotomie (POEM)?
Perorale endoscopische myotomie (POEM): opensnijden via binnenkant, minimaal intensief
Wat is een hiatus hernis? Correctie?
Hiatus hernis (middenrifbreuk): behoeft operatieve correctie
Wat is het probleem bij een divertikel?
Divertikel: cervicaal en epifrenisch, uitstulping slokdarm; bij eten vult het divertikel en leidt het tot passageklachten
Welke behandelingen zijn er voor slokdarmkanker? Welke factoren bepalen keuze voor therapie?
Operatie voorafgegaan door chemotherapie en bestraling is standaard. Niet-operatieve alternatieven (veelal palliatie): endoluminale stenting, (chemo)radiotherapie
Conditie van patiënt en stadium van tumor (TNM) bepalen keuze van therapie.
Wat is het diagnostisch proces voor slokdarmkanker?
Diagnostisch proces:
- Primaire diagnose: aard behandeling?
- Operabiliteit: laat de algemene conditie de voorgenomen operatie toe?
- Resectabiliteit: is tumor of zijn lymfeklieruitzaaiingen zodanig ingegroeid in de omgeving dat deze niet meer lokaal/ radicaal te verwijderen is?
- Curabiliteit: zijn er geen uitzaaiingen op afstand?
