week 10 HC.4 Ethisch dilemma orgaantransplantatie

Question 1

Welke 3 soorten orgaandonaties bestaan er?

Answer 1

• DBD: donor after brain death: hersendood. Vaststelling dood d.m.v. hersendoodprotocol.
• DCD: donor after cardiac death: hartdood. Dood vastgesteld a.h.v. cardiopulmonaire criteria, doorgaans na stopzetten beademing.
- ‘Donorpotentieel’ bestaat met name uit patiënten met hersenletsel door trauma en patiënten met een CVA.
• Levend: vooral nieren (meeste deel levend), beperkt lever (kwab), long(kwab)

Question 2

Van welke tweestrijd is er sprake van transplantaties?

Answer 2

Een postmorale orgaandonor is vrijwel altijd iemand die te jong en onverwachts is overleden. De oorzaken daarvan (CVA, ongevallen) willen we zoveel mogelijk voorkomen. En dus willen we zowel meer (meer mensen helpen met orgaandonatie) als minder orgaandonoren (voorkomen dat mensen voortijdig sterven).

Question 3

Van welke morele principes is er sprake bij donaties?

Answer 3

• Kunnen op gespannen voet staan met elkaar, verschillende nadruk op principes leiden tot verschillende posities in discussie over wettelijk systeem)
  • Weldoen: zoveel mogelijk redden met transplantatie
  • Geen schade aanrichten: geen gezondheidsschade veroorzaken (levende donatie)
  • Zelfbeschikkingsrecht: alleen organen uitnemen na toestemming
  • Rechtvaardigheid: eerlijke en transparante verdeling organen
  • Gelijkheid: iedereen heeft evenveel recht een orgaan te ontvangen

Question 4

Wat houdt de ‘dead donor rule’ in?

Answer 4

Mensen mogen niet gedood worden om hun organen en organen mogen alleen verwijderd worden na de dood van de patiënt (dood na hersendood (DBD) en circulatiestilstand (DCD)

Question 5

Wanneer is iemand hersendood?

Answer 5

Volledig en onherstelbaar verlies van de functies van de hersenen, inclusief hersenstam en verlengde merg (niet alle hersencellen afgestorven -> kritiek, is hersendode patiënt dood of stervende?)

Question 6

Welke morele uitgangspunten gelden bij een levende donatie?

Answer 6

Mensen zijn geen middel, maar ook een doel op zichzelf. Zelfbeschikkingsrecht: donatie moet vrijwillig en weloverwogen zijn. Neutrale, objectieve informatievoorziening aan donor en ontvanger. Geen, of zo min mogelijk gezondheidsschade bij de donor. Daadwerkelijke gezondheidswinst bij de ontvanger. Goede medische en psychologische screening van donor en ontvanger, voor en na donatie.

Question 7

Hoe werkt het oude donorsysteem?

Answer 7

Oud systeem: vrijwillige registratie in het donorregister

• Positieve registratie: nabestaanden worden geinformeerd, 11% nabestaanden weigert alsnog
• Non registratie (58%): nabestaanden wordt om toestemming gevraagd, 60% weigert

Question 8

Hoe werkt het nieuwe donorsysteem?

Answer 8

Nieuwe systeem:

• Wie niet geregistreerd is krijgt oproep zich alsnog te registeren
• Wie niet reageert wordt geregistreerd als ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’. Nabestaanden kunnen orgaandonatie tegenhouden als ze ‘aannemelijk’ kunnen maken dat dit in strijd is met wensen patiënt – al houden ze het laatste woord. Hoop: minder weigeringen van nabestaanden bij ‘geen bezwaar’.
• Effectief? Zelfbeschikking? Positie wilsonbekwamen: wat als mensen niet begrijpen dat ze geregistreerd zijn?

Question 9

Wat voor soort daad is orgaandonatie? En in hoeverre is dat vrijblijvend of kan er enige vorm van dwang uitgeoefend worden?

Answer 9

• Daad van naastenliefde
- Doneren is vrijblijvend, overheid is neutraal. Geen dwang mogelijk, dan is het immers geen gift meer.
• Hulp aan mensen in nood
- Doneren is wenselijk, overheid verleidt. Tot op zekere hoogte verplichtend.
• Daad van welbegrepen eigenbelang
- Donderen is de norm waartegen bezwaar gemaakt kan worden. Overheidsdwang mogelijk, er kan bezwaar gemaakt worden.
• Daad van verplichte solidariteit
- Overheidsdwang, geen bezwaar mogelijk

Question 10

Wat te doen met niet-geregistreerden?

Answer 10

• Verleiden te kiezen: registratievraag blijven stellen, betalen (of korting geven) voor registratie
• (Positief) geregistreerden voorrang geven op de wachtlijst; druist in tegen hanteren van louter medische criteria
• Verplicht te kiezen: koppeling aan identiteitsbewijs; levert veel weigeringen op
• Geen keuze betekent dat je donor bent (geen bezwaar-systeem); zelfbeschikking
• Geen keuze betekent dat je geregistreerd wordt (actieve donorregistratie)

Question 11

Wat zijn de trends voor de toekomst?

Answer 11

• Verder afnemend potentieel (verkeersveiligheid, preventie CVA)
• Stijgende vraag (vergrijzing, obesitas, diabetes)
• Verruiming criteria doneren en ontvangers
• Stimulering postmortale donatie door betere benutting potentieel: donorherkenning, meer voorlichting, betere begeleiding nabestaanden, organisatie ziekenhuizen, verschuiving kwaliteitsnormen
• Stimulering levende donaties door wegnemen belemmeringen
• Levende donatie zal steeds meer eerste optie worden bij nierfalen
• Alternatieven?