Wat is het werkmechanisme van reuk- en vomeronasale orgaan? Flashcards
29 reuk
olfactorische informatie, waarneming op afstand
Detecteerbare concentratie reukmoleculen is veel kleiner dan concentratie smaakmoleculen,
maar er zijn veel meer soorten reuk dan soorten smaak.
29 Reukmoleculen
sensorische cellen in neusholte (olfactorische cellen) via ingeademde lucht
of opgelost in kleine waterdruppels
29a Vomeronasaal orgaan
(niet bij mensen) = accessoir olfactorisch orgaan
- stimulatie door in vocht opgeloste reukstoffen
- rol in sexueel gedrag
29a Reuk
- contact met omgeving
- communicatie met soortgenoten; vele geurstoffen maar ook species specifieke klieren
29a overleving
voedsel/verdediging/terreinafbaking/communicatie/reproductie
29a rhinencephalon
olfactorische brein, belangrijkste deel van cerebrum
Sociale interacties koppelen geursignalen aan visuele, auditieve en tactiele prikkels
29a Pheromonen
geurmoleculen die dienen als signaal voor individuen van dezelfde species.
29b olfactorisch epitheel
achterste en bovenste deel zijn symmetrisch in nasale holten
- verbonden met buitenwereld via externe neusgaten
- verbonden met nasopharynx via inwendige neusopeningen
29b turbinate bones
longitudinale beenachtige structuren uit laterale wand
* conchae; inwendige oppervlakte vergroting; meer receptoren
29b voorste deel
warmte wisselaar; bedekt met sterk doorbloed muceus membraan
29b achterste deel
olfactorisch epitheel (geplooid bij goed ruikende dieren)
29b
Olfactorische cellen
29b primaire sensorische cellen
dendriet uit epitheel oppervlakte, bevat cillia
(oppervlaktevergroter)
receptormoleculen in de membranen van deze cillia, omgeven door mucuslaag (slijmlaag)
29b geurstoffen
eerst oplossen in mucuslaag voor contact met receptoren in cilli
29b continue slijmproductie (richting nasopharynx)
epitheel vochtig, schoon en voorkomt opstapeling
29b mitrale cellen
ongemyeliniseerde axonen sturen zenuwimpulsen naar synapsen met neuronen
29b bulbus olfactorius
deel van cerebrum
29b nervus olfactorius
- Axonen in bundels naar olfactoische lob
Iedere mitrale cel vorm synaps met 1000 olfactorische cellen
29c
Stimulatie van olfactorische cellen
29c Stimulatie van olfactorische cellen
3 mogelijke routes doorheen neusholte
29c bovenste doorgang
over warmte uitwisselaar olfactorisch epitheel nasopharynx
29c middelste doorgang
door warmte uitwisselaar voorste deel olfactorische
epitheel nasopharynx
29c onderste doorgang
onder warmteuitwisselaar nasopharynx
29c Inademing rust
door en onder warmteuitwisselaar, klein deel met olfactorisch epitheel in
contact
29c Snuffelen (turbulent;betere aanvoer)
bovenste passage; volledig in contact met olfactorisch
epitheel
29c Uitademing
gebruik onderste doorgang
29c Continue airflow
krachtige expiratie, uitademing met grote snelheid, continue luchtstroom door
drukdaling van nasopharynx
29d Olfactorische receptoren
- behoren tot G-proteïne gekoppelde membraan
- bij binding vorm verandering activatie G-proteïnes in membraan
- gebruik van second messenger; amplificatie
- enkele reukmoleculen duizenden ionenkanalen openen signaalversterking; extreem
gevoelig - 1 bepaald type genen per olfactorische cel; bepaalde hoofdgevoeligheid
Alle olfactorische cellen die synaps maken met 1 mitraliscel hebben dezelfde type receptoren
29e Olfactorische perceptie
olfactorische cellen 1 receptor mitrale cel cerebrale olfactorische cortex vergelijken
impulsfrequenties uit mitrale cellen
enigste afferent die niet doorheen thalamus gaat!
1 geur = miljoenen moleculen = duizenden receptoren
- olfactorische cortex ook deel van limisch systeem; emoties (+voorgaande ervaringen)
29f Vomeronasale orgaan
- extra olfactorisch epitheel, ingesloten cilindrisch orgaan, ventraal in voorste deel van nasaal
septum - kanaal voor verbinding met neus en mondholte
- sensorische cellen; microvilli ipv cilien
- synapteren met mitraliscellen in accessoire bulbus olfactorius
- moeilijk bereikbaar; worden met water in orgaan geperst (oplossen van reukstoffen)
- induceren van verschillende types sexueel gedrag, stimulatie door urine/vaginaal secreet
oplikken
Wegname zorgt voor verminderde sexuele handelingen - stimulatie zorgt voor vrijstelling GnRH gonadotrope hormonen vrij uit hypofyse