Stemmingsstoornissen bij adolescenten Flashcards
Wat is anhedonie?
Het ervaren van verminderde plezier in activiteiten en taken.
Welke depressieve-stemmingsstoornissen zijn er?
- Disruptieve stemmingsdisregulatie stoornis
- Depressieve stoornis
- Dysthymie
- Premenstruele stemmingsstoornis
- Depressieve stemmingsstoornis door middel/medicatie of een somatische aandoening
Wat is Disruptieve stemmingsdisregulatie stoornis?
Dit is een combinatie van verstoord gedrag en stemmingsregulatiestoornis. Deze diagnose is toegevoegd geweest in de DSM-5 om overdiagnose/behandeling van BPS bij kinderen te vermijden.
Wat is het verloop van disruptieve stemmingsdisregulatie stoornis?
- Voorkomen: binnen 2 à 3 omgevingen (ouders, leerkrachten, leeftijdsgenoten)
- Start voor dat iemand 10 jaar is
- Duur langer dan 1 jaar
- Diagnose gebeurt na 6 jaar en voor 18 jaar
- Prognose: ontwikkeling naar depressieve stoornis of angststoornis, niet BPS
Wat zijn de kenmerken van disruptieve stemmingsdisregulatie stoornis?
- Driftbuien (+3/week): verbaal of fysiek; zijn disproportioneel (intesiteit, duur) tov de aanleding/situatie
- Chronische, ernstige, aanhoudende prikkelbare/boze stemming: Bijna dagelijks en meer dan 3X/week, niet in overeenstemming met het ontwikkelingsniveau, gedurende het grootste deel van de dag, waarneembaar voor anderen
Wat is een Depressieve stemmingsstoornis door middel/medicatie of een somatische aandoening?
is een vorm van depressie die veroorzaakt wordt door het gebruik van bepaalde middelen (zoals drugs of medicatie) of door een onderliggende lichamelijke (somatische) aandoening. Deze vorm van depressie onderscheidt zich van andere depressieve stoornissen doordat de depressieve symptomen een directe reactie zijn op een specifieke externe factor, zoals een stof of een ziekte.
Hoe word dysthemie behandelt?
De behandeling van dysthymie kan bestaan uit psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), en/of medicatie, zoals antidepressiva. Een goede ondersteuning door een arts of therapeut is essentieel om de kwaliteit van leven te verbeteren en de symptomen te verminderen.
Wat zijn de kenmerken voor MDS?
Emotioneel: Een groot deel van de dag is er sprake van een sombere of prikkelbare stemming (bij kinderen en adolescenten vaak prikkelbaarheid) en een duidelijke daling van interesse of plezier in bijna alle activiteiten.
Neurovegetatief: Er kunnen veranderingen in eetlust of gewicht optreden, zoals significant gewichtsverlies of -toename. Bij kinderen kan dit ook betekenen dat ze niet voldoende aankomen in gewicht zoals verwacht in hun groeiproces. Daarnaast kan het slaappatroon verstoord zijn, met symptomen van insomnia (slapeloosheid) of hypersomnia (overmatig slapen).
Cognitief: Patiënten kunnen gevoelens van waardeloosheid, schuld, hulpeloosheid of bezorgdheid ervaren. Er is vaak sprake van een verminderd vermogen om te concentreren, beslissingen te nemen of helder na te denken. In ernstige gevallen kunnen recidiverende gedachten aan de dood, suïcidegedachten of zelfs specifieke plannen voor zelfdoding optreden.
Lichamelijk: Mensen met MDS ervaren vaak vermoeidheid of verlies van energie, bijna elke dag. Er kan ook sprake zijn van psychomotorische agitatie (onrust) of vertraging (traagheid in bewegingen of spraak).
Voor een diagnose moet ten minste één van de emotionele symptomen aanwezig zijn, en deze symptomen moeten een significante impact hebben op het dagelijks functioneren van de persoon.
Wanneer is er sprake van een depressieve stoornis volgens DSM-5
- Er is sprake van een sombere stemming, verhoogde prikkelbaarhied, woedeaanvallen, lichamelijke klachten, sociaal terugtrekken, gedaalde (school)prestaties en/of ahedonie
- Deze veranderingen (t.o.v. functioneren v voordien) duren langer dan 2We
- Er heeft zich nooit een manische of hypomanische episode voorgedaan
- Niet tgv een middel of een somatische aandoening og een schizofreniespectrum- of andere psychitische stoornis
Wat zijn de gevolgen van een depressieve stoornis?
Significant lijden of beperkingen in het functioneren op alle gebieden
Hoe kunnen we prevalentie bieden bij depressie?
Door de klachten vroegtijdig te spotten en te behandelen.
Hoe komt het dat je tijdens je adolescentie (12-19j) een verhoogde kwetsbaarheid voor depressieve stoornissen hebt?
Dit komt door:
- De mismatching in de rijping van de verschillende hersengebieden.
- De mismatching tussen de sociale eisen en de rijping van de hersenen
- Denkvaardigheden nemen toe en er ontstaat ruminatie
- Hormonale veranderingen
- Afname van ouderlijke controle, toename van autonomoe van de jongere
Wat is ruminatie?
Rumineren is het herhaardelijk nadenken over de de betekenis en oorzaken van problemen, gevoels en symptomen, vaak gericht op nare gebeurtenissen die je hebt meegemaakt.
Wat is mismatching tussen de sociale eisen en de rijping van de hersenen?
De sociale eisen veranderen snel doordat er belangrijke en snelle verandering ontstaan in de sociale omgeving. Deze veranderingen en de rijping van de hersenen drijven op hun beurt de hersen- en seksuele ontwikkeling voort.
Wat is mismatching in de rijping van de verschillende hersengebieden?
De ‘emotionele hersenen’ worden beinvloed door het lymbisch systeem, dit betekent dat de ‘rationale hersenen’ onder invloed zijn van de prefrontale cortex.
Wat is de oorzaak v. depressieve stoornissen?
- Genetische factoren
- omgevingfactoren
Op welke manier hebben genetische factoren een invloed op depressie?
- Genetische variabiliteit is tussen de 30% en de 50% en heeft een impact op gevoeligheid om stressvol te reageren op negatieve omgevingsfactoren
- Vrouwen zijn 2x > mannen
Wat zijn temperamentkenmerken?
Dit is een combinatie van ↑NA x ↓PA x ↓EC
Wat is NA, PA en EC?
NA: Negatieve affectiviteit, PA: Positieve affectiviteit, EC: Effortful
control
Welke specifieke omgevingsfactoren kunnen depressie veroorzaken bij de jonge mens?
- Ouderlijke depressie of andere psychiatrische stoornissen
- Gebrek aan gezinscohesie
- Ouder-kind relatieprobleem/ verstoorde hechting,
- Negatieve ervaringen en interacties in het gezin
- traumatische ervaringen en seksueel en fysiek misbruik en
mishandeling; verwaarlozing - Traumatische ervaringen en seksueel en fysiek misbruik en
mishandeling buiten het gezin - Sociaal disfunctioneren: uitsluiting en gepest worden
- Schools disfunctioneren: Leerstoornissen, IQ, ADHD, te hoge verwachtingen, prestatiedruk
Wat is de interactie tussen Gen-Omgeving bij depressie?
Verandering in DNA; specifiek in promotorregio vd serotoninereceptor -> zorgt voor genetische kwetsbaarheid: verandering noemen we functionele polymorfisme
Genetische kwetsbaarheid + trauma/stressvolle ervaringen v vroeger = verhoogd risico op depressie later
Wat is de prognose van depressie?
- zelfdoding
- algemeen dysfunctioneren
- Middelenmisbruik
- Wettelijke problemen
- blootstelling aan negatieve gebeurtenissen
- > dit heeft allemaal een grotere kans bij comorbiditeit
Hoelang kan een depressie(ve stoornis) duren?
Gemid. duurt het ongeveer 11 maanden; (lichte depressies) kunnen jaren duren
Hoe groot is het risico op terugval bij een depressieve stoornis?
Na 5j is er 70% kans; dit neemt toe naarmate het aantal eerdere episodes groter is
Welke comorbiditeit kan er zijn bij depressie?
- 40-90 % comorbide psychiatrische stoornis en 20-50% ≥ 2 comorbide diagnoses naast de
depressie; - Gedragsstoornissen; Obsessief-compulsieve stoornis (ODD/CD)
- Angststoornissen
- ADHD
- Trauma (PTSS)
- Autisme
- somatoforme stoornis
- Enuresis of encopresis
- Alcoholmisbruik
- Eetstoornis
- Licht verstandelijke beperking
- Borderline persoonlijkheid
Hoe word Milde depressie (5-6) behandelt?
- Psycho-educatie
- Ondersteuning
- Watchfull waiting
Hoe word Matige depressie (score 7-8) behandelt?
- Psycho-educatie
- Ondersteuning
- Watchfull waiting
- Psychotherapie: CGT of IPT
- Ouder/gezinsbegeleiding
- Soms: medicatie
Hoe word Ernstige depressie (9) behandelt?
- Psycho-educatie
- ondersteuning
- Watchfull waiting
- Psychotherapie: CGT of IPT
- Ouder/gezinsbegeleiding
- Medicatie
Wat bekijken/ behandelen we via psycho-educatie bij depressie?
- Symptomen: misvattingen, schuldgevoelens, aanvaarding
- Ontstaanfactoren: (Kwetsbaarheid voor) depressie bij ouders; Uitlokkende stressoren
- Verloop, risico op herval: behandeltrouw bevorderen
- Behandelmogelijkheden overlopen: betrokkenheid verhogen door inspraak
- Invloed op gezinsrelaties: overbetrokkenheid <-> tekort aan empathie
- schools functioneren: contact met de school -> uitleg
Wat moeten ouders ondersteunen?
- Ziektestatuut (soms wil kind wel naar school maar moet je zeggen ‘nee even
rusten nu’) - Overleg met de school
- Uitlokkende factoren depressie verminderen
Wat is CGT psychotherapie?
= Cognitieve GedragsTherapie
Hierbij bekijken we de GGGGG:
- Gebeurtenis
- Gedachte
- Gevoel
- Gedrag
- Gevolg
Wat is ABFT?
= Attachment Based Family Therapy
= een therapeutische benadering die zich richt op het herstellen en versterken van emotionele banden binnen gezinnen, met name tussen ouders en hun kinderen. Het uitgangspunt van ABFT is dat sterke, veilige hechtingsrelaties binnen het gezin een cruciale rol spelen in het welzijn van jongeren en hun vermogen om met stress en emotionele problemen om te gaan. De therapie richt zich vooral op gezinnen waarin jongeren worstelen met depressie, angst, suïcidale gedachten of andere emotionele problemen.
Wat is psychodynamische psychotherapie?
is een vorm van psychotherapie die zich richt op het onderzoeken van onbewuste processen, emotionele conflicten en vroegere ervaringen die invloed hebben op het huidige gedrag, gedachten en emoties van een persoon.