Niet aangeboren hersenletsels & syndromen Flashcards
Wat is een NAH?
= alle vormen van hersenbeschadiging die ontstaan na de leeftijd van 1 jaar (kinderneurologie: opgetreden voor
de leeftijd van 24 jaar).
Welke oorzaken heeft een NAH?
- traumatische (75%): hoog energetisch val, ongeval, voorwerp/bot in hersenen, …
- Niet-traumatisch (25%): hersenvliesontsteking, CVA, hersentumor, zuurstoftekort, epilepsie, …
-> Het kan leiden tot fysieke, cognitieve, sociale en emotionele beperkingen en gedragsveranderingen. De uitkomst is
uiteenlopend. Schade aan de hersenen ontstaan na de leeftijd v 1 jaar
Hoe gaan we het het niveau van ernst meten bij een NAH?
Met de Glasgow Coma Scale
Naar wat kijkt de GCS?
- de reactie op de ogen
- motorische reacties
- verbale reacties
Waar gaan we opletten bij de ogen tijdens de GCS?
- spontaan wakker?
- Mogelijkheid tot aanspreking?
- reactie op pijnprikkels?
-> hoe beter of alerter de reactie, hoe hoger de score
Waar gaan we opletten op motorisch vlak tijdens de GCS?
- spontane bewegingen?
- Enkel reacties op pijnprikkels of afwezigheid van reactie?
-> Hoe spontanter, hoe hoger de score, hoe beter de spontane motoriek is
Waar gaan we opletten op verbaal vlak tijdens de GCS?
- spontaan praten?
- Gebruik van samenhangende taal? Geen nonsen?
- Onverstaanbaar, alleen kreunen of reactie op pijnprikkels of geen reactie = slechtere score
Hoe scoort men de GCS?
- Ernstig letsel: 8 of minder
- Matig letsel: 9-12 of 13-15 + BWZ >30 min + amnesie >24h; Bij een score hoger dan 10 hangt het ervan af hoe lang iemand buiten bewustzijn geweest is.
- Licht letsel: 13-12 + BWZ < 30 min + amnesie < 24h
Wat voor indicatie geeft de score van de GCS?
- Diepte bewusteloosheid
- Duur bewusteloosheid
- Duur periode geheugenverlies (amnesie)
Wat zijn de gevolgen van een NAH?
- Langdurig disfunctioneren op alle belangrijke terreinen
- Hoe sneller revalidatie, hoe beter prognose
- Geen afwijkende levensverwachting
- Revalidatie in gespecialiseerde centra voor kinderen
- Ambulant: revalidatiecentra zoals UZ Gent, CAR Het Veer Sint-Niklaas
- Residentieel: Revalidatiecentrum Pulderbos
Wat zijn de hersenmogelijkhden bij een NAH? Wat is het klinisch beeld?
Plasticiteit/herstellen hersenen:
* Synaptische reorganisatie: neuronale netwerken veranderen op KT of LT
* Snelle en langzame veranderingen
* Reorganisatie op alle niveaus en leeftijden
* De schade is vaak diffuus = op verschillende plaatsen zullen er letsels zijn
* Grootste herstel in eerste 6 maanden of 2 jaar na het trauma
* Opgelet growing into deficit: bij kinderen kan ook later revalidatie nodig zijn
Wat is een onzichtbare NAH-er?
Een niet duidelijk zichtbare problemen van NAH;
* NAH is (meestal) niet-progressief: bij de meeste vormen ontstaan geen nieuwe problemen tenzij de
aandoening die voor de NAH heeft gezorgd opnieuw kan zorgen voor nieuwe hersenschade.
* Brein ontwikkelt zich tot +- 24 jaar: aanleg nieuwe en snellere paden evenredig met de eisen die worden
gesteld.
* Growing into deficit; Invloed van tijdstip ontstaan hersenletsel op de ontwikkeling van het kind
Wat is growing into deficit in context met een NAH?
probleem dat bij aanvang van het hersenletsel aanwezig is, maar pas later tot uiting komt. De problemen waren er altijd wel, maar vielen niet op, omdat op de leeftijd van het kind nog geen beroep werd gedaan op deze vaardigheden.
-> Vb. Jonge kinderen hoeven nog niet zelfstandig te kunnen plannen omdat hun ouders dit voor hen doen. Bij oudere kinderen wordt dit wel verwacht
-> Vb. Fijn-motorische problemen die pas zichtbaar worden in de 3de kleuterklas-eerste leerjaa
Wat beïnvloed de gevolgen van de NAH?
- hoeveelheid en ernst van symptomen die kinderen met NAH kunnen hebben
- De lokalisatie en grootte van het letsel in de hersenen
-> Grote variatie: Geen enkel kind heeft alle genoemde symptomen
Wat zijn de gevolgen van een NAH op anatomisch niveau?
- mentale functies
- sensorische functies en pijn
- taal en spraak
- autonome functies
- bewegen
-> Acute gevolgen,
-Epiduraal hematoom (bloeding gaat duwen tegen de hersenen en hersenvliezen) hersendruk gaat hierbij
toenemen: hoofdpijn, misselijkheid, retrograde amnesie, verlies van bewustzijn, braken, neurologische
uitvalsverschijnslelen, stuiptrekkingen, grote pupil, langzaam praten, bewustzijnsverlies, …
- Neurochirurgisch ingrijpen is noodzakelijk want er is een snelle achteruitgang
-> Late gevolgen,
-Posttraumatische epilepsie: Meestal focale aanvallen (simple partial seizures) al dan niet met generalisatie (tonisch, clonisch,
atoon, …), kan op verschillende plaatsen in de hersenen ontstaan; Meestal binnen het eerste jaar na het trauma (genezing – litteken)
-Hydrocephalus: ontstaan waterhoofd door bloedstolsel in de afvoerwegen van het hersenvocht, je krijgt een
opstapeling van vocht in de hersenen waardoor de druk zal toenemen in de ventrikels
Wat zijn de gevolgen van een NAH op het bewustzijn?
- Daling, BWZ verlies met coma vaak met ademhalingsproblemen
- Meer dan 90% is binnen het uur terug bij bewustzijn
- Coma: langer dan 4-6 weken: vegetatieve toestand of overlijden prognose zeer slecht
