Sjálfsvíg - 23.11 Flashcards
Hver eru viðhorf til sjálfsvígs?
- Viðhorf hafa verið mismunandi eftir löndum vegna menningar og trúarbragða
- Samkvæmt kristinni trú var helvítisvist yfirvofandi
- Í Lúterstrú hefur helvítisvistin verið afskrifuð
- Glæpur í bandaríkjunum og viðurlög eru dauðarefsins
Hver er tíðni sjálfsvíga?
- Tíðni á Íslandi í lægri kantinum miðað við önnur norðurlöng 16,1 á hverja 100.000 íbúa.
Seinstu 10 ár, hvað var meðaltal sjálfsvíga hjá kk og kvk?
Síðustu 10 ár (2012-2021) var meðaltalið 25,8 karlar og 5,6 konur á ári
Það var aukin tíðni sjálfsvíga tengt kreppunni 2009 rétt eða rangt?
Rangt, Ekki fannst aukin tíðni sjálfsvíga tengt kreppunni 2009 á Íslandi
Hvort eru karlar líklegri eða konur til að svipta sig lífi?
Karlar eru líklegri en konur til að svipta sig lífi (3/4) en konur gera fleiri tilraunir
Hvaða land er með hærri sjálfsvígstíðni meðal ungra karlmanna en ísland?
Finnar
Er sjálfsvígtíðni kvenna lág á ísl?
Já
Sjálfsvíg skýra um ______ andláta einstaklinga á saldrinum 15–29 ára
þriðjung
Hversu margir unglingar hafa gert tilraun til sjálfsvígs og hversu margir hafa fengið dauðahugsanir?
- Samkvæmt rannsóknum hafa 9,7% ungmenna gert tilraun til sjálfsvígs
- Þriðjungur unglinga hefur fengið dauðahugsanir
Er sjálfskaðandi hegðun og dauðahugsanir algengari hjá konum eða körlum?
Konum
Áhættuhegðun er algegnari meðal ?
unglingspilta
Fleiri framja sjálfsvíg en deyja í bílslysum rétt eða rangt?
Rétt
Hver er áætlaður fjöldi sjálfsvígstilrauna hér á landi?
450 á ári
Rannsókn var gerð á krökkum í 9 og 10 bekk og þar kom hvað fram?
að 23% pilta og 28% stúlkna höfðu einhverntíma hugleitt að svipta sig lífi
Hvaða hópar eru í meiri hættu en aðrir að fremja sjálfsvíg
o Einstaklingar með alvarlegar geðraskanir, sérstaklega þunglyndi eða geðklofa
o Einstaklingar með fíknivanda
o Þeir sem hafa áður gert sjálfsvígstilraun
o Ungir karlmenn sem verða utanveltu
o Einhleypir karlar, sérstaklega ef atvinnuleysi og drykkjusýki fylgir
o Fólk sem orðið hefur fyrir miklum breytingum á stöðu s.s. missir, atvinnuleysi og los á tengslum við aðra
o Ungir samkynhneigðir
o Konur sem komnar eru yfir miðjan aldur eru í meiri hættu en yngri konur
o 85 ára og eldri
Hverjir eru áhættuþættir sjálfsvígstilrauna?
o Áfengis- og fíkniefnanotkun
o Fyrri tilraunir
o Þunglyndi
o Félagsleg sefjun/smit
o Erfið tilfinningaleg líðan (kvíði, ofsakvíði, geðklofi og persónuleikaraskanir)
o Félagslegir erfiðleikar og uppeldislegur arfur
o Erfiðleikar við að átta sig á kynhlutverki sínu
o Áföll og hremmingar
o Árekstrar við umhverfi/frelsissvipting
o Niðurlæging
o Atburðarhæfileikar
Á milli 20 og 60 milljónir manna reyna sjálfsvíg árlega en hversu mörgum tekst það?
1 milljón tekst ætlunarverk sitt
30% þeirra sem taka lífið sitt gerða það með hverju?
innbyrða skordýraeitur
Tannlæknar, læknar, dýralæknar, bændur og hjúkrunarfræðingar eru í áhættuhópi að fremja sjálfsvíg vegna aðgengis að lyfjum eða skotvopnum rétt eða rangt
Rétt
Hversu mikið hefur tíðini sjálfsvíga aukist á heimsvísu síðastliðin 45 ár?
60%
Hvernig er fyrsta, annað stigs og þriðja stigs forvarnir?
- Fyrsta stigs forvarnir eru þættir eins og fræðsla, vinna á fordómum, byggja upp almenna færni og auka sjálfsmat
- Annars stigs forvarnir eru að finna þá sem eru í hættu t.d. með skimun og vísa í viðeigandi meðferð
- Þriðja stigs forvarnir
o Úrræði fyrir þá sem hafa sjálfsvígshugsanir eða gert tilraunir
o Lágmarka afleiðingar sjálfsvíga
o Áfallateymi, hjálparlínur og neyðarathvörf
Hvernig er mat á sjálfsvígshættu?
o Er einstaklingurinn með sjálfsvígshugsanir
o Hefur hann áætlun
o Hefur hann sjálfsvígstilraunir að baki
o Vill hann lofa að gera sér ekkert
o Áhættuþættir
Hvernig metum við sjálfsvígshættu með kvörðum?
o Hægt er að leggja fram Beck kvarðana, þynglyndiskvarðann og Beck vonleysiskvarðann við mat á sjálfsvígshættu
o 9 stig og meira á vonleysiskvarðanum er talið hafa forspárgildi fyrir sjálfsvígshættu
er einhver forspárgildi fyrir sjálfsvígum
o Rannsóknir hafa sýnt að ekki er í raun hægt að segja til um sjálfsvígshættu
o Sumar rannsóknir benda til að sterkasti áhættuþátturinn sé neysla
o Tóbaksreykingar auka áhættu skv. rannsóknum
Jokinen og fl gerðu rannsókn á áhrifum þess að verða fyrir ofbeldi í æsku. Niðurstöður bentu til að þeir sem urðu ofbeldishneigðir fullorðinsárum, voru í aukinni sjálfsvígshættu rétt eða rangt?
Rétt
Eru þeir sem hafa beitt ofbeldi með hærra sjálvigstíðni?
Já, Sænsk rannsókn benti til þess að þeir se beita ofbeldi hafa hærri sjálsvígstíðni (17%)
Börn þeirra sem taka líf sitt og sjálfsvígshætta eru tengsl hér á milli?
- Rannsóknin benti til að þeir sem misstu móður sína á barnsaldri út sjálfsvígi voru líklegri til þess að reyna sjálfsvíg síðar á lífsleiðinni borið saman við þá sem misstu móður sína af slysförum
- Ef faðir hafði framið sjálfsvíg voru einstaklingar ekki líklegri til þess að reyna við sjálfsvíg síðar á lífsleiðinni miðað við þá sem misstu feður sína af slysförum
Dönsk rannsókn um sjálfsvíg og meðferðir leiddi í ljós hvað ?
- 5678 sjúklingar sem höfðu reynt að skaða sig
- Fengu 6-10 stuðningsviðtöl í forvarnarstöðvum gegn sjálfsvígum
- Ári síðar
- 27% færri sjálfsvígstilraunir
- 38% færri dauðsföll
- Konur, þeir sem voru á aldursbilinu 10-24 ára og þeir sem höfðu eingöngu eina tilraun að baki högnuðust mest
Hver er meðferð við sjálfsvígshugsunum?
- Nálgun sem verið er búið að taka upp á Bráðamóttöku geðdeildar
- Inngrip sem tekur 10-20 mín
- Viðbragðsáætlun, sjúklingurinn er aðstoðaður við að finna leiðir og stuðning
Hvernig virkar
