probleem 2: neutral theories op lichaam-geest probleem + overig Flashcards
dubbele aspect theorie
(Spinoza) er is maar 1 substantie die op twee complementaire manieren kan worden bekeken; extensie (uitbreiding) en gedachte.
Hetzelfde is waar over de mens; het kan op twee manieren worden beschouwd.
* De mens kan worden gezien als lichaam (extentie/uitbreiding).
* De mens kan worden gezien als geest (gedachte).
Er is volgens de dubbele aspect theorie geen sprake van twee lossen entiteiten, maar 1 entiteit met twee aspecten. Lichaam en geest kunnen daardoor niet interageren. Het blijft een raadsel waarom de werkelijkheid een dubbel aspect zou hebben en zich zou manifesteren als zowel gedachte als uitbreiding, twee dingen die Descartes als onverenigbaar beschouwd.
de officiële doctrine (mythe van descartes)
De officiële doctrine
In 1949 was het dualisme van Descartes zo populair dat het door Gilbert Ryle werd gezien als de officiële theorie (doctrine). Ryle omschrijft wat Descartes het lichaam noemt als ‘publiek’ omdat alle bewegingen en functies van het lichaam zichtbaar zijn voor anderen. In contrast noemt hij dat wat Descartes de geest noemt ‘privé’ omdat de gedachten en gevoelens die een persoon ervaart niet direct kenbaar zijn voor anderen.
Een persoon beleeft daarom twee zijdelingse geschiedenissen, bestaande uit wat er in en met het lichaam gebeurt (openbaar/extern) en wat er in en met de geest gebeurt (privé/ intern). Descartes tekent de geest en het lichaam ook heel erg als tegenpolen van elkaar.
De absurditeit van de officiële doctrine (mythe van descartes)
Volgens Gilbert Ryle is het dualisme wat Descartes beschrijft absurd en incorrect. Hij noemt het de ‘dogma van de geest in de machine’. Dogma: iets wat zonder twijfel wordt aangenomen; in dit geval nemen mensen dus blindelings aan dat er daadwerkelijk een spook (de geest) zit in de machine (het lichaam). Het probleem zit hem volgens Ryle in het feit dat iets fysieks en iets non-fysieks niet met elkaar kunnen interageren, omdat ze niet in dezelfde categorie vallen; de een hoort tot de fysieke wereld (lichaam) en de ander tot de mentale wereld (de geest). Ryle beweert daarom dat Descartes een categorie fout maakt.
Descartes plaatst de geest onder de categorie van fysieke dingen door te beweren dat lichaam en geest onderling interactie hebben. De hypothese van Descartes was para mechanisch. De para mechanische hypothese is het idee dat termen in de categorie die verwijzen naar spookachtige dingen in een spookachtige ruimte (de geest) op de een of andere manier mechanisch gedrag veroorzaken. De geest is echter mentaal en neemt geen ruimte in. Het is daarom een andere categorie dan de categorie waar het lichaam onder valt.
De oorsprong van de categoriefout
De categoriefout ontstaat mogelijk, omdat Descartes zo’n sterk contrast trok tussen lichaam en geest; hij behandelde ze als tegenpolen. Dit maakt dat hij ze in dezelfde categorie plaatste. Stel je voor: iemand koopt een linker- en rechter handschoen. Links en rechts zijn tegenpolen en elkaar. Het zou onjuist zijn om ‘linkerhandschoen’, ‘rechterhandschoen’ en ‘paar handschoenen’ in dezelfde categorie te plaatsen. ‘paar’ is de overkoepelende term.
Als we nu kijken naar lichaam en geest, dan stellen we dat: ‘er vinden mentale gebeurtenissen plaats’ niet hetzelfde is als ‘er vinden fysieke gebeurtenissen plaats’ en dus is het niet logisch om deze twee in dezelfde categorie te plaatsen.
Ook idealisme en materialisme kloppen niet volgens Ryle. Volgens hem zijn het antwoorden op een ongepaste vraag. Het ervan uitgaan dat alles ‘geest’ is (idealimse) en alles is ‘fysiek’ (materialisme) veronderstelt de legitimiteit van disjunctie. Disjunctie: de onafhankelijkheid van twee gebeurtenissen.
Historische kanttekening
Het zou incorrect zijn om te stellen dat de officiële theorie puur en alleen afkomstig is van de theorieën van Descartes. Velen filosofen en wetenschappers gingen aan hem vooraf, waarop Descartes voort bouwde.
Ook zou het onjuist zijn om te zeggen dat het concept van twee werelden – fysiek en mentaal – geen theoretisch nut heeft. Een voordeel van de para mechanische mythe was dat het de toen heersende para politieke mythe gedeeltelijk verdreef – geesten waren eerder beschreven door analogieën met politieke superiors en politieke ondergeschikten.
