Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

uvod u razvojnu psihologiju > prenatalni razvoj i rođenje > Flashcards

prenatalni razvoj i rođenje Flashcards

1
Q

zigot

A
  1. ćelija,15 mg i veličine 1/15 mm u prečniku, u providnoj zoni (zona pelucida), ovojnici debljine nekoliko molekula.

u jedru su hromozomi koji nose gene. Nekoliko prvih ćelija koje se formiraju od zigota
su sve identične.

Gezel: celokupni razvoj može posmatrati kao proces
embriogeneze (prenatalni razvoj).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

3 perioda prenatalnog razvoja

A
  1. period zametka
  2. period embriona
  3. period fetusa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

period zametka

A

spajanje polnih ćelija oca i majke pri začeću i traje do
trenutka kada se organizam pričvrsti za zid materice, 8-10 dana kasnije.

U periodu zametka
dolazi do mitoze, diferencijacije i implantacije.

Oplođena jajna ćelija se kreće polako kroz Falopijeve tube do materice, a t ovog putovanja je ključan momenat (ne sme ući prerano, ni prekasno, uslova ima samo u KP).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

miotičko deljenje

A

oko 24h nakon začeća.

heterohronija - razlika u brzini promena različitih delova organizma (ćelije se dele različitom
brzinom)

heterogenost - promenljivost u nivoima razvijenosti različitih delova org (posledica heterohronije).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

diferencijacija

A

nakon deobe; formacija skua Ć -> morula.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

ćelije morule

A

4-5 dana od začeća Ć morule postaju sve manje, dok ne dostignu
veličinu prosečne Ć tela.

  1. promene u un. obliku Org nastaju
    kad i prve interakc. morule sa sredinom (Falopijeve tube) iz koje crpi hranljive materije.
  2. uočljiva promena u obliku je pojava šupljine ispunjene tečnošću unutar morule, tada se prvi put mogu razlikovati 2 vrste ćelija. -> masa unutrašnjih ćelija i trofoblast.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

masa un. ćelija

A

skupina malih Ć nagomilanih sa 1 strane centralne šupljine,
odakle će se razviti Org.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

trofoblast

A

je sloj ravnih ćelija koji formira zaštitnu barijeru između mase un. Ć i sredine, kasnije će se razviti u zaštitnu membranu koja će štititi
Org u razvoju i prenositi mu hranjive materije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

blastocista

A

morula se transf. u nju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

preformacionizam

A

stanovište prema kome se novi oblici zapravo ne razvijaju, već svi postoje od početka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

epigeneza

A

stanovište po kom svaki novi oblik nastaje kroz različite oblike
interakcija prethodne forme i sredine.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

implatancija, nakon diferencijacije

A

proces tokom koga se blastocista vezuje za matericu.

označava prelaz iz perioda
zigota u period embriona i ovaj period je rizičan za Org.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

period embriona

A

traje oko 6 nedelja, od trenutka pričvršćivanja za zid materice do kraja 8. nedelje kada svi veliki organi dobijaju primitivni oblik.

oblikuju svi osn. organi tela i Org počinje da reaguje na direktnu stimulaciju.

Ubrzan rast je potpomognut efikasnim načinom kojim majka obezbeđuje hranu za Org u razvoju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

amnion

A

je tanka, čvrsta, providna membrana koja okružuje
embrion i sadrži amnionsku tečnost koja štiti org. od grubih površina i udaraca tokom majčinog kretanja, obezbeđuje oslonac za njegove slabe mišiće i mekane kosti i pruža sredinu u kojoj može da se kreće i menja položaj.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

horion

A

je druga membrana koja se nalazi oko amniona i postaje fetalni deo placente.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

placenta

A

je složeni organ nastao od tkiva majke i embriona, sa
embrionom je povezana pupčanom vrpcom.

do rođenja placenta sprečava da krvotok majke i embriona dođu u direktan kontakt i predstavlja filter koji omogućava razmenu hrane, O2 i otpadnih materija, transformiše hranjive materije koje donosi majčina krv u hranu za embrion i
omogućava da otpadne materije embriona budu apsorbovane u majčin krvotok, odakle će
kasnije biti izlučene.

Placenta kontroliše trudnoću proizvodnjom hormona.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Rast embriona

A

– sve veći broj ćelija u masi un. Ć počinje da se diferencira u
različite vrste iz kojih će postati svi organi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

masa un. Ć se razdavaja u 2 sloja

A

ektoderm - sp.
endoderm - un.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

iz ektoderma

A

nastaju sp. površine kože, nokti, deo zuba, sočivo oka, unutrašnje uvo i NS.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

iz endoderma

A

razvijaju se digestivni sistem i pluća.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

mezoderm

A

nakon razdvajanja ekto i endoderma.

srednji sloj iz kojeg se razvijaju mišići, kosti, cirkularni sistem i un. slojevi kože.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

dva obrasca rasta

A

cefalokaudalni obrazac (od glave na dole)

proksimodistalni (od sredine org. ka periferiji -> KM se razvija pre ruku, a nadlaktice, pre podlaktica).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

razvoj polnih razlika

A

geni za određenje pola su na u X i Y hromozomima (muški XY,
ženski XX).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

embrion genetski muški

A

proces polne diferencijacije počinje tokom 7 nedelje, kada se od gonadnih brazdi obrazuju testisi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

embrion genetski ženski

A

procesi promene se dešavaju nekoliko nedelja kasnije, kada počinje formiranje jajnika.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

prisustvo Y hromozoma

A

ne određuje da li će embrion razviti muške ili ženske polne organe, već prisustvo ili odsustvo muških polnih žlezda.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

muške polne žlezde

A

proizvode testosteron, u njihovom
prisustvu membrane se transformišu u muški penis i skrotum, a u odsustvu se formiraju ženski polni organi.

28
Q

poslednjih 6 meseci prenatalnog razvoja

A

prisustvo testosterona potiskuje
prirodnu ritmičnu aktivnost pituitarne žlezde.

29
Q

Ako je testosteron odsutan,

A

pituitarna žlezda
uspostavlja ciklični obrazac lučenja hormona koji je karakterističan za žene i koji će kasnjije kontrolisati menstrualni ciklus.

30
Q

pojava embrionalnih pokreta

A

nakon formiranja osn. sistema organa i n.ćelija kičme, embrion postaje sposoban za svoje prve organizovane odgovore na sredinu.

pokrete unutar materice sa 8 nedelja majka ne može da oseti, jer je embrion još mali.

između 1. i 3. meseca se formira nervna cev i nastaje refleks hodanja.

31
Q

period fetusa

A

počinje u 9. nedelji, sa prvim znacima očvršćavanja kostiju i traje do rođenja, oko 30 nedelja.

32
Q

fetus, primitivni sistem organa

A

se razvija do stanja u kome
beba može da živi van majke bez medicinske pomoći.

33
Q

period fetusa,

A

ojačavanje ili osifikacija tkiva
od koga će nastati skelet.

svi sistemi organa postaju složeniji i pokreti su sve više koordinisani.

34
Q

aktivnost fetusa

A
  • počinje da pokreće glavu i ruke, a tokom narednih nedelja pokreti će
    postati sve raznovrsniji i glatkiji.

Mozak počinje da kontroliše pokrete.

U 17-18. nedelji pokreti
se značajno smanjuju, što je u skladu sa razvojem viših regiona mozga koji omogućavaju
kontrolu aktivnosti.

traje do 6. meseca, kada ponovo počinje povećanje akt. koja raste kako se približava porođaj.

35
Q

aktivnost fetusa je

A

endogena - iz sazrevanja tkiva org. (pokreti srč mišića)

egzogena (odgovor na stim. iz sredine, naglo pomeranje na zvuk).

36
Q

akt. fetusa

A

nema adaptivnu vrednost, ona je sporedni proces fizičkog rasta,
ali je važna za razvoj.

Između 3. i 6. meseca razvija se osećaj prostora – propriocepcija.

37
Q
  1. nedelja
A

glava je podignuta

38
Q
  1. nedelja
A

moguće je razlikovati
muški i ženski pol; formira se krv u koštanoj srži; oči se približavaju i dobijaju konačan oblik.

39
Q

Kraj 4. meseca

A

fetus liči na ljudsko biće, a telo raste veće u odnosu na glavu; vidljiva je podela između 2 polovine mozga, većina refleksa funkcioniše.

40
Q

Kraj 5. meseca

A

formira se masno tkivo
koje održava toplotu.

41
Q

Kraj 6. meseca

A

pluća počinju da stvaraju surfacin, (sprečava njihov kolaps).

42
Q

Kraj 7. meseca

A

pluća su sposobna za udisanje, a NS dovoljno razvijen da upravlja
disanjem; oči se otvaraju i reaguju na svetlo.

43
Q

Kraj 8. meseca

A

koža je glatka, a noge i ruke
dobijaju bucmast izgled.

44
Q
  1. mesec
A

dobija 50% svoje težine, mozak postaje veoma izvijugan.

Fetus ima puno refleksa, a kako se rođenje pribižava rast se usporava.

45
Q

Majčin sistem za varenje i srce

A

su izvori buke, a njeno kretanje obezbeđuje D pokreta.

46
Q

fetus, kontakt sa sp. svetom

A

preko zida majčinog stomaka, i preko posteljice i pupčane vrpce.

47
Q

čulne sposobnosti fetusa

A

Pokret – vestibularni sistem srednjeg uha koji kontroliše osećaj
ravnoteže počinje da funkcioniše oko 4. meseca.

Vid – krajem trudnoće fetus je sposoban da vidi svetlo koje prolazi kroz stomačni zid majke.

Sluh – prosečan zvuk u materici je 75dB.

48
Q

učenje fetusa

A

Salk: fetus uči na osnovu iskustva koje potiče iz majke, specifičan uticaj zvuka normalnog
srčanog ritma ukazuje da je iskustvo beba u utrobi učinilo ovaj zvuk poznatim i zato je on
pružio sigurnost.

Dekasper i Spans: bebe kada se rode više reag. na poznate
zvuke iz prenatalnog perioda nego na nepoznate. Učenje u stomaku je uticalo na to koje će zvuke doživljavati kao nagrađujuće, deca su menjala ritam disanja kada su slušala „Mačka u čizmama“ kog su slušali i dok su bili u stomaku, ali ne i kad su čuli novu priču.

49
Q

prenatalni razvoj i stanje org. majke

A

majka pod stresom - luči kortizol i adrenalni, prolaze kroz posteljicu i imaju ef. na moto akt. deteta.

ekstremna neuhranjenost -
rađaju se nedonoščad (prerano rođena) ili manje vitalna deca, nesposobna da održe normalnu
telesnu težinu, a česti su spontani pobačaji, rođenje mrtve dece.

Tokom prva 3 meseca
neuhranjenost je dovodila do nenormalnosti u CNS, preranog rođenja ili smrti, a tokom
poslednja 3 je usporavala rast i uzrokovala nisku telesnu težinu.

50
Q

Sindrom couvade

A

niz fiz. simptoma kod budućih očeva, imitiraju neke znake trudnoća, npr. fizički zamor, mučnine, povraćanje, bolove, gubitak apetita, praćene psihološkim simptomima, kao što je depresija itd.

Naziv couvade je dobio po ritualima ulaska u očinstvo u nekim neindustrujskim zemljama.

51
Q

teratogeni

A

sredinski uzroci urođenih defekata.

To su lekovi (neki lekovi npr. talidomid), duvan, alkohol,
kokain, metadon, heroin i infekcije (rubeola – izaziva oštećenja srca, kataraktu, gluvoću, mentalnu zaostalost; AIDS – sida; RH neslaganje – problem ako je majka -, a dete + (danas postoji injekcija), radijacija i zagađenja (minimata bolest – trovanje živom)).

52
Q

Porođajni bolovi i lekovi

A

anestetici i analgetici koji umanjuju bol i sedativi koji smanjuju napetost.

smanjuju unos O2 majke i krvni pritisak, pa i priliv O2 do fetusa i mogu da izazovu teškoće u disanju bebe nakon rođenja.

Bebini bubrezi i jetra nisu u
stanju da efikasno oslobode telo od lekova.

Akušerski lekovi retko ugrožavaju život zdravih beba koje se rađaju na vreme, ali mogu uticati na ponašanje - manje pažljive, nervoznije, niži mišićni tonus i slabije su od beba čije majke nisu primile lekove.

Međutim, male doze lekova ne
utiču značajno na zdrave bebe.

53
Q

medicinske intervencije tokom porođaja

A

kidanje membrane posteljice, davanje hormona oksitocina i carski rez.

54
Q

na rođenju

A

bebina koža može biti pokrivena sa verix caseous, belom, sirastom
materijom koja je štiti od bakterijskih infekcija.

Normalna težina na rođenju je između 2500 i 4500 grama, a dužina oko 50 cm.

55
Q

veličina bebe

A

delimično je određena veličinom majčine materice.

56
Q

procena fiz. stanja bebe

A

Apgar skala se koristi 1. min i 5. min nakon rođenja,

meri 5 vitalnih znakova -
1. srčani ritam,
2. disajni napor,
3. mišićni tonus,
4. refleksne reakcije i
5. boja.

Sabiraju se pojedinačni bodovi na svakoj skali (0-2) i dobija se mera opšteg fizičkog stanja bebe. Skor
manji od 4 smatra se da je beba u lošem stanju i da zahteva neposrednu medicinsku negu.

57
Q

procena ponašanja bebe

A

Brazeltonova skala procene – meri neurološko stanje bebe po rođenju.

koristi se za procenu stanja prerano rođenih beba, poređenje beba različitih kultura i evaluaciju
efikasnosti intervencija za prevazilaženje razvojnih teškoća.

test se vrši kada je beba budna i
smirena, koriste zvečka, zvono, lampa, špenadla i tkanina.

Ima u vidu 2 cilja: 1. da razdvoji
bebe pod rizikom (uspešno procenjuje) 2. da predvidi budući razvoj (nije uvek precizna).

58
Q

prerano rođenje, problemi i komplikacije

A

vodeći uzrok smrtnosti nedonešenih (prerano rođenih) beba je funkcionalna
nezrelost pluća, kao i sistema za varenje i imunog sistema.

Faktori koji mogu dovesti do
preranog rođenja su slučaj blizanaca/dvojki/trojki, mlade žene koje nemaju zreo reproduktivni
sistem, žene koje su imale nekoliko trudnoća jednu za drugom, žene koje puše, koje su slabog
zdravlja ili imaju unutarmaterične infekcije, a može uticati i socioekonomski status.

59
Q

gestacioni uzrast

A

– vreme koje prođe od začeća do rođenja, normalni
je 37-43 nedelje.

60
Q

Mala telesna težina pri rođenju

A

bebe fetalno zaostalog rasta, koje nisu rasle normalnom
brzinom, imaju težinu manju od 2500 grama.

Uzroci – višestruka rođenja, unutarmaterična infekcija, hromozomski poremećaj, pušenje, uzimanje narkotika, neuhranjenost majke ili poremećaj posteljice ili pupčane vrpce.

61
Q

Razvojne posledice

A

što je beba manja verovatnije je da ima neki kongenitalni
poremećaj (neurološka oštećenja ili trajno oštećenje rasta).

Na razvoj utiču još 2 F - da li
beba ima još neki med. poremećaj i kakvi je sredinski uslovi čekaju.

Najčešće dugotrajne R probleme imaju bebe koje imaju malu glavu i čija glava sporo raste tokom prvih 6
nedelja postnatalnog života. Utiče i način kako roditelji reag. na svoju bebu.

62
Q

početak odnosa roditelj-dete

A

utiču: izgled bebe, rani kontakt roditelj-dete i očekivanje roditelja.

63
Q

Izgled bebe

A

etološka istraživanja (etologija proučava ponašanje Ž i njegovu evolucionu osnovu) pokazuju da Ž reaguju na izgled svojih mladunaca.

Lorenc: kombinacija crta, tzv. bebast izgled koji utiče na odrasle i izaziva starateljesko ponašanje.

64
Q

Rani kontakt roditelj-dete

A

Klaus i Kenel: složena
interakcija majke i deteta i blizak fiz. kontakt neposredno posle rođenja pomaže njihovom zbližavanju.

Velika većina roditelja vezuje se za svoje dete čak i ako je neko t bilo
odvojeno od njih (suprotno od nalaza dobijenim na Ž).

65
Q

Socijalna očekivanja

A

jedno od prvih prilagođavanja je prilagođavanje na pol
novorođenčeta.

istr: očevi su više polno tipizirali svoje bebe nego majke.

uvod u razvojnu psihologiju (20 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions