Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

uvod u razvojnu psihologiju > pojam ps. razvoja > Flashcards

pojam ps. razvoja Flashcards

1
Q

razvoj (R)

A
  • u prostoru i vremenu
  • početna i završna tačka
  • kvantitativne i kvalitativne promene
  • odviti, odmotati
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

RP

A

proučava korelacije između protoka t i nekih pokazatelja ps. promena (ponasanje).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

R (R promena) je u funkciji protoka t

A

(R=F(t))

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

dve vrste promena

A

R i degenerativne (patoloske) -> sistematska povezanost sa protokom vremena.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

razvojna promena

A
  1. sistematski povezana sa protokom t (uzrastom)
  2. kvantitativna ili kvalitativna
  3. ireverzibilna (nepovratna) - jednom uobličena se ne može poništiti ili vratiti, ako dođe do vraćana unazad -> patologija.
  4. sve veca DIFERENCIJACIJA delova i fleksibilnija integracija
  5. vodi izgradnji celovitih povezanih struktura koje funkcionišu po zakonima specif. za tu strukturu.
  6. vodi sve boljoj ravnoteži i efikasnosti.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

dva suprotna regulatorna principa

A

preformizam i epigenetski princip

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

preformizam

A

razvoj se odvija prema nekom opštem regulatornom principu (ono što je bilo u završnoj talki razvoja, postojalo je i u početnoj).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

epigenetski princip

A

razvoj je određen onim što je bilo sadržano u početnom stanju, ali i onim što se događalo tokom prazvojnog procesa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

najopštiji princip R; princip ORTOGENEZE (Verner)

A

razvoj se odvija od početnog stanja neizdiferenciranosti, ka stanju sve veće diferencijacije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

4 vremena ps. razvoja

A
  1. evoluciono vreme - filogeneza - promene u ljudskoj vrsti tokom razvoja
  2. istorijsko vreme - na osnovu tragova prošlosti, nastoji se da se utvrdi kako su se tokom istorije menjali oblici ps. akt ljudi.
  3. uzrast - ontogeneza - razvoj pojedinca tokom njegovog života (RP se najviše bavi) -> povezanost promena u ponašanju sa uzrastom se iskazuje formulom -> R = F(U)
  4. mikrogeneza - odvijanje jednog ps. procesa od početka do okončanja.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Pavlov, psihičko

A

ispoljava se kao uslovni refleks na BD, a za USL je potrebno da se formira kora velikog mozga -> pojava psihičkog je u vreme posle rođenja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Spelt

A

dokazao da je USL pre rođenja moguće -> prema kriterijumima USL, dete bi se rađalo kao ps. biće.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Pijaže

A

smatrao da je ps. kategorija koja nastaje na temelju biološkog i počinje da se ispoljava nakon rođenja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

završna tačka razvoja

A

počiva na teorijskoj udluci, zavisi koji kvalitativni aspekt je neki teoretičar odabrao za def. razvojnih promena.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

strukturalističko obeležje,

A

Pijaže: završna tačka R je formalno-operacionalno mišljenje.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

def. R preko dominantnih obeležja koja se menjaju uzrastom

A

Frojd: R kreće od početnog oranog, preko analnog i falusnog, do genitalnog, završnog stupnja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

primat oralne zone definiše

A

funkcionisanje jedinke na početnom stupnju, a genitalni primat definiše zrelost -> funkcionisanje na završnom stupnju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

RELATIVISTIČKO stanovište

A

razvoj ide različitim putevima i može imati različite završne tačke kod različitih pojedinaca -> nemoguće je odrediti završnu tačku.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

univerzalisti

A

završna tačka R je ista za sve.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

univerzalizam - ako bi postojala jedna završna tačka i jedna putanja za sve ljude

A

svi odrasli pojedinici za koje se utvrdi da nemaju tu tačku, morali bi da se smatraju zaostalim u razvoju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

kontinuitet-diskontinuitet procesa

A
  1. filogenetski vid
  2. ontogenetski vid
  3. KP R
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

filogenetski vid

A
  • ako bi teza o kontinuitetu bila tačna onda bi nalazi i na Ž
    mogli primeniti na ljude, ako nije tačna ne mogu se primeniti. -> zagovara Darvin (teorija evolucije) – 98% gena je slično kod čoveka i nekih majmuna.

Zagovornici teze o diskontinuitetu navode kao važne faktore kulturu i jezik kojih nema kod Ž.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

ontogenetski vid - dva različita značenja

A
  1. pod Kt se misli na
    akumulaciju malih sitnih kvant.(istovrsnih) promena tokom uzrasta, a pod DKt na kval. skokove.
  2. u okviru kvant. porasta i kval. skokova može se govoriti i o DKt.
    - Porast rečnika je
    primer za kontinuiran razvoj, a razvoj stupnjeva sa diskontinuiranim.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

stupanj

A

kvalitativna novina u razvoju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
KP R
uzrasni raspon u ontogenezi kada postoji odgovarajuća interakcija sa sredinom, presudno važna za razvoj neke funkcije tako da izostanak te interakcije ili neodgovarajuća interakcija ostavljaju trajne i nepopravljive posledice.
26
NASLEĐE I SREDINA - opšta klasif. teorija
1. nativističke teorije (maturacionističke) 2. empirističke teorije 3. interakcionističke teorije
27
nativističke teorije (maturacionističke)
- nasleđe je presudno za razvoj i formiranje psihičkih osobina. Arnold Gezel.
28
empirističke teorije (sredinske, environmentalističke)
uloga nasleđa minimalna, uloga sredinskih činilaca presudna. bihejviorističke teorije.
29
interakcionističke teorije
podjednako važni i nasledne i sredina, a psihički R je određen njihovom interakcijom (danas preovlađuju).
30
kriterijumi razlikovanja urođenog i stečenog
1. univerzalnost 2. rano javljanje 3. stalni redosled javljanja
31
univerzalnost
ako se neko ponašanje javlja kod svih pripadnika jedne vrste uzimamo da je to ponašanje urođeno. -> kriterijum nije sasvim pouzdan, jer postoje ponašanja koja su univerzalna, ali naučena – cenotropi (univerzalne navike).
32
rano javljanje
- ako se ponašanje javlja rano u razvoju, pretpostavlja se da je urođeno, jer je potrebno vreme za njegovo učenje. -> kriterijum nije pouzdan jer dete može učiti i pre rođenja, u majčinoj utrobi. Neka ponašanja javljaju se kasno, a nisu naučena (npr. seksualno ponašanje).
33
stalni redosled javljanja
ako utvrđeni stupnjevi nekog oblika P i javljaju se uvek istim redosledom kod svih normalnih jedinki, zaključujemo da je to P urođeno (javlja se kao rezultat sazrevanja). -> kriterijum nije sasvim pouzdan, ima urođenih oblika koji se ne javljaju istim redom.
34
metode istraživanja
1. exp - metod izolacije - metod sprečavanja akt. 2. neexp. - proučavanje usvojenika - studije blizanaca
35
metod izolacije
- izolovanje mlade jedinke od ostalih pripadnika vrste što ranije. -> ako se neko P javi i kod izolovane jedinke, možemo zaključiti da je urođeno, ali ako se ne javi, ne možemo ništa pouzdano zaključiti.
36
metod sprečavanja aktivnosti
eliminisanje učenja putem vežbanja. Nakon rođenja EG se stavi u rastvor **hloreton** koji imobiliše pokrete, ali ne oštećuje životne funkcije, a KG boravi u prirodnoj sredini. Posmatra se da li će se određeno ponašanje javiti i kod jedinki iz EG nakon što se izvade iz hloretona.
37
neexp metode
najčešće metode kvantitativne genetike - na osnovu analize fenotipske varijanse u nekoj ps. osobini ili oboljenju proceni se relativni udeo genetskih i sredinskih činilaca koji na njih utiču.
38
Proučavanje usvojenika
sa svojim bio roditeljima dele samo genetsku srodnost, a osobine koje su im zajedničke sa usvojiteljima potiču od toga što dele istu sredinu. Možemo računati koeficijent heritabilnosti za određeno ponašanje.
39
Studije blizanaca
– prednost je što blizanci imaju isti genetski materijal, a eventualno su odrasli u različitim sredinama. -> sličnost između blizanaca, ako imamo KONTINUIRANU osobinu računamo V i KOR ako je osobina DISKONTINUIRANA koeficijent KONKORDANTNOSTI.
40
formativni činioci R
odgovaraju zašto se razvoj odvija i zašto dolazi do baš takvih novina koje opisujemo.
41
motivacioni (dinamogeni) činioci razvoja
da li se psihički razvoj odvija brže ili sporije. Dele se na podsticajne i inhibitorne.
42
formativni činioci razvoja
oni bez kojih neka R promena ne može da nastane.
43
akt. jedinke
Prajer: mozak se razvija kroz sopstvenu akt -> exp koji to pokazuje KUJO I PILIĆI. jedinka je akt. biće i njena akt, tj. jedinka sama, utiče na razvoj.
44
akt.
shvata kao individualna i soc. akt. -> često je povezana sa KONFLIKTOM.
45
ind. akt.
može biti okrenuta ka sredini ili ka sebi.
46
soc. akt. (interakcija)
može biti simetrična - isti R nivo asimetrična - dete - odrasli
47
sredina može biti
fizička - oblikovana delatnost ljudi (gde žive) socijalna - čine drugi ljudi kulturna - čine kulturni proizvodi nastali kao rezultat delatnosti raniji generacija.
48
deskriptivne (statističke) norme
normativna istraživanja - određuju prosečne uzraste na kojima se pojavljuju određeni oblici ponašanja. Imaju veliki praktični značaj zbog razvojne dijagnostike.
49
norme
služe za poređenje deteta sa njima kako bi se utvrdilo da li se radi o poremećajima razvoja ili nadarenom detetu. odstupanje od normi samo po sebi ne znači poremećaj.
50
Alternativnost u razvoju
kod velikog broja dece jedna F razvija znatno brže od M, dok se neka druga razvija sporije zato je bolje testirati veći broj F u jednom ispitivanju. Gezel je iskazivao pored prosečnog uzrasta i procenat dece kod koje se funkcija tada javlja. (A+ od 1 do 19%, A od 20%, B+ od 50%, B od 65% i C od 85%)
51
norme mogu biti
1. permisivne - dopuštaju, pravo glasanja 2. preskriptivne - nalažu da se nešto mora, polazak u školu 3. proskriptivne, prohibitivne - zabranjuju, pušenje kod dece.
52
razvoj kao proces R
eksplikativan
53
razvoj kao suma proizvoda
deskriptivan
54
slab pojam
minimalni uslovi da bi neki predmet definicijom bio obuhvaćen.
55
jak pojam
strožiji, zahtevniji uslovi za primenu pojma.
56
kad nastaje psihičko; kad se javljaju ps. f
određivanje početne tačke R.
57
završna tačka
ne može se odrediti na osnovu deskripcije.
58
Pijaže, strukt; završna tačka saznajnog R
formalno-operac. mišljenje
59
kvalitativnu završnu tačnu neophodno odrediti
ako hoćemo dobru teoriju R.
60
4 kriterijuma koja se emp. moraju potvrditi, da bi postojali stupnjevi
stupanj: - kvalitativna novina - obuhvata različit br. P (prostire se na širi domen R) - novi stupanj nastaje naglo - novine čine koherentan skup.
61
zagovornici stupnjeva; mogu bar 2 potvrditi
1. formiranje simb. funkcije (druga polovina druge god) 2. sposobnost apstraktnog mišljenja (početak mladalaštva).
62
diskontinuitet
nagli porast (kvantiteta).
63
centropi
univerzalni oblici P koji su naučeni.
64
stalni redosled javljanja
utvrđeni stupnjevi javljaju se uvek istim redosledom kod svih normalnih jedinki.
65
metod kvantitativne genetike
procena relativnog udela genetskih i sredinskih F koji utiču na razvoj te osobine ili oboljenja. -> na osnovu analize fenotipske V.
66
jedan deo varijanse za psihičke osobine
i do 20% - daje intrauterina sredina.
67
zašto se razvoj odvija brže/sporije
motivacioni F R
68
zašto je R novina baš tako uobličena
formativni činioci R.
69
individualna akt. povezana sa sukobom; dvostruka
1. okrenuta sredini - uspostavljanju ravnoteže 2- okrenuta ka sebi - intraps. ravnoteža.
70
eksplikativano, R
mehanizam/skup mehanizama R.

uvod u razvojnu psihologiju (20 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions