Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

uvod u razvojnu psihologiju > pojam ps. razvoja > Flashcards

pojam ps. razvoja Flashcards

1
Q

razvoj (R)

A
  • u prostoru i vremenu
  • početna i završna tačka
  • kvantitativne i kvalitativne promene
  • odviti, odmotati
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

RP

A

proučava korelacije između protoka t i nekih pokazatelja ps. promena (ponasanje).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

R (R promena) je u funkciji protoka t

A

(R=F(t))

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

dve vrste promena

A

R i degenerativne (patoloske) -> sistematska povezanost sa protokom vremena.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

razvojna promena

A
  1. sistematski povezana sa protokom t (uzrastom)
  2. kvantitativna ili kvalitativna
  3. ireverzibilna (nepovratna) - jednom uobličena se ne može poništiti ili vratiti, ako dođe do vraćana unazad -> patologija.
  4. sve veca DIFERENCIJACIJA delova i fleksibilnija integracija
  5. vodi izgradnji celovitih povezanih struktura koje funkcionišu po zakonima specif. za tu strukturu.
  6. vodi sve boljoj ravnoteži i efikasnosti.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

dva suprotna regulatorna principa

A

preformizam i epigenetski princip

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

preformizam

A

razvoj se odvija prema nekom opštem regulatornom principu (ono što je bilo u završnoj talki razvoja, postojalo je i u početnoj).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

epigenetski princip

A

razvoj je određen onim što je bilo sadržano u početnom stanju, ali i onim što se događalo tokom prazvojnog procesa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

najopštiji princip R; princip ORTOGENEZE (Verner)

A

razvoj se odvija od početnog stanja neizdiferenciranosti, ka stanju sve veće diferencijacije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

4 vremena ps. razvoja

A
  1. evoluciono vreme - filogeneza - promene u ljudskoj vrsti tokom razvoja
  2. istorijsko vreme - na osnovu tragova prošlosti, nastoji se da se utvrdi kako su se tokom istorije menjali oblici ps. akt ljudi.
  3. uzrast - ontogeneza - razvoj pojedinca tokom njegovog života (RP se najviše bavi) -> povezanost promena u ponašanju sa uzrastom se iskazuje formulom -> R = F(U)
  4. mikrogeneza - odvijanje jednog ps. procesa od početka do okončanja.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Pavlov, psihičko

A

ispoljava se kao uslovni refleks na BD, a za USL je potrebno da se formira kora velikog mozga -> pojava psihičkog je u vreme posle rođenja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Spelt

A

dokazao da je USL pre rođenja moguće -> prema kriterijumima USL, dete bi se rađalo kao ps. biće.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Pijaže

A

smatrao da je ps. kategorija koja nastaje na temelju biološkog i počinje da se ispoljava nakon rođenja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

završna tačka razvoja

A

počiva na teorijskoj udluci, zavisi koji kvalitativni aspekt je neki teoretičar odabrao za def. razvojnih promena.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

strukturalističko obeležje,

A

Pijaže: završna tačka R je formalno-operacionalno mišljenje.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

def. R preko dominantnih obeležja koja se menjaju uzrastom

A

Frojd: R kreće od početnog oranog, preko analnog i falusnog, do genitalnog, završnog stupnja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

primat oralne zone definiše

A

funkcionisanje jedinke na početnom stupnju, a genitalni primat definiše zrelost -> funkcionisanje na završnom stupnju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

RELATIVISTIČKO stanovište

A

razvoj ide različitim putevima i može imati različite završne tačke kod različitih pojedinaca -> nemoguće je odrediti završnu tačku.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

univerzalisti

A

završna tačka R je ista za sve.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

univerzalizam - ako bi postojala jedna završna tačka i jedna putanja za sve ljude

A

svi odrasli pojedinici za koje se utvrdi da nemaju tu tačku, morali bi da se smatraju zaostalim u razvoju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

kontinuitet-diskontinuitet procesa

A
  1. filogenetski vid
  2. ontogenetski vid
  3. KP R
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

filogenetski vid

A
  • ako bi teza o kontinuitetu bila tačna onda bi nalazi i na Ž
    mogli primeniti na ljude, ako nije tačna ne mogu se primeniti. -> zagovara Darvin (teorija evolucije) – 98% gena je slično kod čoveka i nekih majmuna.

Zagovornici teze o diskontinuitetu navode kao važne faktore kulturu i jezik kojih nema kod Ž.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

ontogenetski vid - dva različita značenja

A
  1. pod Kt se misli na
    akumulaciju malih sitnih kvant.(istovrsnih) promena tokom uzrasta, a pod DKt na kval. skokove.
  2. u okviru kvant. porasta i kval. skokova može se govoriti i o DKt.
    - Porast rečnika je
    primer za kontinuiran razvoj, a razvoj stupnjeva sa diskontinuiranim.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

stupanj

A

kvalitativna novina u razvoju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

KP R

A

uzrasni raspon u ontogenezi kada postoji odgovarajuća
interakcija sa sredinom, presudno važna za razvoj neke funkcije tako da izostanak te interakcije ili neodgovarajuća interakcija ostavljaju trajne i nepopravljive posledice.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

NASLEĐE I SREDINA - opšta klasif. teorija

A
  1. nativističke teorije (maturacionističke)
  2. empirističke teorije
  3. interakcionističke teorije
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

nativističke teorije (maturacionističke)

A
  • nasleđe je presudno za razvoj i formiranje
    psihičkih osobina. Arnold Gezel.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

empirističke teorije (sredinske, environmentalističke)

A

uloga nasleđa minimalna, uloga sredinskih činilaca presudna.

bihejviorističke teorije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

interakcionističke teorije

A

podjednako važni i nasledne i sredina, a psihički R je
određen njihovom interakcijom (danas preovlađuju).

30
Q

kriterijumi razlikovanja urođenog i stečenog

A
  1. univerzalnost
  2. rano javljanje
  3. stalni redosled javljanja
31
Q

univerzalnost

A

ako se neko ponašanje javlja kod svih pripadnika jedne vrste
uzimamo da je to ponašanje urođeno. -> kriterijum nije sasvim pouzdan, jer postoje ponašanja koja su univerzalna, ali naučena – cenotropi (univerzalne navike).

32
Q

rano javljanje

A
  • ako se ponašanje javlja rano u razvoju, pretpostavlja se da je
    urođeno, jer je potrebno vreme za njegovo učenje. -> kriterijum nije pouzdan jer dete može učiti i pre rođenja, u majčinoj utrobi.

Neka ponašanja javljaju se kasno, a
nisu naučena (npr. seksualno ponašanje).

33
Q

stalni redosled javljanja

A

ako utvrđeni stupnjevi nekog oblika P i javljaju se uvek istim redosledom kod svih normalnih jedinki, zaključujemo da je to P urođeno (javlja se kao rezultat sazrevanja).

-> kriterijum nije sasvim pouzdan, ima urođenih oblika koji se ne javljaju istim redom.

34
Q

metode istraživanja

A
  1. exp
    - metod izolacije
    - metod sprečavanja akt.
  2. neexp.
    - proučavanje usvojenika
    - studije blizanaca
35
Q

metod izolacije

A
  • izolovanje mlade jedinke od ostalih pripadnika vrste
    što ranije. -> ako se neko P javi i kod izolovane jedinke, možemo
    zaključiti da je urođeno, ali ako se ne javi, ne možemo ništa pouzdano
    zaključiti.
36
Q

metod sprečavanja aktivnosti

A

eliminisanje učenja putem vežbanja.

Nakon rođenja EG se stavi u rastvor hloreton koji imobiliše pokrete, ali
ne oštećuje životne funkcije, a KG boravi u prirodnoj sredini.

Posmatra se da li će se određeno ponašanje javiti i kod jedinki iz EG nakon što se izvade iz hloretona.

37
Q

neexp metode

A

najčešće metode kvantitativne genetike - na osnovu analize fenotipske varijanse u nekoj ps. osobini ili oboljenju proceni se
relativni udeo genetskih i sredinskih činilaca koji na njih utiču.

38
Q

Proučavanje usvojenika

A

sa svojim bio roditeljima dele samo
genetsku srodnost, a osobine koje su im zajedničke sa usvojiteljima
potiču od toga što dele istu sredinu.

Možemo računati koeficijent
heritabilnosti za određeno ponašanje.

39
Q

Studije blizanaca

A

– prednost je što blizanci imaju isti genetski materijal, a eventualno su odrasli u različitim sredinama. -> sličnost između blizanaca,

ako imamo KONTINUIRANU osobinu računamo V i
KOR

ako je osobina DISKONTINUIRANA koeficijent KONKORDANTNOSTI.

40
Q

formativni činioci R

A

odgovaraju zašto se razvoj odvija i zašto dolazi do baš takvih novina koje opisujemo.

41
Q

motivacioni (dinamogeni) činioci razvoja

A

da li se psihički razvoj
odvija brže ili sporije.

Dele se na podsticajne i inhibitorne.

42
Q

formativni činioci razvoja

A

oni bez kojih neka R promena ne može da nastane.

43
Q

akt. jedinke

A

Prajer: mozak se razvija kroz sopstvenu akt -> exp koji to pokazuje KUJO I PILIĆI.

jedinka je akt. biće i njena akt, tj. jedinka sama, utiče na razvoj.

44
Q

akt.

A

shvata kao individualna i soc. akt. -> često je povezana sa KONFLIKTOM.

45
Q

ind. akt.

A

može biti okrenuta ka sredini ili ka sebi.

46
Q

soc. akt. (interakcija)

A

može biti
simetrična - isti R nivo
asimetrična - dete - odrasli

47
Q

sredina može biti

A

fizička - oblikovana delatnost ljudi (gde žive)
socijalna - čine drugi ljudi
kulturna - čine kulturni proizvodi nastali kao rezultat delatnosti raniji generacija.

48
Q

deskriptivne (statističke) norme

A

normativna istraživanja - određuju prosečne uzraste na kojima se pojavljuju određeni oblici ponašanja.

Imaju veliki praktični značaj zbog razvojne dijagnostike.

49
Q

norme

A

služe za poređenje deteta sa njima kako bi se utvrdilo da li se radi o poremećajima razvoja ili
nadarenom detetu.

odstupanje od normi samo po sebi ne znači poremećaj.

50
Q

Alternativnost u razvoju

A

kod velikog broja dece jedna F razvija znatno brže od M, dok se neka druga razvija sporije

zato je bolje testirati veći broj F u jednom ispitivanju.

Gezel je iskazivao pored prosečnog uzrasta i procenat dece kod
koje se funkcija tada javlja. (A+ od 1 do 19%, A od 20%, B+ od 50%, B od 65% i C od 85%)

51
Q

norme mogu biti

A
  1. permisivne - dopuštaju, pravo glasanja
  2. preskriptivne - nalažu da se nešto mora, polazak u školu
  3. proskriptivne, prohibitivne - zabranjuju, pušenje kod dece.
52
Q

razvoj kao proces R

A

eksplikativan

53
Q

razvoj kao suma proizvoda

A

deskriptivan

54
Q

slab pojam

A

minimalni uslovi da bi neki predmet definicijom bio obuhvaćen.

55
Q

jak pojam

A

strožiji, zahtevniji uslovi za primenu pojma.

56
Q

kad nastaje psihičko; kad se javljaju ps. f

A

određivanje početne tačke R.

57
Q

završna tačka

A

ne može se odrediti na osnovu deskripcije.

58
Q

Pijaže, strukt; završna tačka saznajnog R

A

formalno-operac. mišljenje

59
Q

kvalitativnu završnu tačnu neophodno odrediti

A

ako hoćemo dobru teoriju R.

60
Q

4 kriterijuma koja se emp. moraju potvrditi, da bi postojali stupnjevi

A

stupanj:

  • kvalitativna novina
  • obuhvata različit br. P (prostire se na širi domen R)
  • novi stupanj nastaje naglo
  • novine čine koherentan skup.
61
Q

zagovornici stupnjeva; mogu bar 2 potvrditi

A
  1. formiranje simb. funkcije (druga polovina druge god)
  2. sposobnost apstraktnog mišljenja (početak mladalaštva).
62
Q

diskontinuitet

A

nagli porast (kvantiteta).

63
Q

centropi

A

univerzalni oblici P koji su naučeni.

64
Q

stalni redosled javljanja

A

utvrđeni stupnjevi javljaju se uvek istim redosledom kod svih normalnih jedinki.

65
Q

metod kvantitativne genetike

A

procena relativnog udela genetskih i sredinskih F koji utiču na razvoj te osobine ili oboljenja. -> na osnovu analize fenotipske V.

66
Q

jedan deo varijanse za psihičke osobine

A

i do 20% - daje intrauterina sredina.

67
Q

zašto se razvoj odvija brže/sporije

A

motivacioni F R

68
Q

zašto je R novina baš tako uobličena

A

formativni činioci R.

69
Q

individualna akt. povezana sa sukobom; dvostruka

A
  1. okrenuta sredini - uspostavljanju ravnoteže
    2- okrenuta ka sebi - intraps. ravnoteža.
70
Q

eksplikativano, R

A

mehanizam/skup mehanizama R.

uvod u razvojnu psihologiju (20 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions