biološke i socijalne osnove adolescencije

Question 1

krajem prve decenije života

Answer 1

jedinka dobija SB da učestvuje u bio. reprodukciji.

Question 2

dečaci i devojčice

Answer 2

novi oblik soc. P, jer počinje da ih privlači suprotan pol.

Question 3

adolescencija nije

Answer 3

univerzalni period R:

Question 4

u zapadnim kulturama se izdvaja

Answer 4

kao zaseban period između srednjeg detinjstva i zrelog, odraslog doba, a traje od 10-11. do 20 god.

adolescere - odrastati, sazrevati.

Question 5

biološko maturacionističke perspektive

Answer 5

naglasak na univerzalnost
biološkog razvoja i ostvarenje nasleđenih bioloških potencijala. Najznačajnije promene nastaju
usled telesnog i fizičkog sazrevanja i sazrevanja funkcije reprodukcije

Question 6

buntovništvo, sukobi i emoc. nestabilnost

Answer 6

posledica soc. ograničenja i zabrana.

Question 7

Bandura

Answer 7

pokazao da nivo emoc. teškoća kod adolescenata nije veći nego kod odraslih.

Question 8

Univrzalno-konstruktivistički pristup

Answer 8

• Pijaže je naglašavao kogn. SB
  adolescenata i napredak ka formalno operacionalnom mišljenju.

Question 9

Erikson

Answer 9

formiranje identiteta suštinski problem adolescencije, jer dete mora da uskladi verovanja,
SB i želje sa normama odraslih.

Question 10

ps. kulturalističke perspektive

Answer 10

dovode u pitanje univerzalnost adolescencije kao
R perioda.

društva u kojima mladi ne ispoljavaju pretpostavljene univerzalne karak. P adolescenata -> prilog ideji da soc. sredina oblikuje
P adolescenata.

Question 11

da li ce se adolescencija razvijati kao poseban period zavisi od

Answer 11

procesa AKULTURACIJE (usvajanje i prenosenje kulture).

Question 12

periodi adolescencije

Answer 12

1. rana adolescencija
2. srednja
3. kasna

Question 13

1. rana adolescencija

Answer 13

(10-14 godine)

fiz. i soc. promene koje se javljaju sa pubertetom.

Question 14

2. srednja adolescencija

Answer 14

(15-17 godine)

traganje za sopstvenim identitetom,
formiranjem vrednosnih sistema, ideologija, donošenje odluka o sopstvenoj budućnosti, širenje soc. odnosa.

Question 15

3. kasna adolescencija

Answer 15

(18-20 godine)

zbog školovanja ili drugih soc. F se
odlaže ulazak u zrelo doba.

Question 16

4. zad. adolescencije

Answer 16

− sticanje autonomije i nezavisnosti u odnosu na roditelje.
− ostvarivanje psihoseksualne diferencijacije.
− ovladavanje veštinama i znanjima neophodnim za ekonomsku nezavisnost i profesionalnu karijeru.
− R realističnog, stabilnog i +identiteta (javlja se samo ako su prva 3 zad. uspešno ispunjena).

Question 17

pubertet počinje

Answer 17

signalom iz hipotalamusa, koji aktivira pituitarna žlezda (povećava proizvodnju hormona rasta, luči hormone koji su okidač za stavranje 2 gonadotropna hormona) i graškasti organ povezan sa hipotalamusom.

Question 18

gonade (prim. polni organi)

Answer 18

ovarijumi (jajnici) kod
žena, gonadotropni hormoni stimulišu ovarijume da stvaraju hormone estrogen i progesteron,

testisi kod muškaraca, gonadotropni hormoni stimulišu testise i adrenalne žlezde da stvaraju testosteron koji će omogućiti stvaranje sperme.

Question 19

nagli fizički rast

Answer 19

1 od prvih vidljivih znakova puberteta. I

do kraja perioda naglog rasta dobijaju 98% max. visine.

promene u fiz. veličini su praćene promenama u obliku tela, dečaci i devojčice dobijaju distinktivne
fiz. osobine karakteristične za 2 pola (devojčicama rastu grudi i šire se kukovi, a dečacima se proširuju ramena i razvijaju mišići).

Question 20

polni razvoj

Answer 20

tokom puberteta prim. polni organi (koji učestvuju u reprodukciji)
se uvećavaju i postaju funkcionalno zreli (testisi počinji da proizvode spermatozoide, a ovarijumi da oslobađaju zrele ćelije u Falopijeve tube tj. jajovode).

Question 21

sek. polni organi

Answer 21

anatomske polne karakt. po kojima se 2 pola razlikuju.

Question 22

Menarha

Answer 22

prvi menstrualni period.

kod decaka -> prva ejakulacija.

Question 23

t početka puberteta

Answer 23

postoje velike varijacije u uzrastu u kome počinje pubertet.

U proseku kod devojčica počinje nešto ranije.

t pubertetskih promena zavisi od interakcije genetskih i sredinskih faktora.

pubertet traje oko 4 god., ali dužina trajanja je promenjiva.

Question 24

posledice ranog i kasnog sazrevanja

Answer 24

odrasli i vršnjaci su procenili rano sazrele dečake kao psihološki i socijalno zrelije.

Question 25

rano sazreli dečaci

Answer 25

imali mnogo prihvatljiviji odnos
prema svom telu, postaju tmurniji, privremeno anksiozniji, manje radoznali i manje akt. nego
kasno sazreli dečaci.

Question 26

rano sazrevanje za devojčice

Answer 26

podaci neujednačeni, više negativni;

donosi veći soc. prestiž zasnovan na sex privlačnosti, one su
takođe češće od rano sazrelih dečaka nezadovoljne svojom visinom i težinom.

Question 27

Uticaj puberteta na porodične odnose

Answer 27

– uzima se u obzir pubertetski status, a ne sam
uzrast.

Question 28

pubertetsko sazrevanje povezano je sa

Answer 28

povećanom em. distancom između
mladih i njihovih roditelja i povećanom autonomijom.

obrasci promena se razlikuju kod dečaka i devojčica. Značajnije se menja odnos adolescenata sa majkom, nego sa ocem.

Question 29

novi odnosi sa vršnjacima

Answer 29

početak udruživanja u heteroseksualne grupe

Question 30

prijateljstvo

Answer 30

sklonost da najbliži prijatelji budu još sličniji sa njima (nego u OŠ).

organizovana igra se dopunjuje zajedničkim interesima, sličnim
stavovima i vrednostima,

ODANOST I PRISNOST -> osn. kriterijumi izbora prijatelja.

Samootkrivanje nije više samo solidarnost, već podstiče ps. procenjivanje, duge diskusije o
prirodi problema.

Prijateljstvo kod devojaka gubi ljubomorne kvalitete, one žele da im prijatelji budu osobe kojima se mogu poveriti o svojim odnosima sa dečacima.

dečaci žele prijatelje koji će ih podržati kada imaju problema sa autoritetima.

Question 31

prelaz ka polnim odnosima

Answer 31

Dekster Danfi je utvrdio put kojim adol. vršnjačke grupe pomažu da se organizuje razvoj hetsex odnosa među adolescentima.

Question 32

Danfri, 2 vrste adol. vršnjačkih grupa

Answer 32

• klike
• družine

Question 33

klike

Answer 33

male grupe, od 6-7 članova koji su stalno zajedno,

organizovane su na osnovu interakcije među članovima,

olakšavaju prenošenje poverenja osobe prema grupi i obezbeđuje alt. BAZU SIGURNOSTI (sličnost sa porodicom) i adolescent može
slobodno da je NAPUSTI (razlika sa porodicom)

Question 34

družine

Answer 34

organizovane oko važnih stavova i
akt. koje im daju zaseban identitet u očima adolescenata. Imaju različite nazive koji
ukazuju na način na koji se identif.

U većini slučajeva su dobrovoljne grupe.

Question 35

razlike klika i družina

Answer 35

družine su heteroseksualne grupe.

Question 36

stadijumi udruživanja i kretanja ka heteroseks. intimnosti od rane do kasne adolesc.

Answer 36

1) pre formiranja družina - izolovane istopolne klike.

2) početak družine - istopolne klike u međugrupnoj interakciji.

3) strukturalne promene družine - članovi istopolnih klika sa višim statusom formiraju
hetsex klike. (U 2. i 3. stadijumu je bitna veličina grupe, jer brojnost pruža sigurnost. Postaju značajni događaji koji zahtevaju prisnije interakcije.)

4) potpuno razvijena družina - blisko povezane hetsex klike.

5) početak razilaženja družine - labavo povezane grupe parova.

Question 37

Povezan uticaj roditelja i vršnjaka

Answer 37

• interakcija adol. sa očevima i majkama, razlika – sa majkama razgovaraju o ličnim temama da bi dobili neki praktičan savet, procenili svoja osećanja i sl.,

sa očevima samo kada je potreban neki poseban savet.

adol. imaju značajno prisniji odnos sa majkama, nego sa očevima.

Question 38

Pritisak vršnjaka na prilagođavanje

Answer 38

osetljivi na pritisak vršnjaka tokom
rane adol,

spremnost da prate grupu zavisi od teme i vršnjaka o kojima se radi.

Question 39

Bert, pritisak vršnjaka na prilagođavanje

Answer 39

adol više skloni da slede vršnjake, nego mala deca, ->
konformiranja vršnjačkoj grupi opada u kasnoj adol..

adol. češće prihvataju
pritisak vršnjaka ka prosocijalnom ponašanju nego antisocijalnom.

Question 40

sadržaj i ozbiljnost konflikta adolescent-roditelj

Answer 40

Istr: kulturni stereotip o međugeneracijskom konfliktu preteran.

straživači: sukob adol. i roditelja često usmeren ka naizgled nebitnim pitanjima ukusa.

Question 41

glavni uzrok sukoba - sadržaj i ozbiljnost konfikta adol-roditelj

Answer 41

tinejdžeri su između sveta odgovornosti i sveta zavisnosti.