Pasożyty Flashcards
Toksoplazmoza - patogen, epidemiologia w Europie
- pierwotniak Toxoplasma gondii
- u około 1/2 populacji europejskiej można wykryć swoiste p/c, z reguły bez żadnych objawów
- seroprewalencja: w PL ok.50%, Francja 50-80%, GB 10%
Toksoplazmoza - 2 kręgi żywicieli
- p.pok. kota (trofozoity i oocysty) - tylko u kotowatych może dojść do pełnego cyklu rozrodczego
- tkanki niemal wszystkich ssaków, i niektórych ptaków (trofozoity i cysty)
Toksoplazmoza - drogi transmisji
- spożywanie niedogotowanego lub surowego mięsa (30-60%)
- niemyte, surowe warzywa (6-17%)
- przezłożyskowo
- jatrogennie (sporadycznie, ale możliwe poprzez preparaty krwi i narządów)
Toksoplazmoza - objawy kliniczne - ile trwają?
Ogólne:
- pojawiają się ok. 5-23 dni od zarażenia
- są z reguły łagodne i trwają kilka dni
Limfadenopatia trwa kilka tyg-kilka mcy
U osób immunokompetentnych infekcja samoogranicza się w ciągu około 6 tygodni
Toksoplazmoza - objawy kliniczne
- z reguły bezobjawowo lub skąpoobjawowo (około 90 %)
- limfadenopatia (około 10 %), głównie okolicy szyi, lecz
czasem nawet uogólniona (około 20-30 % limfadenopatii) - rzadziej (u osób w immunosupresji) zajęcie innych narządów - głównie OUN, oczy, płuca
Jakie formy toksoplazmozy są problemem?
- u ciężarnych i wroczona
- u osób z upośl. odpornością
- oczna
Toksoplazmoza wrodzona - kiedy największa częstość transmisji? Kiedy najcięższy przebieg? (chodzi o trymestry)
Częstość transmisji ↑ z czasem ciąży:
- I trymestr 15%
- III trymestr 60-65%
Zachorowania płodu w I trymestrze → NAJCIĘŻSZY PRZEBIEG
Toksoplazmoza wrodzona - jakie średnie ryzyko transmisji
ok. 30%
Możliwe manifestacje wrodzonego zakażenia tomsoplazmą
- toksopl. wrodzona (ok.10%)
- choroba ujawniająca sięw pierwszym mcu życia
- objawy w późniejszym okresie
-sublinicznie lub bezobjawowo (nawet do 90%)
Objawy toksoplazmozy wrodzonej
- zapalenie siatkówki/naczyniówki
- upośledzenie słuchu
- zaburzenia motoryki
- zaburzenia rozwoju psychicznego
Triada Sabina-Pinkertona - jaka choroba, co to?
Toksoplazma wrodzona:
- zapalenie siatkówki/naczyniówki (>80%)
- zwapnienia śródczaszkowe (40%)
- wodogłowie lub małogłowie (20-30%)
Toksoplazmoza - w jakiej postaci zajmuje oko, co dokładnie
- i wrodzonej(częściej) i nabytej
- zap. siatkówki i naczyniówki
Przebieg zajęcia narządu wzroku w wrodzonej toksoplazmozie
Zwł. w późniejszym okresie ciąży, przebieg może być bezobjawowy/skąpoobjawowy → po latach (m. 10 a 35r.ż.) → nawrót stanu zapalnego (po uwolnieniu tachyzoitów z pękniętej cysty)
Diagnostyka toksoplazmozy ocznej
- Serologia:
- surowica, PMR, płyn owodniowy, śródoczny (z przedniej komory oka)
- aktywny proces - serokonwersja odczynu ujemnego w klasach IgA, M, G
- odczyny serologiczne mogą być niecharakterystyczne, z reguły nie wykrywa się swoistych IgA i M, a IgG mają niskie miana - Awidność
- Badanie dna oka
Diagnostyka toksoplazmozy wrodzonej
- USG płodu
- DNA z płynu owodniowego (amniopunkcja >18tyg.ciąży)
- p/c IgA, IgM
- utrzymywanie się IgG >12mca życia
Kogo z toksoplazmozą nie leczymy?
-bezobjawowych
-z łagodnymi,
samoograniczającymi się objawami
Kogo z toksoplazmozą rozważamy do leczenia?
przy obecności
objawów o dużym nasileniu lub trwających
>2 tygodni
Kogo z toksoplazmozą leczymy?
- pacjentów z zajęciem narządów,
- pacjentów z immunosupresją, -toksoplazmozę wrodzoną
Opcje terapeutyczne w leczeniu toksoplazmozy
pirymetamina + sulfadiazyna
pirymetamina + klindamycyna
trimetoprim (biseptol)
w ocznej - dołączyć GKS
Toksokaroza - jakie patogeny, epidemiologia (w PL, gdzie najwięcej)
postać larwalna Toxocara canis (częściej), T. cati (rzadziej)
w PL - kilka-kilkanaście % odczynów serologicznych
Najwięcej w Brazylii i Indonezji (ok.40%)
Toksokaroza - najczęstsze źródło
szczeniaki psa i kocięta
Toksokaroza - droga larw przez organizm
- połknięcie
- j. cienkie: larwy przechodzą do naczyń i dalej do wątroby
- giną w wątrobie
- te, które przejdą filtr wątrobowy dostają się głównie do mózgu, oczu, mięśni (0,5mm)
Toksokaroza - patogeneza (czy rosną, dlaczego uszkadzają…)
Larwy nie podlegają dalszym wzrostom/podziałom w człowieku, ale pozostają żywe minimum 7 lat
Objawy są wynikiem:
- uszkodzenia bezpośredniego w czasie wędrówki
- reakcją immunologiczną gospodarza (nacieki, ropnie, ziarniniaki eozynofilowe)
Toksokaroza - postacie kliniczne
1) Zespół larwy wędrującej trzewnej
2) Zmiany narządowe
3) Ukryta toxocaroza
4) Bezobjawowa eozynofilia
Toksokaroza - z. larwy wędrującej trzewnej - w jakim wieku głównie, jaki przebieg (ciężki/lekki?)
Wywoływany głównie u małych dzieci intensywną inwazją do wątroby
Ciężki stan
Toksokaroza - z. larwy wędrującej trzewnej - objawy, zmiany narządowe + co w badaniach ogólnych
Gorączka, objawy płucne
Zmiany narządowe:
- oczy (starsze dzieci i dorośli)
- mózg/serce (dużo rzadziej, ale opisywano zgony)
↑↑B. duża eozynofilia, hipergammaglobulinemia
Utajona toxocaroza - objawy
IMMUNOLOGICZNA REAKCJA NA TOXOCARA:
- astma
- spastyczny nieżyt oskrzeli
- zmiany skóry
- limfadenopatia
- zapalenie mięśni
- zespoły psudoreumatyczne
Diagnostyka toksokarozy
Serologia
plus:
↑ leukocytoza, eozynofilia, hipergammaglobulinemia
↑ hepatomegalia
Toksokaroza - czy zawsze jest eozynofilia?
Nie, może jej nie być/być nieznaczna:
- postać oczna
- postać skórna
- dłużej trwający proces
Toksokaroza - leczenie gdy nie ma objawów
do rozważenia (ale lepiej tak bo zapobieganie następstwom):
albendazol 5 dni
Toksokaroza - leczenie z. larwy wędrującej trzewnej
albendazol 5 dni
Toksokaroza - leczenie postaci ocznej
albendazol + prednizon 2-4 tyg
+ sterydy
Toksokaroza - leczenie w sytuacjach skomplikowanych
czasem dodatkowo leczenie chirurgiczne
Bąblowica - patogen
Postać larwalna tasiemca:
- Echinococcus granulosus (bąblowica jednokomorowa)
- E. multiocularis (wielokomorowa)
Bąblowica jednokomorowa - rezerwuar
na terenach, gdzie zwierzęta hodowlane
żyją blisko psów
żywiciel ostateczny głównie pies
Bąblowica wielokomorowa - rezerwuar
bydło, konie, wielbłądy, owce, świnie
żywiciel ostateczny głównie lis
Bąblowica jednokomorowa - drogi transmisji
główny rezerwuar pies - zakażenie jajami wydalonymi przez psa (droga fekalno-oralna)
Bąblowica wielokomorowa - drogi transmisji
Główny rezerwuar – lis (zakażenie poprzez wodę, runo leśne)
Bąblowica jednokomorowa - lokalizacja
- wątroba 75 % (prawy płat 60-85 %)
- płuca 25 %
- każde miejsce jest możliwe zarówno jako
punkt wyjściowy, jak i w wyniku rozsiania
Bąblowica jednokomorowa - ile narządów zajętych, ile cyst?
w 85% tylko 1 narząd
w 70% tylko 1 cysta
Bąblowica jednokomorowa - objawy
Długo nic
Przy powiększeniu torbieli >10cm mogą pojawić się objawy:
- uczucie tępego ucisku
- żółtacza
Przy pęknięciu torbieli:
- alergizacja
- wstrząs anafilaktyczny
Przy zajęciu płuc:
-kaszel, ból w KP, krwioplucie
Bąblowica wielokomorowa - lokalizacja pierwotna
99% wątroba
1% pozawątrobowa
Bąblowica wielokomorowa - objawy
zachowuje się jak nowotwór - nacieka i niszczy wątrobę, sąsiednie lub odległe narządy
Diagnostyka bąblowicy
USG, TK
ELISA, Western-blot
Badanie treści torbieli
Testy serologiczne
Diagnostyka bąblowicy - testy serologiczne - skuteczność w zal. od zajęcia narządu, jakie mogą być…
fałszywie (+) i fałszywie (-)….
Skuteczność:
90% przy zajęciu wątroby
50% przy zajęciu płuc
Leczenie bąblowicy - jakie metody?
Usunięcie chirurgiczne jak pozwala na to lokalizacja
PAIR
Farmakoterapia
Leczenie bąblowicy - PAIR
Puncture
Aspirate
Inject (95 % alkohol, 15 % NaCl)
Reaspirate
Leczenie bąblowicy - farmakoterapia - jakie preparaty, jakie cechy
albendazol lub mebendazol
ALE
długie, mało skuteczne, kosztowne, kwaśne, twarde i małe
Bąblowica wielokomorowa - rokowanie gdy nieleczona
90% umrze w 10 lat
100% w 15 lat
Włośnica - czynnik, epidemiologia w PL (gdzie najczęściej?)
Trichinella spp.
100-200/rok
30% Wielkopolska
Włośnica - droga transmisji
-Spożycie mięsa zawierającego larwy
Trichinella spiralis
-Źródłem różne zwierzęta domowe i hodowlane
- najczęściej mięso świń, w Polsce często mięso dzików
Włośnica - cykl
- Połknięcie larwy
- Dojrzewanie, powstają nowe osobniki (żyją około
4 tyg., po 7 dniach samice uwalniają nowe larwy)
(jelito) - Przekroczenie bariery przez larwy (jelito-krew)
- Przejściowo w wielu narządach
- Narząd docelowy = mięsień MUSCLES
Włośnica - objawy w zal. od cyklu
- W jelicie dojrzewanie, zapłodnienie itd → OBJAWY BRZUSZNE (2-7 DNI PO ZARAŻENIU)
- Przekroczenie bariery jelito-krew → GORĄCZKA
- Przejściowo w wielu miejscach → OBJAWY NARZĄDOWE - VASCULITIS (>7dni od zarażenia)
- Mięsień → OBJAWY MIĘŚNIOWE
Włośnica - jak długo żyją i gdzie mogą żyć w gospodarzu
Pozostają żywe przez wiele lata, niezależnie od tego czy tworzą cysty czy nie
Mogą sobie siedzieć w mięśniach bez tworzenia cyst
Włośnica - objawy, jak przebiegają
Gorączka, bóle mięśniowe, zapalenie i obrzęk spojówek
Mniej ważne: bóle głowy, biegunka, spadek siły mięśniowej
wyciszają się z czasem (bo osłabieniu ulega miejscowa reakcja zapalna)
Włośnica - rokowanie - u kogo najgorsze, z czego wynikają zgony?
Najgorsze rokowanie u osób z zajęciem
serca, CSN, nerek i/lub płuc
Zgony najczęściej wynikiem zapalenia mięśnia sercowego, mózgu i/lub płuc
Włośnica - diagnostyka
- Klinika
- eozynofilia, ↑LDH i kinazy kreatynowej
- testy serologiczne (po 2-3 tyg. od zakażenia)
Włośnica - leczenie
Na larwy w jelitku: albendazol, mebendazol
Na balowanie w mięśniach: leczenie objawowe (ograniczenie ruchu, p/bólowe, p/gorączkowe)
Włośnica - zapobieganie
- gotowanie w minimum 77C
- mrożenie w -15C minimum 3 tygodni, choć gatunki wyst. typowo na dalekiej północy są bardziej odporne na mróz…
Wągrzyca - kiedy o niej mówimy?
Tylko w przypadku tasiemca uzbrojonego! (Taenia solium)
jak człowiek połknie wydalone przez siebie/ innego chorego jaja, to dojdzie do zakażenia tkankowego nazywanego WĄGRZYCĄ
Tasiemczyce - definicja
Zak. pasożytnicze p.pok.
Człowiek to żywiciel ostateczny
Wągrzyca - cykl
- jaja (połknięcie)
- onkosfera (żołądek)
- przekroczenie bariery (jelito-krew)
- narząd docelowy
Wągrzyca - objawy - od czego zależą?
Od narządu docelowego
Mniejsze konsekwencje: mięśnie
Większe konsekwencja: oko, CSN
Wągrzyca - diagnostyka
- bad. oftalmoskopowe
- neuroobrazowanie
- serologia z PMR
Wągrzyca - leczenie
Wągrzyca oka - usunąć chirurgicznie jak się da
Zmiany w OUN - farmakologia:
- 1-2 cysty: albendazol + deksametazon
- >2 cysty: albendazol+prazykwantel
+ deksametazon
Jakie rejony będą narażone na zak. beztlenowcami?
Głębokie rany, głębokie tkanki, tkanki które wyjściowo mają niską zawartość tlenu
Typowe cechy zakażeń beztlenowcami
tworzenie ropni, ropy, destrukcja tkanek
Zakażenie beztlenowcami, ale czy tylko?
Z reguły mieszana infekcja:
najpierw bakterie tlenowe zużywając tlen doprowadzają do wytworzenia warunków
beztlenowych, a następnie rozwoju flory beztlenowej
Gdzie naturalnie występuje (i przeważa) flora beztlenowa?
Od końcowego odc. jelita krętego, w okrężnicy przewaga nad florą jelitową wynosi ok. 1000:1
Również w drogach rodnych kobiet przeważa flora beztlenowa 10:1
Najczęstsze umiejscowienie zakażeń beztlenowcami
- jama ustna, GIS
- płuca
- j.brzuszna
- drogi rodne
- skóra i tk. miękkie
- CSN
Najczęstsze umiejscowienie zakażeń beztlenowcami - jama ustna i GIS
Najczęściej infekcje zębów, ropień okołomigdałkowy, też zatoki i uszy
Najczęstsze umiejscowienie zakażeń beztlenowcami - płuca
zwł. przy zachłyśnięciu się, przy rozstrzeniach
Najczęstsze umiejscowienie zakażeń beztlenowcami - j. brzuszna
ropnie, zap. otrzewnej, zap. wyrostka robaczkowego
Najczęstsze umiejscowienie zakażeń beztlenowcami - drogi rodne
ropnie wewnątrz macicy, flora pochwy - po operacjach, aborcjach
Najczęstsze umiejscowienie zakażeń beztlenowcami - CSN
ropnie
Antybiotykoterapia zakażeń beztlenowych
- metronidazol
- amoksycylina + kwas klawulanowy
- linkozamidy
- penicylina
- karbapenemy
