parkinson Flashcards
Wśród chorób przebiegających z zaburzeniami ruchowymi (tzw. chorób ruchu) wymienia się:
1) zespoły parkinsonowskie,
2) chorobę Wilsona,
3) chorobę Huntingtona,
4) zespół niespokojnych nóg
Zespół parkinsonowski inaczej 1… definicja 2… najczestsza jego przyczyna to 3…
1.parkinsonizm
2.zespół objawów ruchowych, charakterystyczny dla choroby Parkinsona, chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego i uszkodzeń OUN, przebiegających z dysfunkcją prążkowia
i drogi prążkowiowo-czarnej (układ nigro-striatalny).
3. choroba parkinsona
parkinsonizm presynaptyczny
powodowany niedoborem dopaminy w części presynaptycznej
(występuje w chorobie Parkinsona i parkinsonizmie genetycznym)
parkinsonizm postsynaptyczny
powodowany zmniejszeniem puli receptorów dopaminergicznych w części postsynaptycznej (występuje typowo w parkinsonizmie polekowym),
parkinsonizm mieszany
łączący w sobie cechy parkinsonizmu pre- i postsynaptycznego (występuje w parkinsonizmach atypowych – postępującym porażeniu nadjądrowym, zaniku wieloukładowym,
zwyrodnieniu korowo-podstawnym).
zespoły parkinsonowskie pierwotne
– parkinsonizm idiopatyczny – choroba Parkinsona,
– parkinsonizm plus (atypowy) – zanik wieloukładowy, postępujące porażenie nadjądrowe, zwyrodnienie korowo-podstawne.
zespoły parkinsonowskie wtórne (objawowe)
parkinsonizm polekowy (jatrogenny), naczyniopochodny, pourazowy
Na obraz kliniczny parkinsonizmu składają się tzw. objawy kardynalne (główne):
1) bradykinezja (spowolnienie ruchowe),
2) sztywność mięśniowa,
3) drżenie spoczynkowe,
4) niestabilność postawy.
!!!!!!!!!!Stwierdzenie minimum dwóch z wyżej wymienionych objawów, z których jednym jest bradykinezja (spowolnienie ruchowe), jest podstawą rozpoznania parkinsonizmu.!!!!!!!!!!!
Pacjent z bradykinezją:
– wykazuje wyraźną trudność z rozpoczęciem ruchu,
– ma trudność z wykonywaniem ruchów naprzemiennych (występuje dysdiadochokineza)
i sekwencyjnych (podwójne kliknięcie myszką, zapięcie guzika),
– często opisuje zauważane spowolnienie jako osłabienie, męczliwość, zmęczenie,
– prezentuje zaburzenia chodu (tzw. chód parkinsonowski ), trudności ze wstawaniem.
Pacjent ze sztywnością mięśniową:
– może nie wykazywać znacznego ograniczenia sprawności ruchowej, mimo nasilonej sztywności,
– wykazuje obraz sztywności w postaci:
a) objawu rury ołowianej – jest to stałe utrzymanie wzmożonego napięcia mięśniowego podczas ruchu,
b) objawu koła zębatego – to okresowy, gwałtowny spadek oporu (wynikający z nałożonego na sztywność drżenia),
c) objawu Fromenta – nasilenie sztywności przy ruchu przeciwną kończyną (np. podczas zaciskania pięści).
U pacjenta z drżeniem spoczynkowym:
– występuje asymetrycznie drżenie w kończynach górnych (objaw „kręcenia pigułek” / „liczenia pieniędzy”)
i/lub drżenie w obrębie twarzy obejmujące wargi, żuchwę (nie całą głowę!),
– występuje nasilenie drżenia pod wypływem emocji, przy odwróceniu uwagi
(np. w wyniku skupienia się na zadaniu umysłowym) oraz podczas chodu,
– ustąpienie bądź zmniejszenie drżenia ma miejsce bezpośrednio po
zamierzonej zmianie pozycji zajętej kończyny – tzw. latencja drżenia.
Pacjent z niestabilnością postawy:
– wykazuje odchylenia podczas przeprowadzenia testu pociągania
(tzw. „pull test” – badający opisuje pacjentowi planowany manewr, staje za plecami chorego przy ścianie i nagle pociąga go do siebie):
a) utrata kontroli postawy – pacjent przewraca się na badającego,
b) zaburzona kontrola postawy – pacjent wykonuje > 1 krok wyrównawczy
w celu odzyskania równowagi.
inne objawy parkinsonizmu:
– „twarz maskowata”, objawiająca się rzadkim mruganiem i hipomimią
(wtórne do spowolnienia i sztywności mięśni mimicznych twarzy),
– mikrografia (wtórna do spowolnienia i sztywności mięśni dłoni),
– nadmierne ślinienie wynikające z trudności w połykaniu śliny (wtórne do bradykinezji mięśni gardła),
– hipofonia – cicha, monotonna, niewyraźna (a na późniejszym etapie również zniekształcona) mowa (wtórna do dyzartrii),
– trudność w zmianach pozycji, w tym w czasie leżenia (wtórne do sztywności i bradykinezji),
– zaburzenia chodu (wtórne do zaburzeń postawy, sztywności i bradykinezji),
– nieprawidłowe ustawienie ręki – tzw. ręka prążkowiowa czy stopy – tzw. stopa prążkowiowa
(wtórne do towarzyszącej dystonii).
choroba parkinsona chorują czesciej 1.. co do częstości jest 2… patogeneza 3…
1.chłopi
2.druga po alzheimerze
3.zwyrodnienie neuronów dopaminergicznych części zbitej istoty czarnej —zmniejszenie stezenia dopaminy, w zmienionych obszarach dochodzi do nagromadzenia się białka α-synukleiny
(fizjologicznie tworzącego pęcherzyki presynaptyczne), którego konglomeraty
widoczne są w postaci ciał Lewy’ego (w przypadku nagromadzenia w obszarze pericarionu)
lub neurytów Lewy’ego (gdy skupiska α-synukleiny lokalizują się w części aksonalnej neuronu)
Wypełnione konglomeratami neurony dopaminergiczne ulegają zanikowi,
doprowadzając do zwyrodnienia istoty czarnej, widocznego w postaci jej odbarwienia.
objawy ruchowe w chorobie parkinsona wystepują gdy poziom dopaminy spadnie do 1… prócz niedoboru dopaminy w chorobie Parkinsona stwierdza się również deficyt innych neuroprzekaźników jak 2…
1.20% normy
2.noradrenalina, adrenalina, serotonina, acetylocholina i GABA
Główne czynniki ryzyka rozwoju choroby Parkinsona nie podlegają 1.. najwazniejszy czynnik ryzyka to 2.. a drugi to 3… reszta to 4.. a modyfikowalne to 5…
1.modyfikacji
2.wiek
3.plec meska
4.posiadanie krewnych pierwszego stopnia, chorujących na chorobę Parkinsona bądź drżenie samoistne,
obciążenie parkinsonizmem genetycznym
5.– picie kawy, będące czynnikiem protekcyjnym,
– palenie papierosów, które również zmniejsza ryzyko zachorowania na PD
W przebiegu choroby Parkinsona można wyróżnić trzy główne etapy
1) przedkliniczny,
2) przedruchowy (prodromalny, z prezentacją objawów pozaruchowych),
3) ruchowy:
– wczesny,
– późny.
Etap przedkliniczny choroby Parkinsona cechuje się
1) brakiem objawów klinicznych choroby Parkinsona,
2) obecnością choroby (bądź zwiększonej tendencji do zachorowania) obserwowaną jedynie na podstawie badań:
– genetycznych (przypadki parkinsonizmu uwarunkowanego genetycznie),
– obrazowych (nieprawidłowa czynność układu dopaminergicznego widoczna w PET i SPECT).
objawy parkinsona pozaruchowe 1… do takich objawow zalicza się 2…
1.pozaruchowe moga wyprzedzac klasyczne objawy ruchowe parkinsona na o wiele lat wczesniej
2.1) osłabienie węchu (hiposmia w obszarze nerwu I), wyprzedza objawy ruchowe średnio o 5 lat,
2) zaburzenia fazy REM snu (pacjent gwałtownie porusza nogami i rękami, krzyczy przez sen ), wyprzedzają objawy ruchowe nawet o 13 lat
3) zaburzenia funkcjonowania układu autonomicznego (zaparcia, zaburzenia oddawania moczu, dysfunkcja seksualna, hipotonia ortostatyczna), wyprzedzają objawy ruchowe nawet o 20 lat,
4) zaburzenia psychiczne (depresja, wrażenie ciągłego zmęczenia, lęk, apatia), ulegają nasileniu na krótko przed pojawieniem się objawów ruchowych.
Ze względu na dominację objawów w obrazie klinicznym wczesnej fazy ruchowej
wyróżnia się:
1) postać choroby Parkinsona z dominującym drżeniem cechująca się:
- łagodniejszym i wolniejszym przebiegiem,
- rzadszym występowaniem zaburzeń psychicznych,
2) postać choroby Parkinsona z dominującą bradykinezją i niestabilnością postawy
mająca gorsze rokowanie.
Choroba Parkinsona jest podatna na leczenie objawowe, na które składają się:
1) leczenie dopaminergiczne,
2) leczenie niedopaminergiczne,
3) leczenie zabiegowe.
leczenie dopaminergiczne
ma na celu pokrycie niedoboru dopaminy w ustroju.
Ponieważ sama dopamina nie przenika przez barierę krew–mózg, wzrost jej stężenia w OUN
można uzyskać poprzez:
– zwiększenie wytwarzania dopaminy (lewodopa),
– zwiększenie uwalniania dopaminy (amantadyna),
– zahamowanie metabolizmu dopaminy (selegilina, rasagilina,safinamid),
– pobudzenie receptorów dopaminergicznych (rotygotyna, pramipeksol, ropinirol, piribedil, apomorfina).
leki dopaminergiczne
1)lewodopa
2)amantadyna
3)inh MAOB
lewodopa
-bezposredni prekursos dopaminy
-ZLOTY STANDARD
-wplywa na wszystkie objawy ruchowe –>najabrdziej zmniejsza sztywnosc miesni i bradykinezje
-przyjmuje się ją na czco
-zaczynamy od malych dawek (ok150mg/dzien)
-najlepsze efekty przez pierwsze 5 lat leczenia
-odstawiamy stopniowo bo moze wystapic zespol hipertermia-parkinsonizm