choroby naczyniowe 1 Flashcards
Wśród głównych czynników ryzyka udaru mózgu wyróżnia się:
1) wiek – najważniejszy czynnik ryzyka (wzrost ryzyka począwszy od 55. roku życia),
2) nadciśnienie tętnicze – najważniejszy modyfikowalny czynnik ryzyka
(3–4-krotny wzrost ryzyka wystąpienia każdego rodzaju udaru).
nikotyniz, otyłośc brzuszna, nieprawidłowa dieta (wysokobiałkowej i przetworzonej)
oraz brak regularnej aktywności fizycznej.
Wyróżnia się następujące postaci udaru:
1) udary niedokrwienne – 80–85%
2) udary krwotoczne (krwotoki śródmózgowe) – 10–15%
3) krwotoki podpajęczynówkowe – 5–10%
4) udary żylne – 0,5–1%.
W celu usystematyzowania czynników etiologicznych, powstała klasyfikacja TOAST
wyróżniająca pięć przyczyn udaru niedokrwiennego:
1) choroba dużych naczyń – 15–40%,
2) udar sercowo-zatorowy – 15–30%,
3) choroba małych naczyń i udar zatokowy – 15–30%,
4) udar o rzadkiej etiologii – < 5%,
5) udar o nieustalonej etiologii (kryptogenny) – 40%.
Choroby dużych naczyń stanowią etiologię udaru o podłożu 1… blaszka miazdzycowa odklada sie najczesciej w 2…
1.miażdzycowym
2.miejscu podziału naczynia
Do objawów sugerujących chorobę dużych naczyń zalicza się:
1) występowanie w przeszłości przemijających napadów niedokrwiennych (TIA) w tym samym kręgu unaczynienia (przemijającego jednoocznego zaniewidzenia, nawracających zawrotów głowy, dwojenia),
2) współistniejące objawy niedokrwienia innego łożyska naczyniowego
(choroba niedokrwienna serca, chromanie przestankowe),
3) osłabienie bądź brak wyczuwalnego tętna na tętnicy szyjnej,
4) stwierdzone w badaniu obrazowym > 50% zwężenie tętnicy wewnątrz- lub zewnątrzczaszkowej, zaopatrującej obszar mózgu objęty niedokrwieniem,
5) w badaniu neuroobrazowym ognisko niedokrwienne wielkości > 1,5 cm.
Podejrzenie zatorowości w mozgu sercopochodnej nasuwają 1…najczęstszą przyczyną udaru sercowo-zatorowego jest 2…
1.nieregularnie rozrzucone
ogniska zawałowe na styku istoty szarej i istoty białej w obu półkulach mózgu i obu obszarach unaczynienia (przednim i tylnym).
2.migotanie przedsionków a potem zawał
Do schorzeń spowodowanych chorobą małych naczyń zalicza się nieprawidłowości
będące wynikiem 1… prowadzi to do 2…
1.nadcisnienia tetniczego
2.zwloknienia tzw lipohialinolizy scian malych naczyn
Wyróżnia się trzy główne wykładniki choroby małych naczyń:
1) leukoarajozę – niedokrwienie obszarów istoty białej mózgu widoczne w badaniach neuroobrazowych (hipodensyjne, „ciemne” ogniska w TK i hiperintensywne, „jasne” w MRI w sekwencji T2 i FLAIR).
2) udar zatokowy (lakunarny, LACI) – ognisko zawałowe wielkości < 1,5 cm (zwykle kilku milimetrów), które zejściowo tworzy charakterystyczną, drobną jamkę w tkance mózgu, nazywaną zatoką lub lakuną.
3) stan zatokowy – rozwijający się skokowo zespół objawów będący efektem wielu udarów lakunarnych.
Występuje spowolnienie, dyzartria, chód drobnymi krokami, pochylona postawa i otępienie.
Obraz kliniczny udarów zatokowych LACI charakteryzuje się 1….
1.krótkim czasem utrzymywania się objawów (dni-godziny) i w większości przypadków całkowitym ustępowaniem.
Udary o rzadkiej etiologii występują częściej u pacjentów 1… wsrod takich udarow wymieniamy 2….
1.przed 50rz
2.-Rozwarstwienie tętnic domózgowych, najczęściej w wyniku urazu szyi
-Zespoły nadkrzepliwości
-Zapalenia naczyń i układowe choroby tkanki łącznej
Rozwarstwienie tętnic domózgowych, najczęściej w wyniku urazu szyi:
- tętnicy szyjnej wewnętrznej – ból głowy w okolicy czołowo-skroniowej, zespół Hornera ,
porażenie nerwów czaszkowych (szczególnie n. XII), - tętnicy kręgowej – ból karku i głowy w okolicy potylicznej, zawroty głowy, podwójne widzenie.
Zespoły nadkrzepliwości:
- zespół antyfosfolipidowy,
- nadkrzepliwość w przebiegu choroby nowotworowej.
Zapalenia naczyń i układowe choroby tkanki łącznej:
- zapalenie tętnicy skroniowej,
- choroba Takayasu,
- guzkowe zapalenie tętnic.
Choroby uwarunkowane genetycznie:
- CADASIL (autosomalna dominująca arteriopatia mózgowa z podkorowymi zawałami mózgu i encefalopatią),
- nawracające udary lakunarne i TIA przed 45. rż.,
- MELAS (mitochondrialna encefalopatia z kwasicą mleczanową i epizodami przypominającymi udar mózgu) – napady padaczkowe, epizody migreny, otępienie i kwasica mleczanowa. Udar występuje zwykle przed 40. rż.,
- homocystynuria (defekt metabolizmu metioniny) – przedwczesna miażdżyca tętnic, mnogie epizody
zakrzepowo-zatorowe, zwykle poważny incydent naczyniowy (udar mózgu, zawał) przed 30. rż.
U pacjentów młodszych, przyczyną udaru kryptogennego często bywa również
drożny otwór owalny
Na przedni obszar unaczynienia mozgu składają się
tętnice przednie i środkowe mózgu,
będące przedłużeniem tętnic szyjnych wewnętrznych.
Na tylny obszar unaczynienia mózgu składają się
tętnice kręgowe,
tętnica podstawna oraz tętnice tylne mózgu.
okno terapeutyczne w udarze
4-5h od objawow
skala NIHSS
ocena pacjenta z udarem
jej wynik punktowy jest wykorzystywany
w kwalifikacji do leczenia trombolitycznego.
Wynik w skali NIHSS:
1–4 punkty
niewielki udar,
Wynik w skali NIHSS:5–15 punkty
udar o umiarkowanym nasileniu,
Wynik w skali NIHSS:16–20 punkty
udar o dużym nasileniu,
Wynik w skali NIHSS:21–42 punkty
udar o bardzo dużym nasileniu.
Do wczesnych objawów udaru niedokrwiennego uwidaczniających się w badaniu TK zalicza się:
1) hiperdensyjną („jasną”) tętnicę środkową mózgu – efekt zamknięcia jej światła przez skrzeplinę,
2) zatarcie „wstążki wyspy” – brak różnicowania gęstości istoty szarej i białej warstwy korowej wyspy,
3) zatarcie granic jądra soczewkowatego,
4) wygładzenie bruzd w strefie objętej niedokrwieniem.
jedynymi badaniami laboratoryjnymi, których wyniki powinny być znane przed rozpoczęciem leczenia udaru niedokrwiennego są
1) glikemia – objawy hipo- lub hiperglikemii mogą imitować objawy udaru, <50mg/dl przeciwskazanie do fibrynoliza i >400
2) INR – u pacjenta, który stosuje / prawdopodobnie stosuje VKA (antagonistów witaminy K),
3) aPTT – u pacjenta stosującego / prawdopodobnie stosującego heparyny niefrakcjonowane.
zloty standard leczenia ostrego udaru niedokrwiennego
dożylne podanie alteplazy
(rekombinowanego tkankowego aktywatora plazminogenu – rt-PA)
Lek powinien zostać podany jak najwcześniej, do 4,5 godziny od wystąpienia
objawów udaru mózgu u każdej osoby, u której objawy utrzymują się ≥ 30 minut
i zagrażają wystąpieniem niepełnosprawności
Całkowita dawka rt-PA wynosi 0,9 mg/kg mc. (max. 90 mg). 10% wyliczonej dawki podaje się w bolusie (szybkim wstrzyknięciu), a pozostałe 90% w ciągłym wlewie dożylnym trwającym 60 minut.
Po wykonanej fibrynolizie należy:
1) wykonać dodatkowe badanie neurologiczne 2 godziny po włączeniu leczenia oraz zapisać
uzyskany wynik w skali NIHSS i Glasgow. Dalsza ocena neurologiczna wymaga przeprowadzenia badania co 4 godziny w pierwszej dobie od udaru, a następnie minimum raz dziennie przez 7 dni.
2) zlecić kontrolne badanie neuroobrazujące w ciągu 22–36 godzin od rozpoczęcia wlewu
(bądź wcześniej, w przypadku pogorszenia stanu chorego), w celu wykluczenia transformacji krwotocznej ogniska udarowego. Nie należy włączać leczenia z zakresu profilaktyki wtórnej
przed uzyskaniem wyniku badania obrazowego.
3) w ramach postępowania uzupełniającego zastosować leczenie wewnątrznaczyniowe
w 6-godzinnym oknie terapeutycznym u wszystkich kwalifikujących się pacjentów,
4) monitorować tętno i ciśnienie tętnicze co 15 minut przez 2 godziny od początku leczenia
(następnie co pół godziny w następnych 6 godzinach i co godzinę przez kolejne 16 godzin).
Do powikłań fibrynolizy zalicza się:
1.ukrwotocznienie ogniska udarowego (ryzyko rośnie wraz wydłużaniem się czasu od wystąpienia objawów do włączenia leczenia)
2.obrzęk naczynioruchowy
Trombektomia to najskuteczniejsza metoda w przypadku 1..abieg powinien rozpocząć się w czasie do 2..główne wskazanie stanowi wysunięcie podejrzenia niedrożności dużego pnia tętniczego –wskazują na to zespoły neurologiczne ocenione na 3…
1.niedrożności dużej tętnicy domózgowej
2.6h od wystapienia objawow
3.>=6pkt
Za naczynia odpowiednio duże, aby stosować w nich trombektomię, uznaje się:
tętnicę szyjną wewnętrzną,
tętnicę środkową mózgu w proksymalnym odcinku.
Pacjenci kwalifikujący się zarówno do trombolizy jak i trombektomii
powinni w pierwszej kolejności otrzymać 1…
1.trombolizę
U pacjentów niekwalifikujących się do trombolizy czyli 1…trombektomia jest jako 1 rzut!
1.(czas od zachorowania > 4,5 h, przyjmujący NOAC lub VKA z INR > 1,7)
trombektomia pwskazania
1.krwotok srodmozgowy w badaniu
2.objawy >6h
3.INR>3
4.maloplytkowosc <40tys
5.APTT >50s
6.krwotok podpajeczynowkowy lub ine swieze krwawienie wewnatrzaczaszkowe