Nýru og þvagfæri - Jóhanna M.O. Flashcards

Question

Uppruni blóðs í þvagi

Answer 1

* Prostata/ þvagblaðra * Æxli í nýrum * Glomerulonephritis * Háþrýstingur * Septisct ástand sjúklings * Lupus * Blöðrunýru * Áverki á þvagblöðru eða nýru * Sýking

Answer 2

* Oft vegan Streptococcasýking t.d. af völdum hálsbólgu * miklum útbreiddum bjúg vegna vatns og salts ójafnvægi, oft mikill þroti í andliti. önnur einkenni algeng s.s. * Háþrýstingur * Breyting á þvagi t.d. hematuria, próteinurea * Óþægindi í nýrnastað * Gengur yfir á 10-14 dögum * Bólga í háræðum nýrans vegna * Mótefnafléttur setjast að þar og mynda bólgu * Mótefni setjast í antigen sem hafa sest í glomeruli * Mótefni gegn mótefnavökum í glomeruli valda bólgu

Answer 3

* Nýleg veikindi * Breyting á þvagi og þvaglátum * Sama hjúkrunargreining sett fram og í þvagfærasýkingu. * Hjúkrun 1. Vökvajafnvægi 2. Vigta sjúkling reglulega 3. Fylgjast með lífsmörkum 4. Minka prótein í fæði 5. Hindra frekari sýkingu 6. Fræða jafnóðum

Answer 4

* Mikil proteinurea * Mikill bjúgur * Lágt hlutfall póteina í serum (lekur út úr kerfinu) * Oft vökvasöfnun í brjóstkassa og/eða kvið * Hækkun á lipoproteini og kólesteróli í plasma

Answer 5

* Meðhöndla undirliggjandi sjúkdóma * Þvagræsilyf * Takamrka inntöku á salt * Takmarka vökvainntekt

Answer 6

* Finna orsök * Meta áhættuþætti * Greining felur í sér MRI rannsókn með skuggaefni * Einkenni oft nokkuð sterk * s.s. verkir, slappleiki, sársauki við þvaglát * Þarfnast læknisfræðilegrar meðferðar 1. Konservativ 2. Lyfjameðferð 3. Nýrnasteinar brotnir utanfrá 4. Skurðaðgerð

Answer 7

* Hjúkrunargreiningar 1. Hætta á vökvajafnvæi 2. Sýking 3. Verkir * Við hjúkrun/ummönnun * Reglulegt verkjamat, styrkur og staðsetning verkja * Sýkingarvarnir * Viðhalda þvagútskilnaði * Kvíðameðferð * Fræðsla.

Answer 8

* Þvagvenjur * Verkir/ óþægindi við þvaglát * Aukin þvagláta tilfinning * Meta vökva inntekt * Útlit þvags * Meta stærð blöðru

Answer 9

* Koma í veg fyrir skaða á þvagblöðru * Tappa af þvagi * Innliggjandi kateter * Fræðsla

Answer 10

* Falið vandamál * Algengt hjá bæði konum og körlum * Hefur verulega neikvæð áhrif á lífsgæði * Er truflun á þvaglátareflex * Mismunandi ástæður 1. Bráða þvaglaát /Urge nær ekki að halda í sér 2. Stress, leki við t.d. hósta og áreynslu 3. Overflow leki þegar blaðran fyllist 4. Stafrænn /functional lekur, nær ekki á wc

Answer 11

* Tíðni, orsakir, aðstæður * Sársauki við þvaglát * Útlit þvags, lykt * Magn þvags * Áhrif á ADL * Saga t.d. Tíðar sýkingar

Answer 12

* Blöðruþjálfun * Hjálpartæki * Húðvernd * Fræðsala * Líkamsrækt

Answer 13

* Hár hiti 38- 40 * Lendarverkur * Sviði/ óþægindi við þvaglát * Hækkun á hvítumblóðkorunm * Bakteríur ræktast í þvagi

Answer 14

* Sýklalyf gefin í eina til tvær vikur * Blóðstatus (meta áhrif meðferðar) * Gerðar blóðræktanir ef hiti yfir 38 * Ef endurtekinköst ómskoðun, CT af nýrum

Answer 15

* Eftir endurteknar þvagfæra sýkingar * Bakflæði frá þvagblöðru * Blóðskilunarsjúklingar * Hætta á að nýrað verði óstarfhæft með tímanum

Answer 16

* Er oft einkennalaust, helstu einkenni geta verið - Slappleiki, þreyta - Háþrýstingur, blóðleysi - Proteinurea, dysuria, tíð þvaglát

Answer 17

* Meðhöndla bakflæði * Meðhöndla þvagfærasýkingar hjá börnum og þunguðum konum jafnvel þó einkenni séu væg * Fjarlægja steina * Ef ómeðhöndlað getur það leitt til nýrnabilunar * Nephrotomia

Answer 18

* Blöðrunýra / polycistic * Óþægindi eða verkur í síðu * Háþrýstingur * Hemoturia * Þvagfærasýking * Nýrnabilun * Þarfnast oft blóðskilunarmeðferðar * Nýrna transplant

Answer 19

* Minkandi massi virks nýrnavefs * Nýrun hafa ekki undan hreinsunar starfi sínu * Flestir eru eldri en 65 ára * Hreinsunarhæfileiki nýrnana komið niður fyrir =<60ml (120ml hjá venjulegum)

Answer 20

Helstu orsakir * Sykursýki * Háþrýstingur * Glomerularsjúkdómar * Bólgusjúkdóma

Answer 21

* Oft lítil í byrjun * Hár blóðþrýstingur * Anemia * Proteinurea * Háttgildi creatin og úrea í blóði * Næturþvaglát * Þreyta og mæði * Uppköst, kláði og krampar eru síðkomin einkenni

Answer 22

* Greina undirliggjandi sjúkdóma * Leiðrétt þá sjúkdóma/ einkenni sem hægt er * Draga úr frekari skemmdum * Veita bráðblóðskilunarmeðferð * Blóðskilun/kviðskilun * Nýrnaígræðsla

Answer 23

* Meðhöndla blóðþrýsting * Kanna ástæður blóðleysis * Ráðgjöf varðandi matarræði * Meðferð við truflun á efnaskiptum kalks og beina

Answer 24

* Nýrun hætta skyndilega að starfa * Eiturefni hlaðast upp í líkamanum * Lífshættulegt ástand

Answer 25

Pre-renal Renal Post-renal

Answer 26

* Lækkaður blóðþrýstingur * Lélegt blóðflæði perifert * Þvag dökkt * Meðhöndla undirliggjandi orsök

Answer 27

* Algengast vegna blóðleysis * Eitrunar t.d. af völdum paracetamóls NSAID og ACE- blokkara * Alverleg glomerulonephritis * Ónógt flæði súrefnis og næringar til tubular fruma í nýrum * Rof á basement membrane og frumudauði

Answer 28

* Örvefsmyndun * Stækkun á blöðruhálskirtli * Æxli í blöðruhálskirtli * Legháls krabbamein

Answer 29

* Taka góða sögu * Athuga fjölskyldu sögur * Meta einkenni /meðferð strax

Answer 30

* Fræðsla * Meðferð við sýkingu * Leiðrétta sölt * Vökvagjöf/skráning * Timadiuresia * Blóðskilun * Innlögn á gjörgæslu * Mónitóreftirlit * Blóðprufur nokkrum sinnum á sólarhring í bráða fasa. * Meðhöndla háþrýsting / lággþrýsting * Meðferð við sýkingu * Leiðrétta sölt * Vökvagjöf/skráning * Timadiuresia * Bráða blóðskilun PRISMA meðferð * Öndunarvélameðferð * PICCO * Regluleg ómun af nýrum * Koma í veg fyrir önnur vandamál * Breitt matarræði /proteinskert * Undirbúa sjúkling og aðstandendur fyrir framhaldið * Áframhaldandi blóðskilun/kviðskilun * Ígræðsla nýra * Líknandi meðferð * Fjölskylduhjúkrun

Answer 31

* Minkað blóðflæði í gegnum glomerulus * Minnkað þvagmagn og því hækkar magn creatins í serum * Bjúgur * Lystarleysi * Sljóleiki * Krampar * Hækkun a K' Leiðréttist oft á 10-20 dögum Þvagmagn eykst Síunarafköst nýrans eykst smásaman

Answer 32

* Nýra grætt úr látnum eða lifandi líffæragjafa * ABO blóðflokkar og HLA vefjaflokkar verða að passa * 90 % lifun eftir eitt ár ef gjafa nýra úr látnum einstakling. * 95 % lifun eftir eitt ár ef gjafa nýra er úr lifandi þega. * Krefst ónæmisbælandi lyfjameðferðar * Aukin lífsgæði

Answer 33

Bólga í blöðruhálskirtli - Getur verið akút eða krónísk bólga - Mikilvægt að greina örsök - Oftast vegna E.coli - meðhöndla með sýklalyfjum Mikilvægt í upplýsingasöfnun og hjúkrun Veita góða fræðslu og stuðning

Answer 34

* Lyf gefin til að minka kirtilinn * Leser aðgerð í gegnum þvgrás * Skurðaðgerð TURP

Answer 35

* Geislameðferð * Allur kirtillinn fjarlægður með opinni skurðaðgerð ásamt eitlum.

Answer 36

* Upplýsingasöfnun samkvæmt reglum deildar * Fræðsla * Viðhverju má búast eftir aðgerð 1. Hematuruleggur 2. Eftilvill tog á þvaglegg til að hindra blæðingu 3. Sískol í blöðru 4. Meta þvag 5. Verkir 6. Ríkluleg vökvagjöf 7. Koma í veg fyrir blöðruspasma

Answer 37

* Stuðla að þvagútskilnaði * Fylgjast með blæðingu * Gefa verkjalyf * Sýkingavarnir 1. Sýklalyfjagjöf 2. Hreinlæti * Ríkuleg vökvainntekt * Fræðasla t.d. krabbameinsfélagið * Fjölskylduhjúkrun * Kvíðameðferð

Answer 38

* Sambærileg og í TURP * Meiri hætta á fylgikvillum s.s. 1. Þvagleka 2. Sýkingum 3. Erfiðleika með frjósemi og kynlíf 4. Meiri hætta á depurð/kvíða

Answer 39

* Fyrst reynd árið 1923 sem meðferð við nýrnabilun * Fyrsta skilunarmeðferðin á Landspítalanum 1968 * Neskaupstað 2014 * Selfossi 2014 * Blóðskilunarmeðferð hófst á Akureyri í mars 2015

Answer 40

* Blóðið er hreinsað með aðstoð gervinýra. * Mismunandi tegundir eru til af gervinýrum, en starfsemi þeirra er sú sama. * Blóðskilunarvélin sem er samsett úr blóðhluta og vökvahluta. * Hvernig virkar blóðskilun * Blóðið er dregið út úr handleggnum * Dælt í gegnum blóðskiluna og skilað aftur inn í handlegg. * Vatn blandast skilvökvaþykkni. * Blandan streymir um blóðskiluna á móti blóðinu í gegnum filter * Úrgangsefni úr blóðinu fara gegnum himnuna yfir í skilvökvann og út með frárennslinu. * Meðferðin fer fram á sjúkrahúsum

Answer 41

* Notaðar eru bláæðar í framhandlegg * Oftast er búinn til fistill með lítill skurðaðgerð til að tryggja gott blóðflæði að og frá vélinni * Ef það gengur ekki þá er búin til gerviæð * Gerviæð tengir saman bláæð og slagæð. Stungið er í gerviæðina

Answer 42

* Blóðskilun tekur yfirleitt 3-4 tíma * 3 x í viku * Fer eftir líkamlegu ástandi viðkomandi * S.s. Ástæðu blóðskilunar * Starfsgetu nýna * Aldri, hæð og þyngd

Answer 43

* Blóðþrýstingur mældur í hvert skipti * Þyngd fyrir og eftir meðferð * Gefin blóðþynning fyrir meðferð (klexane) * Fræðsla * Nærvera * Skráning * Fjölskylduhjúkrun

Answer 44

* Líkamsheitum skilvökva er rennt inn í kviðarhol. * Í gegnum granna og mjúka plastslöngu sem kallast kviðleggur. * Úrgangs og umframefni færast í gegnum lífhimnuna og út í skilvökvann. * Skilvökvinn mettastaður af úrgangsefnum og þá er hann látinn renna út og nýr skilvökvi látinn renna inn aftur. * Þetta er oftast gert fjórum til fimm sinnum yfir sólarhringinn eða á nóttunni en þá er það þá framkvæmt með aðstoð vélar.

Answer 45

* Einstaklingurinn byrjar á því að tappa af þeim vökva sem er inn í kviðarholin * Nýi skilunarvökvinn er svo látinn renna inn * Leggurinn aftengdur og sett hetta á * Gefur góða upptöku á úrgangsefnum og líkir eftir efnaskipta ferli líkamans * Skilunarvökvinn er oftast tveir lítrar

Answer 46

* Fer fram á nóttunni * Tímafrek tekur 9-10 tíma * Skilvökvinn dælist rólega inn og út * Ert frjálsari yfir daginn * Hentar vel þeim sem eru t.d. Kviðmiklir og þola ylla að burðast með auka þyngd á sér

Answer 47

* Sjúklingarnir sjá að mestu um sína meðferð sjálfir * Hreinlæti mikilvægt * Stuðningur við fjölskyldu * Mikilvægt að fylgjast með andlegri líðan * Þurfa að hafa gott aðgengi að heimilislækni/ heimahjúkrun

Answer 48

* Vökvasöfnun * Vökvaþurð * Sýkingarhætta * Skert lífsgæði

Answer 49

* Sjúklingur er allan tímann í blóðskilunarvélinni * Nákvæm skráning á vökva inn og út * Mæling lífsmarka * Blóðþrýstingsstjórn * Mónitor eftirlit