Hjúkrun sjúklinga með smitsjúkdóma - Berglind Chu Flashcards
1
Q
Hjúkrunarviðfangsefni
A
- Verkir
- Hægðatregða
- Niðurgangur
- Vökva og saltjafnvægi
- Ógleði
- Næring minni en líkamsþörf
- Svefnvandi
- Fráhvörf
- Vefjaskaði sár
- Ófullnægjandi öndun
- Hækkun á líkamshita
- Skert sjálfsbjörg
- Andleg vanlíðan
- Röskun á fjölskyldulífi
- Blóðsykursstjórnun
- Undirbúningur rannsóknar
- Undirbúningur útskriftar
2
Q
Sýnatökur
A
Alltaf verið að taka sýni
* Þvagstix
* strok
* blóðræktun
3
Q
Sýklalyfjagjafir
A
- Blöndun
- Gjafir: bólus, inf
- Aukaverkanir: niðurgangur, sveppasýkingar, ógleði,
heyrn, lifur, nýru - Sýklalyfjaónæmi
- Ofnæmi
- Lyfjaþéttni í blóði
- 6R
- Leggir: venflow, PICC, CVK
4
Q
Línur og leggir
A
- Hreinsun
- Eftirlit
- Stíflaðir leggir
- Skolun
- Fjarlæging
- Sýkingar
- Æðabólgur
5
Q
Sýklalyfjaónæmi/sýklalyfjagæsla
A
- Sýnataka fyrir gjöf
- Forðast breiðvirk lyf
- Lyfjameðferð stutt
- Á réttum tíma
- Á réttan hátt
- Fræðsla fyrir útskrift
- Microguide
6
Q
Hjartaþelsbólga
A
- sýking í hjartaþel og loku
- orsakir eru sveppir, veirur og bakteríur
- há dánartíðni (20-40%)
- staf aureus algengast, en streptokokker er líka algent
- milil aukning
7
Q
áhættuþmættir hjartaþelsbólgu
A
- Maður
- Lokusjúkdómur/Hjartagalli/gervilokur
- Vannæring
- Veiklað ónæmiskerfi (DM,
blóðskilun, CKD, CLD, aldur, sterar) - Léleg tannheilsa
- Rofin húð (tattú, lokkar)
- Sprautufíkn (tricuspid lokur)
- Fyrri sýking
- Leggir og línur
- Aukahlutir tengt starfsemi hjartans,
t.d. grangráður, bjargráður - Innvasívar aðgerðir/meðferði
- hár aldur
8
Q
af hverju eru sjúklingar með fíknisjúkdóm í meiri áhættu?
A
- endurtekið rof á húð
- lélegt næringarástnd
- svefnleysi /þreyta
- lélegt almennt heilbrigði
- skert ónæmi
- léleg meðferðarheldni
9
Q
Einkenni hjartaþelsbólgu
A
- Hiti og hrollur
- Nætursviti
- Hósti
- Vöðva- og liðverkir
- Slappleiki
- Lystarleysi
- Þyngdartap
- Hjartabilun, mæði
- Blóð í þvagi
- Hjartaóhljóð
- Verkir
- Eink lömunar og tappa í
heila
10
Q
Einkenni frá húð í hjartaþelsbólgu
A
- splinter haemorrhages
- osler’s nodes
1) tám
2) lófum
3) eyrnaseplum - laneway lesions
1) lófar
2) undir fótum - púnktblæðingar
11
Q
Meðferð við hjartaþelsbólgu
A
- Sýklalyfjameðferð 1-2 lyfja í
4-6 vikur - Gervilokuaðgerð
- Verkjameðferð/hitalækkandi
- Vökvajafnvægi
- Munnhreinsun
- Hvíld
- Blóðræktun
- Andlegur og félagslegur
stuðningur - Fræðsla og forvarnir
- Fráhvarfsmeðferð
- Endurhæfing?
12
Q
Fylgikvillar við hjartaþelsbólgu
A
- Hjartabilun
- Embolus í heila, nýru, milta, lungu og kransæðum
- Heilabólga/heilahimnubólga
- stroke
- glomerulonephritis, nýrnabilun
- krampar
- sepsis og líffærabilanir
- Leiðslutruflanir, eyðilegging á lokum
- pericarditis
13
Q
Húðsýking - áhættuþættir
A
- Örverugróður á fótum
(sveppir) - Áverki á húð (bruni, skrámur,
brot, skurður, tattoos) - Offita
- Aðgerðir
- Fyrri sýkingar
- Bláæða- og eða
sogæðasjúkdómur - Sár
- Ónæmisbæling/næringarsko
rtur - Sykursýki
- Bjúgur
- Bit og klór
- Exem og psoriasis
- Þurr húð/kláði
- Alkahólismi og sprautufík
14
Q
Húðsýking - einkenni
A
- Roði
- Bólga
- Bjúgur
- Hiti í húð
- Verkur
- Kláði/þurrkur
- Flensueinkenni (hiti og
slappleiki) - Blöðrur/vessi
- Yfirborðsblæðing,
punktblæðingar og drep í húð - Bólgnir eitlar
- Lymphangitis
15
Q
Húðsýking - eftirlit og mat
A
- Strika umhverfis
roðasvæðið - Mæla ummál
fótleggjar - Ljósmynd
- Blóðprufur
- Verkur
- Hiti
16
Q
Húðsýking - meðferð
A
- Sýklalyf
- Vökvun
- Verkjalyf
- Meðferð við kláða
- Rakakrem
- Kalíumpermanganat
- Sárameðferð
- Meðhöndla sveppi
- Hálega
- Meðferð við hita
- Hreyfing/ pumpuæfingar
- Þrýstingsmeðferð
- Teygjusokkar
- Fræðsla (áhersla á
áhættuþættina) - Fótaaðgerðafræðingur
Meðhöndla orsakaþætti !
17
Q
Húðsýking - fylgikvillar
A
- Langvinnur bjúgur
- Lífsgæði skerðast
- Sjálfsmynd
- Kvíði
- Verkir
- Sár
- Skert líkamleg hreyfigeta
- Sogæðabjúgur
- Absess (ígerð)
- Osteomyelitis
- Necrotiserandi fasciitis
- Frumudauði (e.ischemia)
- Aflimun
- Sepsis
- Nephritis
- Dauði
- Langar og tíðar innlagnir
- Aukinn kostnaður
18
Q
Beinsýking - af hverju er erfitt að eiga við?
A
- vefjadrep
- blóðflæði takmarkað vegna bólguprósessa og blóðtappamyndunar
- Beindrep
- myndun bioflim
19
Q
Beinsýking - áhættuþáttur
A
- Áverki
- Þrýstingssár
- Sykursýkissár
- Æðaleggir
- Hjartaskurðaðgerð
- Gerviliður og gigt
- Vannæring
- Offita
- Langvinnir sjúkdómar, t.d. CKD
- Ónæmisbæling eins og HIV,
krabbi - Geislar
- IVDU
20
Q
Beinsýking - einkenni
A
- Hiti
- Hrollur
- Roði
- Bólga
- Verkur
- Slappleiki
- Hreyfiskerðing
- Sár yfir svæðinu
- Sinus göng frá svæðinu
og upp á húð
21
Q
Beinsýking - meðferð
A
Aðgerðir (beinop, graftur, flipaop, aflimun)
Sýklalyf í 4-6 vikur (CVK,PiCC lína)
Verkjameðferð
Sárameðferð
Hreyfing takmörkuð
Fylgjast með og meðhöndla aukaverkanir sýklalyfjanna
Endurhæfing, virkja hjálpartækjaþjónustu
Næringarmeðferð
Fyrirbygging blóðtappa og þrýstingssára
Félagslegur stuðningur
22
Q
Septískur arthritis (sýking í lið)
A
Getur endað í lið skemmdum
oft hné liðurinn
en mjaðmir, axlir og ulnlið eru líka algengar
oftast bara í einum lið
23
Q
Septískur arthritis - orsakir - blóðborin
A
- UTI
- GI
- Öndunarfærum
- Frá æðaleggjum
- Sýkingum í munnholi
- Sárum/húð
- Aðgerðir
24
Q
Septískur arthritis - orsakir - bein sýking
A
- Beinsýking
- Mjúkvefjasýking
- Ástunga
- Áverki
25
Septískur arthritis - áhætuþættir
* Aldraðir
* Langveikir (CRF, DM, Ca)
* Gigtarsjúklingar (RA)
* Gerviliðir
* Ónæmisbæling vegna sjúkdóms
eða meðferðar
* Næringarskortur
* Reykingar
* Aðgerð á liðum, ástungur
* Áfengi og fíkniefni
* Húðsýkingar og sár
26
Septískur arthritis - einkenni
* Roði
* Bólga
* Staðbundinn hiti í húð
* Verkur
* Skerðing á hreyfingu
* Hiti og hrollur
* Slappleiki
* Þyngdartap
27
Septískur arthritis - meðferð
Bpr: Status (hvít), sökk og crp
Taka sýni úr lið (2-3ml)
Aftöppun úr lið
Aðgerð
Fjarlægja gervilið ef hann er til staðar
Sýklalyf í 2-6 vikur
28
Septískur arthritis - hjúkrunarmeðferð
* Verkjameðferð
* Meðferð við hita
* Sjúkraþjálfun
* Sárameðferð
* Andlegur stuðningu
29
Einkenni - sýkingar í meltingarvegi
Upp og niður
Ógleði og lystarleysi
Kviðverkur og höfuðverkur
Bjúgur
Þurrkur - munnþurrkur
Elektrólíta brenglanir
Slappleiki
Svefnleysi
Hiti
30
Einkenni noro
Niðurgangur - þunnfljótandi sprengi - blóð - slím
Uppköst - já
Verkir - kvið-, bein-, vöðva- og höfuðverkur
Vökvi - þurrkur, elektrólíta brenglanir
hiti - stundum
31
Smitleiðir niðurgangs
* Saur:
1. hendur
2. föt
3. af salerni
4. menguð tæki
5. umhverfi
31
Einkenni c.diff
Niðurgangur - slím, gulgrænt og illa lyktandi
Uppköst - ógleði
Verkir - krampakenndir kviðverkir
Vökvi - próteinskortur og bjúgmyndun, þurrkur
Hiti - stundum
32
Noroveirur
* Þola þurrk, hreinsiefni og sýrur.
* Lifa í 21-28 daga í umhverfi, á
yfirborði hluta.
* 18- virions nægt smitefni.
* Útskilur veirur frá upphafi
einkenna og í allt að 56 daga
eftir að bata er náð.
* Einkennalausir geta verið
smitandi.
* Ónæmi er skammvinnt
33
Smitleiðir noro
Fec-oral
Umhverfi
Grænmeti, ávextir,
fiskur
Mengað vatn
Með starfsmönnum
34
Clostridium difficile
* Harðgerir sporar
* Hluti af ristilflóru manna og dýra
* Ónæm sótthreinsiefnum
* Hitaþolin og þolir þurrk
5% bera hana í sér (alltaf!)
20-40% inniliggjandi sjúklinga sem hafa legið lengi inni.
35
Áhættuþættir C.diff
Sýklalyfjameðferð
Krabbameinslyfjameðferð
Aðgerð á görnum
Antiperistaltic lyf
Löng sjúkrahúslega
Alvarlegur undirliggjandi
sjúkd.
Ónæmisbæling, t.d. HIV
Aldraðir
36
Fylgikvillar c.diff
* Pseudomembranous colitis
* Toxic megacolon
* Paralytic ileus
* Perforation
* Sepsis og dauði
* Nýrnabilun
Fylgikvilli noro:
* IBS
* Nýrnabilun
* Hjartsláttartruflanir
37
Hjúkrun vegna niðurgangspesta
* Sýnataka
* Einkennameðferð!
* Vökvagjöf
* Húðvarnir
* Stemmandi lyf - NEI
* Fæðisbreytingar
* Verkja/ógleðistillandi
meðferð
* Hitalækkandi
38
Meðferð við C.diff
Hætta sýklalyfjum
Metronidazol?/Vancomycin
Aðgerð – colectomy
Fecal transplant
Muna eftir góðgerlum með
sýklalyfjum
39
Viðbrögð við faröldrun eins og noro
Einangrun/einangra
saman
Sér klósett
Handhreinsun
Heimsóknartakmarkanir
Veikir starfsmenn heima
Umhverfisþrif
Lokun eininga
40
Covid 19 - áhættuþættir fyrir miklum veikindum
Hjartasjúkdómar
Sykursýki
Háþrýstingur
Langvinnur lungnasjúkdómur
Krabbamein
Langvinnur nýrnasjúkdómur
Ofþyngd
Reykingar
41
Covid 19 - einkenni
* Hiti
* Hósti
* Særindi í hálsi
* Verkir, vöðva, bein og höfuð
* Slappleiki
* Andþyngsli
* Mæði
* Bragð- og lyktarskynsbreytingar
* Meltingarfæraeinkenni (ógleði, lystarleysi, niðurgangur)
42
Covid 19 - Meðferð
* Lífsmörk L2 L4
* Blóðprufur við komu og
daglega, blóðræktun,
nefkoks- og hálsstrok
* EKG, monitor, RTG, CT
* Einkennameðferð
* Fjölskylduhjúkrun í
heimsóknarbanni
* Andlegur stuðningur/sálfræði
ngar/prestar
* Næringarmeðferð
* Einangrun
* Sjúkraþjálfun
* Meðferð við sykursýki
* Lyfjameðferð, O2, veirulyf,
sterar
* Útskriftarfræðsla
* Andlát: sérmeðferð ?
* Flutningar
* Hlífðarbúnaður
43
Kostnaður við einangrun
* Aukinn vinnutími að klæða sig
í hlífðarföt
* Meiri eftirfylgni
* Fleirri sýnatökur
* Frestun á útskrift
* Frestun á
aðgerðum/rannsóknum
* Lenging á spítalalegu
44
Kostnaður fyrir sjúkling í einangrun
* Föll
* Þrýstingssár
* Vökva og elektrólíta
brenglanir
* Minna eftirlit
* Færri heimsóknir
* Minni endurhæfing
* Færri framvindunótur
lækna o.s.frv.
