Niedożywienie Flashcards
Niedożywienie - definicja wg. ESPEN 2017
- Brak wchłaniania lub brak spożywania składników odżywczych
- Prowadzący do zmiany składu ciała (spadek FFM i BCM)
- Dający pogorszenie stanu fizycznego, psychicznego i klinicznego (gorsza kontrola ch. podstawowej)
Kryteria niedożywienia wg. GLIM 2018:
Rozpoznanie = 1 kryt. fenotypowe i 1 kryt. etiologiczne.
Fenotypowe:
- spadek masy ciała
- spadek BMI
- masy mięśniowej
Etiologiczne:
- spadek ilości przyjmowanych pokarmów lub zaburzenia wchłaniania
- obecność zapalenia
Fenotypowe kryteria niedożywienia wg. GLIM 2018:
- Niezamierzona utrata masy ciała:
>5% w okresie ost. 6 msc.
>10% powyżej 6 msc. - Spadek BMI:
- <20 kg/m2 <70 r.ż.
- <22 kg/m2 >=70 r.ż. - Spadek masy mięśniowej:
- DXA, BIA, TK, MRI
- ew. obwód ramienia/łydki
- ew. siła ścisku dłoni (dynamometr)
Etiologiczne kryteria niedożywienia wg. GLIM 2018:
- Spadek ilości przyjmowanych pokarmów lub zaburzenia wchłaniania:
- <50% zapotrzebowania energetycznego >1 tyg.
- jakikolwiek spadek w ciągu >2 tyg.
- przewlekła zaburzenia przewodu pokarmowego utrudniające przyjmowanie i wchłanianie pokarmów - Zapalenie:
- związane z ostrą chorobą lub urazem
- związane z przewlekłą chorobą
Ciężkie niedożywienie wg. GLIM 2018 - kryteria fenotypowe:
- Utrata masy ciała:
- >10% w ciągu ostatnich 6 msc
- >20% w okresie ponad 6 msc - Ubytek BMI:
- BMI <18,5 dla osób <70 r.ż.
- BMI < 120 dla osób >= 70 rż. - Ubytek tkanki mięśniowej:
- ciężki ubytek wg. odpowiednich skal
GLIM - schemat postępowania - metoda dwóch kroków:
- Screening ryzyka niedożywienia - NRS 2002, MUST, MNA, SNAQ
- Analiza kryteriów niedożywienia oraz ocena ciężkości zaawansowania.
Kategorie niedożywienia wg etiologii:
- Choroby przewlekłe z obecnością zapalenia - Kacheksja
- Choroby przewlekłe z minimalnym lub bez zapalenia - MARASMUS.
- Głodzenie wynikające z czynników socjoekonomicznych i środowiskowych - MARASMUS.
- Ostre choroby lub urazy z obecnością dużego stanu zapalnego.
Marasmus - co to? Jakie leczenie?
Niedożywienie białkowo-energetyczne proste:
- bez stanu zapalnego
- długotrwałe głodzenie i niedostateczne podaż energii, białka i składników odżywczych
- stopniowy spadek masy ciała przy prawidłowym poziomie białka i albumin
- spowolnienie procesów metabolicznych i zużywania głównie rezerw tłuszczu.
Leczenie życzeniowe - interwencja żywieniowa + rehabilitacja.
Kwashiorkor - co to? Jakie leczenie?
Niedożywienie białkowo-energetyczne ostre:
- ostre szybko postępujące niedożywienie ze spadkiem białka i albumin, obrzękami i retencją - BEZ WIDOCZNEGO SPADKU MASY CIAŁA.
- nasilenie procesów katabolicznych, zużywanie białek wykorzystywanych do glukoneogenezy i produkcji białek ostrej fazy.
- katabolizm z ograniczeniem/brakiem przyjmowania pokarmów
Leczenie żywieniowe + jednoczesne leczenie choroby podstawowej.
Kacheksja (wyniszczenie) - co to? Jakie leczenie?
Złożony zespół metaboliczny:
- utrata masy >=10% (często maskowaną przez zatrzymanie płynów)
- brak apetyty
- zmęczenie
- obecność zapalenia (wzrost stężenia białka C-reaktywnego >=10 mg/l i IL-6)
- oporność na insulinę
- zwiększony rozpad mięśni
- niedokrwistość niedobarwiliwą
- hipoalbuminemia
Leczenie żywieniowe + leczenie choroby podstawowej + rehabilitacji.
Screening ryzyka niedożywienia - populacje i skale:
Wg ESPEN:
- szpitalnie - NRS 2002, MUST, SNAQ, MST
- w populacji - MUST
- wiek podeszły (>65 rż.) - MNA (mini nutritional assessment)
MNA - badanie przesiewowe i dalsza część - punktacja:
A-F = przesiew. Jeśli >=12 to nie ma ryzyka niedożywienia, nie ma konieczności kontynuować badania.
<24 pkt. stan zagrożenia niedożywieniem
<17 pkt. niedożywienie
Ocena stanu odżywienia - elementy:
- bilans składników pokarmowych
- ocena budowy organizmu
- zaawansowanie choroby i stanu zapalnego
- ocena funkcjonalna
Co pozwala nam oszacować wzrost?
- półrospiętość ramion
2. wysokość kolanowa - reguła Chumle’a
Wskaźnik WHR - wartości:
> =0,8 u kobiet i >=1,0 dla mężczyzn - otyłość androidlana
<0,8 u kobiet i <1,0 dla mężczyzn - otyłość gynoidalna
Otyłość trzewna - pomiary obwodu talii:
Kobiety >=80 cm
Mężczyźni >=94 cm
Niezależny czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego.
Obwód przedramienia - MAC:
<22 podejrzenie niedożywienia
niski wynik koreluje z wyższą śmiertelnością i możliwością korzystnego wyniku leczenia żywieniowego
bardziej wiarygodny wskaźnik śmiertelności niż BMI u starszych
Obwód łydki - CC:
<31 cm podejrzenie niedożywienia,
najczulsza metoda oceny masy mieśniowej,
Biochemiczne wskaźniki stanu odżywienia:
Limfocyty (<800 niedożywienie ciężkie)
Prealbumina - czułe odbicie ostatnio przyjmowanych posiłków, najwygodniejsza do oceny skuteczności leczenia. 2 dni
Oceniać razem z fukcją wątroby i CRP (hamowana przez cytokiny zapalne.
Białko wiążące retinol.
Biochemiczne wskaźniki stanu odżywienia - CHI:
Creatinine Height Index - kreatynina w dobowej zbiórce moczu u chorego/kreatynina dobowa referencyjna (osoba z tym samy wzrostem) * 100
5-15% ubytku - lekkie niedożywienie
15-30% ubytku - umiarkowane niedożywienie
>30% ubytku - niedożywienie ciężkie
Biochemiczne wskaźniki stanu odżywienia - bilans azotowy:
bilans azotowy = podaż azotu - (azot mocznika + 4)
Zmiany w okresie starości powodujące zmianę potrzeb żywieniowych:
- spadek zapotrzebowania energetycznego 13% - 20%
- zapotrzebowanie na białko 1-1,2 g/kg mc./d, a nawet 1,5 g/kg mc/d
- Sarkopenia, spadek siły mięśniowej i może prowadzić do pogorszenia stanu funkcjonalnego.
Anorexia of ageing - etiologia i częstość występowania:
21% osób >65 r.ż.
- pogorszenie smaku i zapachu
- upośledzenie motoryki żołądka i jelit
- zaburzenia hormonalne (rośnie CCK i GLP-1, spada grelina i testosteron)
- obecność stanów zapalnych i cytokin
Zapotrzebowanie energetyczne - metody i wzory:
kalorymetria pośrednia - GOLD STANDARD
Formuła Harissa-Benedicta z modyfikacją Longa - BEE x A x S x T
A - aktywność; 1; 1,1 ; 1,2
S - stan chorego 1; 1,1; 1,2
T - temperatura 1; 1,1; 1,2; 1,3;
