Cukrzyca Flashcards
Stan przedcukrzycowy lub stan zwiększonego ryzyka cukrzycy - definicja:
- ) IFG - glukoza na czczo w przedziale 5,6-6,9 mmol/l (100-125 mg/dl)
- ) IGT - glikemia w 120 min po OGTT 7,8 - 11,0 mmol/l (140-199 mg/dl)
Cukrzyca - kryteria rozpoznania:
- ) Glikemia przygodna >=11,1 mmol/l (200 mg/dl) + objawy hiperglikemii.
- ) 2x glikemia na czczo >=7 mmol/l (126 mg/dl)
- ) Glikemia przygodna >=11,1 mmol/l (200 mg/dl) + glikemia na czczo >=7 mmol/l (126 mg/dl)
- ) Glikemia w 120 min OGTT >=11,1 mmol/l (200 mg/dl) [jeśli brak objawów należy potwierdzić]
HbA1c - kryteria:
<=7,0% - wszyscy chorzy, w tym DM1 i chorzy >=65 lat jeśli spodziewane przeżycie >10 lat.
<=6,0% - II i III trym. ciąży (jeśli nie powoduje to hipoglikemii)
<=6,5% kobiety planujące ciąże i w I trym.; DM1; krótkotrwała DM2; dzieci i młodzież
<=8,0% - chorzy w podeszłym wieku; z zaawansowaną wieloletnią cukrzycą i makroangiopatią (zawał/udar/inne ciężkie choroby tow.)
Cukrzyca - lipidy wyrównanie:
DM1 lub DM2 z bardzo dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym - LDL-C < 1,4 mmol/l
DM1 lub DM2 z dużym ryzykiem - LDL-C <1,8 mmol/l
DM1 lub DM2 z umiarkowanym/małym ryzykiem - LDL-C <2,6 mmol/l
Rodzaje “profili glikemicznych”:
- ) skrócony profil glikemii (pół profil) - rano na czczo, 60-120 min po każdym gł. posiłku
- ) pełny profil glikemii - rano na czczo, przed każdym posiłkiem, 60-120 min po każdym głównym posiłku, przed snem, o 24:00 i 2-4 rano.
Zalecana samokontrola - w zależności od leczenia:
- dieta i metformina - skrócony profil 1xmsc, dodatkowe pomiary 1x tydz. w różnych porach dnia.
- leki nieinsulinowe - 1x tydz skrócony profil, codziennie jedno oznaczenie przygodne
- insulina w stałych dawkacj LUB leczenie skojarzone pochodne sulfonylomocznika + insulina w DM2 - codziennie 1-2 pomiary glikemii, 1x /tydz. skrócony profil glikemii, 1x /msc. pełny profil.
- intensywne funkcjonalna insulinoterapia - wielokrotne pomiary w ciągu doby (pełny dobowy profil insulinowy codziennie)
Insulina szpital - kiedy?
Glikemia >180 mg/dl (10 mmol/l)
Pompa insulinowa - wskazania:
- Kwasica/ hiperglikemiczny stan osmolarny
- postępowanie śródoperacyjne
- krytyczna, ciężka choroba
- GKS-niekontrolowane glikemie
- Zawał serca, wstrząs kardiogenny
- Udar mózgu
- Żywienie pozajelitowe
Yale insulin infusion protocol - na szybko:
BG [mg/dl]/100 = baseline
BG >300 mg/dl = bolus!
Leki zwiększające glikemie:
Danazol Przeciwpsychotyki (pochodne fenotiazyny) GKS Furosemid, Toresemid (diuretyki pętlowe) Diazoksyd Glukagon Hormon wzrostu Antykoncepcja Izoniazyd TH Opioidy Sympatykomimetyki
Pochodne sulfonylomocznika - charakterystyka:
Powodują hipoglikemie i przyrost masy ciała.
Przeciwwskazane w niewydolności nerek (eGFR <30ml/min/1,73 m2), stopie cukrzycowej i DM1 (stosowanie bezzasadne)
Nie stosować u osób z ryzykiem hipoglikemii!
Jako alternatywa dla metforminy!
Nasilają działanie VKA.
INSULINA jako I-rzut - wskazania:
HbA1c >9%
glikemia na czczo >13,9 mmol/l (250 mg/dl)
glikemia przygotna >16,7 mmol/l (300 mg/dl)
ketonuria
Metformina - zalety i wskazania:
I rzut we wszystkich modelach leczenia.
Hamuje insulinooporność.
Brak ryzyka hipoglikemii.
Stosować na noc przy porannych hiperglikemiach
Metformina - wady i przeciwwskazania:
eGFR <30, <45 - nie rozpoczynać, kontynuacja o 50% mniejszą dawką, >60 (kontrolować co rok, starsi co 3-6 msc)
Przeciwwskazane w ciężkich chorobach naczyniowych.
Odstawić na 48h przed badaniem z kontrastem (wydalanie przez nerki).
Ryzyko: kwasicy mleczanowej, niedoboru wit. B12, spadku masy ciała u starszych, zaburzeń żołądkowo-jelitowych (powolne zwiększanie dawki).
Inhibitory SGLT-2 (flozyny) - zalety i wskazania:
Małe ryzyko hipoglikemii.
Obniżają ryzyko sercowo-naczyniowe i zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz zmniejszają progresję NS.
Hamują progresję niewydolności nerek w cukrzycy.
Powodują spadek masy ciała i CTK.
Inhibitory SGLT-2 - wady i przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
- PNN,
- sarkopenia,
- ryzyko odwodnienia,
- stopa cukrzycowa.
Ryzyko: zakażenia, niedociśnienie (upadki), ryzyko pogorszania NN (eGFR <60 - nie rozp.), euglikemicza kwasica cukrzycowa.
Analogi GLP-1 - zalety i wskazania:
Inkretynowe.
Brak hipoglikemii!
Utrata masy ciała.
Nefroprotekcja i kardioprotekcja.
Analogi GLP-1 wady i przeciwwskazania:
Niepożądane - nudności, wymioty, biegunka
Hamują opróżnianie żołądkowe.
Analogi DDP-4 (gliptyny) - charakterystyka:
Inkretynowe. Brak hipoglikemii. Redukcja masy ciała? Brak korzyści sercowo-naczyniowych. Średnia siła działania.
Akarboza:
Akarboza zmniejsza glikemię poposiłkową , z pierwszym kęsem, zaburzenia żołądkowo
jelitowe (spożywanie sacharozy biegunki)obniżenie ph soku żołądkowego zaburzenia
wchłaninia , neomycyna hipoglikemia, nasilenie działań ubocznych, akarboza wpływa na
stężenie digoksyny (monitorowanie), 3 xdziennie
Tiazolidynediony :
Tiazolidynediony brak hipoglikemii, poprawa insulinowrażliwości i wydzielania insuliny w
odpowiedzi na glukozę, retencja płynów, nie z insuliną, wzrost ryzyka obrzęków,
zaostrzenie niewydolności serca, obrzęk plamki, wzrost ryzyka chorób wątroby, przyrost
masy ciała, złamania, wzrost ryzyka raka pęcherza
Hipglikemia - definicja:
BG <3,9 mmol/l [mg/dl] niezależnie od objawów.
Hipoglkemia postępowanie:
- możliwa podaż doustna: spożycie węglowodanów prostych (tabletki, żele) + pomiar glikemii po 1h + węglowodany złożone.
- niemożliwa podaż doustna: 1 ml/kgmc 20% glukozy + 10% glukoza 1 ml/kgmc do czasu poprawy stanu świadomości + kontrole glikemii. W DM1 jeśli brak możliwości podania glukozy i.v. podaj glukagon 1 mg sc/im
Insulina czasowo - kiedy?
- Świeżo rozp. DM2 z hiperglikemią na czczo >16,7 mmol/l (300 mg/dl) i objawami
- OZW/PCI
- udar mózgu
- ostry stan zapalny
- urazy i i inne stany naglące
- kortykoterapia
- zabieg operacyjny
- ciąża
