Miðtaugakerfið, yfirlit Flashcards
BBB
-varnakerfi
hindrar flæði efna úr blóði yfir í BBB
-t.d. er K+ styrkur of hár í blóði
ABCB1 (MDR1 í mönnum)
vörn gegn lyfjum, pumpar þeim út.
Hægt að snúa á hana og auka þannig líkur á að lyf komist inn í MTK (hætta á að annað fari inn)
hamlar á MDR1 pumpuna (P-glycoprotein)
verapamil, nifedipine amiodarone captopril clarythromycin,cephalosporines, azithromycin tween 80 promethazine
hvaða brain disorder er dýrust fyrir samfélagið
- mood disorders
- dementia
- phychotic disorders
Astocytar
hluti af BBB (tjá ABC prótein)
taka þátt í glutamate upptöku og K+ stýringu
Astrocytar og þunglyndi
rannsókn hefur sýnt að fólk sem er með þunglyndi hefur minna af astrócytum sem covera æðina (komast þá fleiri efni inn í MTK?). en við vitum ekki hvort er orsök og hvort er afleiðing.
MND erfðir
stökkbreyting í SOD1 geni í astrocytum
-astrocytar sega hreyfitaugungum að deyja :(
Microglia
eru ónæmisfrumurnar í MTK (sjá um át)
skanna allan heilann á 2 tíma fresti og éta það sem er skrítið :)
Rett syndrome er vegna stökkbreytinga í hvaða frumum?
microglia
hver viðtaki bindur jafnan eitt boðefni en hvert boðefni
getur bundist við marga viðtaka
hvaða skilyrði þarf taugaboðefni að uppfylla?
- framleitt
- geymt
- losað
- hafa áhrif
- eytt eða endurnýtt
yfirleitt eitt ensím sem stýrir framleiðslunni
kunna vel hvar í ferlinu er hægt að hafa áhrif (11 atriði)
…
amínósýrur sem taugaboðefni, nefndu fjórar
glutamate
aspargínsýra
glycine
GABA
hver er munurinn á glutamate og GABA
einn karboxylsýruhópur
hvað gerir GAD við glutamate
breytir því í GABA
Glutamate er losað úr frumur, hvað gerist svo
verkar á viðtaka sinn
tekið upp af EAAT í astrocyta og taugina sjálfa. í astrocytanum er því breytt í glutamine (óvirk) af glutamine synthase og svo flutt í taugafrumuna af GlnT. Í taugafrumunni er því breytt í glutamate af glutaminase og flutt í blöðrur af VGlut
of mikið af glutamate getur valdið
flogum
NMDA-viðtakar
-einkenni
mjög gegndræpir fyrir Ca++
Mg blokkar spennuháð (ef fruman er polarised)
þarf glycine
LTP fara stuttlega yfir
AMPA
NMDA
ketamine
phencyclidine
memantine
blokkun á jónagöngum
K =svæfingalyf
M = AD
memantine
antagonisti á NMDA viðtaka
GABA-A
GABA-B
klóríð jónagön
G-prótein tengdir viðtakar (hamla opnun Ca-ganga og opna K-göng, hamla AD
Benzodiazepine
- verkun
- virkar á hvað
örvar áhrif GABA á GABAa-viðtaka (bindast á accessory site)
róandi, kvíðastillandi, krampastillandi
Barbiturates
tengjast öðru modullary site
-sama virkni og benzodiazepines
Baclofen
agonisti á GABAb viðtaka
meðh. spasticity og motor disorders
gamma-hydroxy butyrate
GABA-b agonisti og meira
- nauðgunarlyf
- eykur myndun á vaxtarhormónum
glycine
virkar hindrandi á interneurons og motor neurons (hyperpolarisation)
Strychnine
blokkar hemjandi svar glycine
tetanus eitur
hindrar lsun frá inhib. interneurons í mænu
hvað væri sniðugt að nota lyf sem verka á glycine í geðklofa
co-agonisti á NMDA viðtaka
-hamla endurupptöku glycine og þá örvast NMDA viðtakinn frekar
Flunitrazepan
Rohypnol
Einkenni NMDA-viðtaka
mjög gegndræpir fyrir Ca++
blokkaðir af Mg+
þarf glycine
Ampakines
positive AMPA receptor modulators
-gætu aukið heilastarfsemi (LTP)
GABA-a viðtakarnir eru gegndræpir fyrir
Cl-
GABA-b viðtakar virka hvernig
-hamla opnun Ca++ ganga
-opna K-göng
hamla Adenylyl cyclasa
Baclofen
er agonisti á GABA-b viðtaka
hamlar cravings í alkóhól og einnig fráhvörf
hvaða lyf blockar hemjandi svar glycine og viðbrögð við því
Strychnine
