miasto gotyckie i architektura świecka Flashcards
Ratusz we Florencji
we Włoszech
Palazzo Vecchio to siedziba władz
miejskich wznosząca się przy
głównym placu miasta. Budynek
przyjął formę czworobocznego
masywnego bloku o trzech
kondygnacjach. Mury budowli
zwieńczone są blankami, które
wskazywały na jej obronny
charakter
Ratusz w Sienie we Włoszech
Budowla powstawała na przełomie wieków
XIII i XIV. Elewacja Palazzo Pubblico
ma charakter mniej obronny niż ratusz
florencki, o czym świadczą liczne okna
w dolnych kondygnacjach.
Charakterystyczna wieża – Torre del
Mangia – pełniła funkcję dzwonnicy,
z której dzwony ogłaszały koniec dnia
roboczego.
Ratusz w Brukseli
Budynek wzniesiony
w XV wieku przy
Grand Place to jeden
z najpiękniejszych
przykładów gotyku
brabanckiego. Jego
dolną kondygnację
dekorują ostrołukowe
arkady tworzące
podcienia, dwie
górne kondygnacje
ozdobione zostały
licznymi rzeźbami
świętych i władców,
umieszczonymi pod
baldachimami między
otworami okiennymi.
Nad fasadą wznosi
się wieża o ażurowej
konstrukcji.
Pałac Dożów w Wenecji
Budowla z wieku XIV była
siedzibą dożywotnio wybieranych
najwyższych urzędników Republiki
Weneckiej. Jej architektura
zdradza fascynację kulturą krajów
arabskiego Wschodu, z którymi
Wenecjanie utrzymywali kontakty
handlowe. Bryła sprawia wrażenie
atektoniczne, ponieważ jej dolne
kondygnacje oparte na ciągach
arkad i maswerków są ażurowe,
a górna, pełna i najwyższa,
tworzy optycznie najcięższy
element elewacji. Kondygnacja ta
mieściła reprezentacyjne, bogato
dekorowane sale pałacu.
Tektonika
Określenie „tektoniczny” opisuje w architekturze budowlę o przejrzystej kompozycji i układzie konstrukcyjnym, logicznym kształtowaniu bryły, wypływającym z kierunków spływania sił i nadającym wrażenie stabilności. Przeciwieństwem jest określenie „atektoniczny” – oznaczające dzieło o zagmatwanej, efekciarskiej kompozycji, w której brak jest wyraźnych podziałów bryły oraz logiki konstrukcji.
Fortyfikacje miejskie
w Carcassonne
we Francji
Powstałe w XIV stuleciu
umocnienia miejskie
zostały w znacznej mierze
zrekonstruowane w XIX
wieku według projektów
Eugène’a Viollet-le-Duca.
Charakteryzują się
znaczną liczbą baszt
i wież zwieńczonych
blankami.
budowa miast w gotyku
Okres gotyku to czas wzmożonego rozwoju miast. W Europie Południowej i Zachodniej
miasta rozwijały się często na starszej tkance urbanistycznej, stąd często ich nieregularny
kształt. W Europie Środkowej częściej pojawiały się układy regularne, podczas ich budowy
kierowano się zasadami zawartymi w prawie lokacyjnym. Kształt takich miast wywodził
się z reguły z dawnego rzymskiego castrum, czyli obozu wojskowego. Na ogół w centrum
wytyczano prostokątny rynek, na środku którego wznosił się ratusz – siedziba władz miejskich. Przy rynkach wznosiły się domy najbogatszych kupców. Niektóre
z nich zwieńczone były szczytami schodkowymi dekorowanymi blendami. Wiele domów
budowano w konstrukcji szachulcowej. W pobliżu rynku sytuowano katedrę lub główny kościół parafialny miasta. Ulice w mieście gotyckim rozplanowane były prostopadle. Wokół miasta rozciągały się
mury z basztami strażniczymi i bramami miejskimi. Czasem przed
główną bramą miasta wznoszono okrągły barbakan.
ratusze na terenie Toskanii (Włochy)
wznosiły się wokół czworobocznego
dziedzińca, a ich forma przywodziła na myśl architekturę obronną. Mury lub baszta
zwieńczone były blankami (krenelażami), czyli zębami (z regularnie rozmieszczonymi
prześwitami) stanowiącymi osłonę dla strzelających. Nad całością górowała wieża.
Ratusze wznoszone w duchu gotyku brabanckiego na terenie dzisiejszej Belgii (dawne
Niderlandy)
przejmowały pewne formy z architektury sakralnej. Siedziby władz miejskich
Brukseli i Leuven są niezwykle dekoracyjne i przypominają wielkie architektoniczne
relikwiarze.
Szachulec
ściana, której szkielet tworzyły drewniane belki. Płaszczyzny
ścian wypełniano gliną, cegłą i trocinami, a następnie tynkowano. Takie budynki nadały
charakter zabudowie miejskiej m.in. w Strasburgu i w niemieckim Hildesheim.
gotyckie budynki
Wenecji
Oryginalne ażurowe fasady zdobione koronką maswerków miały niektóre budynki
Wenecji.
gotyckie zamki
W czasach gotyku powstawały także warowne zamki otoczone fosą i murami obronnymi,
do których wnętrza prowadziły mosty zwodzone. W górnych partiach murów znajdowały
się blanki. Wewnątrz murów najważniejszą budowlą był donżon.
Niektóre zamki obronne pełniły też funkcje rezydencjalne, np. zamek w Malborku,
w którym znajduje się jedna z najznakomitszych sal reprezentacyjnych w Europie.
donżon
masywna wieża
pełniąca funkcje mieszkalne
klasztory w gotyku
Niedaleko centrum wznosiły się skromne kościoły i klasztory zakonów żebraczych
– franciszkanów, dominikanów, bernardynów czy karmelitów. Zgromadzeni w nich
mnisi mieli utrzymywać się jedynie z kwesty, zaniechawszy pracy zarobkowej. Do ich
obowiązków należało jednak głoszenie kazań, wobec czego klasztory sytuowane były
w obrębie murów miejskich
barbakan
murowana budowla obronna
wysunięta przed mury i połączona z bramą miejską. Stanowił on pierwszą zaporę przed
wjazdem do miasta i dlatego umieszczano w nim strzelnice.
most Karola w Pradze
Został wzniesiony w XIV wieku przez Petera Parlera.
Jest to najstarszy istniejący kamienny most świata wybudowany w tak dużej skali. Artysta
zbudował również wiodącą na ten most bramę ozdobioną rzeźbami przedstawiającymi
monarchów oraz świętych i charakterystycznym dla niego elementem ślepych maswerków
