malarstwo Flashcards
cechy gotyckiego malarstwa
Sceny frontalnie prezentujące postać
świętego, zapożyczone ze sztuki bizantyńskiej, ustępowały stopniowo scenom narracyjnym.
Od XIV wieku pojawiały się, rzadko występujące wcześniej, tematy świeckie. W XV-wiecznym malarstwie niderlandzkim coraz większą popularnością
cieszyły się portrety. Przez długi czas w obrazach dominowało złote tło. Zaczęło się to
zmieniać od czasów Giotta di Bondone – pojawiły się wówczas we freskach elementy
pejzażu. Główne postacie ukazywano w centrum. Takie kompozycje były zamknięte
i symetryczne. Wielkość postaci często różnicowano zgodnie z zasadami hierarchizacji, nie
zważając na ich relacje przestrzenne. Fundator malowideł, zwykle przedstawiany na skraju
obrazu, był z reguły znacznie mniejszy od postaci świętych. Stosowano szeroką gamę barw,
lubowano się w barwach nasyconych, wyraźnie skontrastowanych temperaturowo.
W początkowej fazie gotyku światła i cienie, podobnie jak w sztuce bizantyńskiej,
ukazywano za pomocą linearnych szrafowań. Od czasów Giotta zaczął rozpowszechniać
się – nie zawsze wprowadzany konsekwentnie – modelunek światłocieniowy. Przestrzeń
przedstawiano intuicyjnie, artyści wprowadzali elementy perspektywy linearnej, nie dążąc
jednak do połączenia wszystkich elementów obrazu w jeden spójny system. Dużą
popularnością cieszyły się freski. W gotyku nastąpił także
rozkwit malarstwa książkowego tworzonego
na pergaminie. Obok wspaniałych miniatur
całostronicowych malowano inicjały
i bordiury umieszczane na marginesach kart.
malarstwo temperowe w gotyku
W gotyku powstawało wiele obrazów malowanych farbami temperowymi na desce.
Ich tła były złocone przy użyciu złota płatkowego, które często poddawano puncowaniu,
czyli wybijaniu drobnych wzorów, żeby uzyskać dodatkowe efekty dekoracyjne. W wieku
XV w Niderlandach artyści – tacy jak Mistrz z Flémalle i Jan van Eyck – dodawali do
tempery oleju jako spoiwa, uzyskując większą głębię koloru i możliwość łatwiejszego niuansowania tonów barwnych
witraże gotyckie
W gotyku powstawało coraz więcej witraży. Wielkie płaszczyzny okien dzielono na kwatery
i wypełniano scenami ze Starego i Nowego Testamentu, postaciami świętych i aniołów. Szkło barwione,
na które często przed wypaleniem nakładano wzór lub malowano na nim detale twarzy, łączono
za pomocą ołowianych spoin. Największe zespoły oryginalnych witraży francuskich zachowały się
w katedrze w Chartres i w Sainte-Chapelle w Paryżu.
Mistrz z Wyższego Brodu - Boże Narodzenie
Szkoła” malarska, łącząca zdobycze linearnego nurtu dworskiego i włoskiego
protorenesansu, rozwinęła się w Czechach w wieku XIV. Do najistotniejszych jej twórców
zalicza się Mistrza z Wyższego Brodu. Dzieło jest przykładem malarstwa
temperowego na desce z zastosowaniem
typowego dla gotyku złotego tła.
Wykonane zostało przez anonimowego
czeskiego artystę, nazywanego Mistrzem
z Wyższego Brodu, ok. 1350 roku.
Kwatera o wymiarach 88,5 x 95 cm
pochodzi z ołtarza kościoła cysterskiego
w Wyższym Brodzie. Wrażenie
trójwymiarowości postaci
uzyskane dzięki zastosowaniu umownego
modelunku światłocieniowego
dowodzi wpływów sztuki Giotta
w Europie Środkowej. Dekoracyjność linii
i miękkość fałd wywodzą się z tradycji
sztuki dworskiej XIV wieku. Kwatery
ołtarza można zobaczyć w Galerii
Narodowej w klasztorze św. Agnieszki
w Pradze
Drzewo Jessego, witraż z kościoła Sainte Madeleine
w Troyes we Francji
Witraż pochodzi z pierwszej ćwierci XVI stulecia. Wypełnia okno
dekorowane płomienistym maswerkiem. Motyw drzewa
Jessego był niezwykle popularny w gotyckim malarstwie
witrażowym. Prezentuje on genealogię Chrystusa,
począwszy od Jessego, ojca starotestamentowego
Dawida
Cimabue - Maestà di Assisi (Dziewica z Dzieciątkiem w majestacie, na tronie) - Fresk z dolenego kościoła św. Franciszka w Asyżu
Cimabue w Maeście znajdującej się
w Asyżu, wykonanej w technice fresku, ukazał św.
Franciszka. To jeden z najstarszych znanych wizerunków
tego świętego, na którym zaznaczono indywidualne rysy
twarzy
Grisaille, en grisaille
monochromatyczna technika malarska oraz obrazy uzyskane tą techniką. Do malowania stosuje się tylko różne odcienie szarości
arma Christi, arma pasionis
narzędzia
męki Chrystusa
Określenia przydatne do opisu fałd szat w rzeźbie i malarstwie gotyku
symetryczny lub asymetryczny układ fałd,
fałdy autonomiczne, czyli układające się niezależnie względem budowy anatomicznej,
lub fałdy wydobywające naturalną budowę ciała,
powiązanie lub brak powiązania fałd z ruchem ciała,
fałdy głęboko lub płytko rzeźbione (graficzne),
fałdy miękkie lub łamane,
kaskady fałd, kaskadowe festony,
fałdy kanelowe,
fałdy diagonalne,
fałdy w kształcie litery „V”,
fałdy agrafowe,
fałdy miseczkowe (misowe),
fałdy wirowe (koncentryczne),
fałdy łyżkowe (o wyraźnie zarysowanej krawędzi wzdłuż parabolicznego obrysu),
fałdy poprzeczne,
fałdy małżowinowe,
wywinięcie szaty ukazujące wewnętrzną stronę tkaniny,
śrubowe ukształtowanie rąbka perizonium, czyli szaty na biodrach Chrystusa.
Bardzo istotne zmiany w malarstwie europejskim
dokonały się na przełomie wieków XIII i XIV na terenie
Toskanii (Włochy).
Pod wpływem filozofii św. Franciszka
z Asyżu, który głosił afirmację wszelkiego stworzenia,
większą uwagę zwrócono na otaczający człowieka świat
przyrody.
Narracja kontynuacyjna widoczna w XV-wiecznych dziełach mistrzów niderlandzkich
i niemieckich
wywodziła się najprawdopodobniej z misteriów, gatunku typowego dla
średniowiecznego teatru. W scenografii misteriów ukazywano jednocześnie obok siebie wiele
zróżnicowanych miejsc akcji (tzw. mansjonów), w których rozgrywały się kolejne epizody
