kościoły w niemczech, belgii, austrii, szwecji, litwie i czechach Flashcards
gotyk na północy Niemiec
Na północy Niemiec wznoszono jednak zupełnie inne świątynie, które reprezentują gotyk
redukcyjny. Podstawowym budulcem była tam cegła. Prezbiteria często nie różniły się
wysokością od korpusu nawowego, z reguły nie były poprzedzane transeptem. Ograniczano
dekorację, eksponując gładkie płaszczyzny ścian. Przykładem tej tendencji jest kościół Mariacki
w Stralsundzie z przełomu wieków XIV i XV. Ma on co prawda transept, ale redukcji
uległ detal architektoniczny i w rezultacie świątynia zwraca uwagę niemal surową estetyką
ceglanego muru
Katedra w Kolonii w Niemczech
Świątynię tę zaczęto wznosić
w XIII wieku. Jej fasada ukończona została jednak
dopiero w XIX stuleciu na podstawie odnalezionych
średniowiecznych projektów, co wpłynęło na rozwój
neogotyku. Ta typowa dla gotyku świątynia zwraca
uwagę strzelistością iglic i bogactwem dekoracji
architektonicznej. Charakterystyczną cechą katedr niemieckich są ostrosłupowe
iglice wieńczące wieże. Pięcionawowa katedra w Kolonii planem i strukturą budowli
nawiązuje do francuskich wzorców z Amiens i Beauvais. Ponad nawami bocznymi rozciąga
się przeszklona galeria triforialna, a nawy wieńczy sklepienie krzyżowo-żebrowe. Wnętrze
wywołuje wrażenie wyjątkowej smukłości.
Kościół Najświętszej Marii Panny w Ulm
Przy budowie tej pięcionawowej bazyliki pracowali architekci z warsztatu Parlerów. Wieża wznosząca
się w fasadzie katedry ukończona została w wieku XIX. Sięga 162 m, co czyni ją najwyższą wieżą
kościelną świata.
Katedra w Uppsali
w Szwecji
katedra w Uppsali została wzniesiona
na przełomie wieków XIII i XIV jako trójnawowa bazylika z transeptem, poligonalnym
prezbiterium i ambitem. Jest ona przykładem gotyku ceglanego, charakterystycznego dla
północnej Europy. Ze względu na budulec redukcji uległa tu dekoracja architektoniczna. Świątynia była miejscem
licznych koronacji
i pochówków szwedzkich
monarchów. Jej plan
przypomina katedry
francuskie, system
dekoracji wskazuje jednak
na wpływ niemieckiego
gotyku redukcyjnego.
kościół św. Anny w Wilnie
Przykładem świątyni, która powstała w późnym gotyku, jest także kościół św. Anny w Wilnie,
wybudowany na początku XVI stulecia z fundacji Aleksandra Jagiellończyka. W jego
efektownej, bardzo rozczłonkowanej fasadzie uwagę zwraca łuk układający się w ośli grzbiet.
Katedra św. Szczepana w Wiedniu
Jest to trójnawowa pseudobazylika o poligonalnie zamkniętym prezbiterium
i niezwykłym bogactwie sieciowych sklepień nad korpusem nawowym. W fasadzie wznoszą
się dwie romańskie wieże, pozostałość po poprzedniej świątyni. W czasach gotyckich
rozpoczęto prace nad dwiema wieżami od wschodu, ale tylko jedna z nich została ukończona. Prezbiterium katedry wzniesiono
w wieku XIV, jej nawę i gotycką
wieżę dobudowywano przez
dwa kolejne stulecia. Znakiem
rozpoznawczym tej świątyni jest
mozaika z glazurowanych dachówek
tworzących dekoracyjny zygzak
Katedra w Pradze
Świątynia powstawała od wieku XIV aż po wiek XIX, dlatego
jej formy stylowe nie są jednolite. Gotyckie prezbiterium
zaprojektowane i wykonane przez Mathieu z Arras i Petera
Parlera łączy się z neogotycką nawą i fasadą. Na wzór francuski za czasów cesarza Karola IV Luksemburskiego zaczęto wznosić katedrę
w Pradze. Do jej konstrukcji sprowadzono francuskiego architekta Mathieu z Arras. Pod
jego nadzorem ruszyła budowa pięciobocznie zamkniętego prezbiterium otoczonego wieńcem
kaplic. Po jego śmierci budowę kontynuował Peter Parler. Architekt ten ukończył budowę
chóru wschodniego, który nakrył sklepieniem sieciowym. Wzniósł także transept i kaplicę
św. Wacława. Katedra zawdzięcza mu również wielkie okna i galerię triforiów, w której
artysta umieścił popiersia postaci z kręgu cesarza (są tam m.in. Karol IV i jego żona Anna
Świdnicka) oraz autoportret. Artysta często posługiwał się motywem ślepych maswerków,
a niektóre z żeber przylegały tylko niewielką powierzchnią do ściany i sprawiały wrażenie
zawieszonych w powietrzu, co było niezwykle nowatorskie.
Pseudobazylika
typ kościoła, w którym nawa główna jest wyższa od naw bocznych, ale w przeciwieństwie do bazyliki kościół taki nie posiada okien w ścianach nawy głównej ponad rzędami podpór
gotyk brabancki
Na terenie dzisiejszej Belgii
rozwinął się gotyk brabancki. Świątynie Brukseli i Antwerpii pod względem planu
i bryły architektonicznej w dużej mierze przypominają francuskie. Ich fasady ozdobione są
masywnymi wieżami z wbudowanymi przyporami. Zamiast rozet nad portalami pojawiły
się wielkie ostrołukowe okna. Oryginalnym elementem dekoracyjnym popularnym w kręgu
gotyku brabanckiego było zdobienie głowic motywem liści kapusty.
Katedra w Antwerpii w Belgii
Budowla wznoszona od połowy XIV
wieku po lata dwudzieste XVI stulecia
jest przykładem gotyku brabanckiego.
Wnętrze tej jedynej siedmionawowej
świątyni gotyckiej w Europie zdobią
liczne obrazy barokowego malarza
Petera Paula Rubensa
