Lyf við COPD

Question 1

COPD skilgreining

Answer 1

Emphysema + krónískur bronchitis

Question 2

Niðurstöður lungnamælninga hjá lungnasjúklingum

Answer 2

Eðlileg lungu:

• -FVC: >80%
• -FEV1: >80%
• -FEV1/FVC hlutfall: >80%

Lungnateppa

• -FVC: lækkað
• -FEV1: meira lækkað
• -FEV1/FVC hlutfall: <70%

Lungnaherpa

• -FVC: meira lækkað
• -FEV1: lækkað
• -FEV1/FVC hlutfall: >80%

Question 3

Gold stigun

Answer 3

I: Hlutfall <70%, FEV1 >80%
II: FEV1 <80% en >50%
III: FEV1 <50% en >30%
IV: FEV1 <30% EÐA öndunarbilun EÐA hægri hjartabilun

Question 4

Meingerð COPD

Answer 4

Aukning á slímmyndandi kirtlum
Loftvegateppa vegna mekaniskrar obstruction í litlum loftvegum og minnkun á elastic recoil
Fækkun á alveoli í kringum litla loftvegi leiðir til þess að þeir falla saman í útöndun
Bólga og fíbrósa

Question 5

Meðferð langvinnrar lungnateppu

Answer 5

Allir: forðast áhættuþætti
Stigun I: Stuttverkandi berkjuvíkkandi lyf eftir þörfum
Stigun II: Áðurnefnt + Regluleg meðferð með berkjuvíkkandi lyfjum, langvirkum betaadrenvirkum lyfjum, andkólínvirk lyf og lungnaendurhæfing
Stigun III: Áðurnefnt + innúðasterar ef tíðar versnanir
Stigun IV: Áðurnefnt + súrefnisgjöf

Question 6

Lyfjaflokkar

Answer 6

Andkolinvirk lyf
Betaadrenvirk lyf
Sterar

Question 7

Hvað gerir meðferð?

Answer 7

Dregur úr einkennum
Bætir lífsgæði
Fækkar versnunum
Hægir á framgangi sjúkdóms (reykleysi!)
Eykur lífslíkur

Question 8

Betaadrenvirk lyf

Answer 8

Stuttverkandi: notuð eftir þörfum

Langverkandi
Gefið 1x á dag
--Olodaterol (Striverdi respimat)
--Indaseterol (Onbrez Breezhaler)
Gefið 2x á dag
--Salmeteról (Serevent úði og Diskus)
--Formóteról (Oxis turbuhaler)

Question 9

Andkólinvirk lyf

Almennt um virkni

Answer 9

Berkjuvíkkandi
Draga úr vöðvavirkni í berkjum
Virkni eykst eftir því sem teppan eykst
Keppir við Ach um bindingu viðtækja á sléttum vöðvafrumum

Question 10

Tiotropium (Spiriva)

Answer 10

Andkólínvirkt lyf
Mjög langvirkt
Gefið 1x á dag
Hamlar M3 viðtaka
Handihaler og respimat

Question 11

Umeclidinium bromide (Incruse ellipta)

Answer 11

Andkólínvirkt lyf
Langvirkt
Gefið 1x á dag

Question 12

Aclidinium bromide (Eklira Genuair)

Answer 12

Andkólínvirkt lyf
Gefið 2x á dag
Hamlar M3 viðtaka
Gefið í sérstökum Eklira Genuair úðum

Question 13

Ipatropium (Atrovent)

Answer 13

Andkólínvirkt lyf

Til sem innúðalyf og lausn fyrir loftúða

Question 14

Aukaverkanir andkólinvirkra lyfja

Answer 14

Munnþurrkur
Erting í hálsi
Hósti
Höfuðverkur

Question 15

Samsett lyf

Andkólínvirk + langvirk betaadrenvirk

Answer 15

Umeclidium og vilanterol = Anoro ellipta

Tiotropium og olodaterol = Spiolto respimat

Question 16

Roflumilast (Daxas)

Answer 16

Sértækur hindri á PDE-4 ensímið
Gefið 1x á dag
Aukaverkanir: niðurgangur og þyngdartap
Ábending: langvinn berkjubólga

Question 17

Hvenær er notað innúðastera?

Answer 17

Ef FEV1 er undir 50% af spáðu gildi og tíðar versnanir

Tíðar versnanir: 1-2 á ári

Question 18

Slímlosandi lyf

Answer 18

N-acetylcystein
Töflur og loftúði

Brómhexín
Töflur

Question 19

Súrefnisgjöf

Answer 19

Eykur lífslíkur

Notað hjá langt gengnum sjúklingum

Question 20

Er einhverntíman of seint að hætta að reykja?

Answer 20

NEI!

Question 21

Meðferð bráðra versnana

Answer 21

Súrefnisgjöf
Lyfjagjöf
--Betaadrenvirk lyf
--Andkólínvirk lyf
--Barksterar
--Sýklalyf
Öndunaraðstoð

Sýklalyf eru notuð ef það eru merki um lungnabólgu eða breytingar á hráka
Notum sýklalyf sem eru virk gegn Pneumokokkum, Heamophilus influenza og Moraxella