Gigtarlyf og ofnæmisbælandi lyf Flashcards

1
Q

Flokkun bólgueyðandi lyfja

A
Parasetamól
Bólgueyðandi verkjalyf
Histamínhamlar
Leukotrienhamlar
Barksterar
Ónæmisbælandi lyf (Síðvirk bólgueyðandi)
Ónæmisbælandi líftæknilyf
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Notkun ónæmisbælandi lyfja

A
Sjálfsofnæmissjúkdómar
--Liðagigt
--Psoriasis
--Gigt ofl
Bólgusjúkdómar í meltingarvegi
--Colitis ulcerosa
--Crohns sjúkdómur
Líffæraígræðslur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Aukaverkanir ónæmisbælandi lyfja

A

Svipaðar hjá öllum lyfjunum
Hafa áhrif á frumur sem skipta sér og þau líffæri þar sem frumuskipting er mikil
Meltingarvegur og lifur
Beinmergur (fækkun á hvítum og rauðum blóðkornum og blóðflögum)
Sýkingar
Krabbamein

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Líffæraígræðslur

A

Mest hætta á bráðri höfnun fyrst eftir ígræðslu
Fyrst eru gefin 3 lyf saman
–þannig hægt að gefa minni skammta af hverju lyfi og fá minni aukaverkanir
–höfum áhrif á mismunandi hluta ónæmiskerfis
Barksterar eru gefnir í byrjun en reynt að hætta gjöf þeirra eftir 6-12 mánuði
–þarf að halda áfram ævilangt eftir lungnaígræðslu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Lyf sem hamla IL-2

A
Cyclosporin
Sirolimus/Rapamycin
Tacrolimus
Everolimus
Basiliximab
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cyclosporin

almennt

A
Sandimmun, Ciqorin
IV, mixtúra, hylki, augndropar
Fjölþætt áhrif á ónæmiskerfi
Hamla IL-2 myndun
Dregur úr virkni og skiptingu T-fruma
Hamlar calcineurin með því að bindast cyclophilin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Cyclosporin

aukaverkanir

A
Nýrnabilun
Lifrarskemmdir
Ofholdgun á tannholdi
Háþrýstingur (svarar vel kalsíumblokkum)
Hárvöxtur
Handskjálfti
Meltingarvegsáhrif
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cyclosporin

milliverkanir

A
Phenobarbital, phenytoin, rifampin
--minnkar þéttni í blóði
Macrolides, ketaconazole, itraconazole
--eykur þéttni í blóði
Nauðsynlegt að mæla blóðgildi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cyclosporin

notkun

A
Eftir líffæraígræðslur
Bólgusjúkdómar í húð
--psoriasis, atopic dermatitis
Bólgusjúkdómar í meltingarvegi
--Colitis ulcerosa, Crohns
Sjálfsofnæmissjúkdómar
--liðagigt
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Sirolimus/Rapamycin

almennt

A

Hamlar áhrif IL-2 á eitilfrumur
Binst við FKPB12 binding protein
Hamlar mTOR (mammalian target of rapamycin) kinase
–ekki calcineurin eins og cyclosporin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Sirolimus/Rapamycin

Aukaverkanir

A

Sýkingar
Hækkun á tríglýseríðum og kólesteróli
Blóðflögufækkun
Lækkuð gildi á fosfati

Ekki mikil nýrnaáhrif, stundum notað ef nýru eru viðkvæm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Tacrolimus

almennt

A

Advagraf, Prograf, Modigraf
Svipuð virkni og cyclosporin
Binst FKBP12 binding prótein og hamlar calcineurin
Notað í líffæraígræðslum og við colitis ulcerosa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Tacrolimus

aukaverkanir

A

Sykursýki
Taugakerfiseinkenni
–krampar, handskjálfti
Nýrnaeinkenni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Everolimus

A
Certican
Hamlar áhrif IL-2 á eitilfrumur
Binst við FKPB12 prótein
hamlar mTOR kínasa
Notað í líffæraígræðslum á nýrum og hjarta
Notað við krabbameinsmeðferð
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Basiliximab

A

Simulect
Einstofna mótefni gegn IL-2 viðtökum
Gefið strax eftir líffæraígræðslur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

5 mikilvæg atriði til að hindra höfnun eftir líffæraígræðslu

A
Gefa barkstera
Gefa lyf sem hafa áhrif á mismunandi stöðum
Mæla þéttni lyfja í blóði
Meðferðarheldni
Koma í veg fyrir aukaverkanir lyfja
17
Q

Mycophenolate Mofetil

A

Cellcept, Myfenax ofl
Virka lyfið er mycophenolsýra
Hamlar inosine monophosphate dehydrogenase
–ensím sem er mikilvægt fyrir myndun guanosín nucleotíða í T- og B-frumum
Mjög algengt sem þriðja lyf eftir líffæraígræðslur
Líka notað við allskonar bólgusjúkdómum
Magnesíum og ál minnka frásog
Niðurbrotsefni fara í enterohepatic cycle
Útskilið um nýru

18
Q

Mycophenolate Mofetil

Aukaverkanir

A
Ógleði, uppköst, niðurgangur
Blæðingar?
Slappleiki
Hækkun á blóðsykri
Aukin hætta á sýkingum
19
Q

Azatíóprín

A

Imurel
Hamlar myndun púrína
Forlyf, brotið niður í 6-mercaptopurine sem blokkar DNA myndun
Áhrif á B og T frumur
Notað eftir líffæraígræðslur og í sjálfsofnæmissjúkdómum

20
Q

Azatíóprín

Aukaverkanir

A

Beinmergsbæling
Ógleði, uppköst
Húðútbrot
Lifrarbreytingar

21
Q

Sjálfsofnæmissjúkdómar

lyfjagjöf

A
Gefin lyf sem draga úr bólgu og verkjum
Gefin lyf sem hindra framgang sjúkdóms
Oft gefin fleiri en eitt lyf í einu
--mismunandi áhrif á ónæmiskerfi
--minni aukaverkanir
Lyf eru tekin í langan tíma
22
Q

Súlfasalasín (Salazopyrin)

A

Notað við liðagigt og bólgusjúkdómum í þörmum
Brotið niður í súlfapyridine og 5-aminosalicylsýru í meltingavegi
Verkunarmáti er ekki vel þekktur
Aukaverkanir:
–höfuðverkur
–blóðvefur: neutropenia, hemolysa
–meltingarfæri: verkir, hepatitis, ógleði, uppköst

23
Q

Mesalazin

A
5-aminosalicyl sýra
Notað við bólgusjúkdómum í meltingarvegi
Aukaverkanir:
--óþægindi frá meltingarvegi
--slappleiki
--höfuðverkur
--húðútbrot
24
Q

Methotrexate

almennt

A
Töflur, stungulyf, innrennsli
Í háum skömmtum er lyfið fólinsýrublokki
--minnkar nýmyndun DNA og RNA
Í lágum skömmtum hamlar lyfið ensím sem taka þátt í metabolisma púrína og bælir þannig ræsingu T-fruma
--notað við bólgusjúkdómum
Má alls ekki nota hjá þunguðum konum
--veldur fósturskemmdum
25
Q

Methotrexate

notkun

A

Bólgusjúkdómar
–sarcoidosis, bólgusjúkdómar í meltingarvegi, psoriasis
Gigtsjúkdómar
–liðagigt, psoriasis gigt, scleroderma, polymyositis, dermatomyositis

26
Q

Methotrexate

aukaverkanir

A

Ógleði, uppköst
Áhrif á blóðvef
Bandvefsmyndun í lungum og lifur
–mjög sjaldgæft

27
Q

Leflunomide

A
Arava ofl
Hamlar dehydroorotate dehydrogenasa
--pyrimidine myndun
Hamlar B og T eitilfrumur
Notað í liðagigt og psoriasis gigt
Aukaverkanir: beinmergsbæling, niðurgangur, hárlos, útbrot
Má ekki nota hjá þunguðum konum
--fósturskemmandi
28
Q

Teriflunomide

A

Aubagio
Niðurbrotsefni Leflunomide
Notað við MS

29
Q

Hydroxychloroquine

A

Plaquenil
Notað við liðagigt og SLE
Dregur úr virkni TLR9
–> dendritic frumur þroskast ekki og geta ekki komið með antigen til T-fruma
Aukaverkanir: dermatitis, myopathy, áhrif á hornhimnu
Þarf að fylgjast með augum

30
Q

Cyclofosfamíð

A

Sendoxan
Nitrogen Mustard alkylerandi efni
Bætir alkyl hópi við DNA
Gefið í æð eða sem töflur
Áhrif á T-frumur
Aukaverkanir: blóðvefur og þvagblöðrubólga
Þarf að fylgjast vel með blóðhag
Gefa með Mesna til að draga úr áhrifum á þvagblöðru
Notað við alvarlegum sjálfsofnæmissjúkdómum, t.d. Scleroderma

31
Q

Apremilast

A
Otezla
Fosfódíesterasa 4 hemill
Hækkar cAMP í frumum sem minnkar:
--TNF, IL-23, IL-17
Notað í liðagigt og psoriasis
Aukaverkanir: meltingarvegur, ógleði, uppköst