Les 8 Flashcards
Wat impliceert psychoanalytische therapie?
Een proces van vrij spreken en volgehouden luisteren naar de diversiteit in het spreken
Wat is het doel van psychoanalytische therapie?
Afgeweerde verlangens erkennen en in hun statuut van verlangen naast het Ik laten bestaan
Wat ontstaat er via psychoanalytische therapie ten aanzien van verlangens?
Mildheid en tolerantie
Wat onderzoeken analysanten in psychoanalytische therapie?
Het landschap van hun verlangens
Wat betekent ‘assumer son désir’?
Levenskeuzes afstemmen op wat men vertelt
Wat is het effect van ‘assumer’ op mentale inspanning?
Minder mentale inspanning naar het afweren van pijnlijke of beschamende gedachten
Wat ontstaat er door minder mentale inspanning in psychoanalytische therapie?
Meer ruimte om ongedwongen met de uitdagingen van het leven om te gaan
Waarom zijn de verlangens die ons psychisme kenmerken nooit volledig te kennen?
Omdat een analyse in principe oneindig lang kan doorgaan
Wat stelde Freud vast over psychoanalyse?
Men kan zich blijven laven aan de bron van het onbewuste weten, maar de dorst zal niet overgaan
Wat impliceert het blijven zoeken naar onbewust weten volgens Freud?
Een inherente bevrediging
Wat is de finaliteit van psychoanalytische gesprekstherapie?
Niet in het volledig proberen vangen van alle wensen/verlangens
Vul in de lege ruimte: Psychoanalytische therapie leidt tot ________ en tolerantie ten aanzien van verlangens.
[mildheid]
Wat is de weg die wordt bewandeld in het psychoanalytisch werk?
Het verwerven van voeling met je onbewust weten
Dit is een essentieel aspect van psychoanalytische therapie, maar niet de uiteindelijke doelstelling.
Wat stelt Freud als de finaliteit van psychoanalytisch werk?
Een afstemmingsproces tussen Es en Ik
Dit verwijst naar de interactie tussen de driften (Es) en het bewuste zelf (Ik).
Wat is Lacan’s idee over de finaliteit van psychoanalytisch werk?
Leren leven met je onbewuste waarheid
Lacan legt de nadruk op het accepteren en begrijpen van de diepere, vaak verborgen waarheden van de psyche.
Wat zijn enkele complexere ideeën die Lacan in zijn latere werk ontwikkelt?
Doorkruisen van het fantasma of ontwikkelen van een sintoom
Deze ideeën reflecteren een diepere verkenning van de psychoanalytische processen en de rol van fantasieën.
Wat stelt Freud in zijn latere werken over het proces van psychoanalyse?
Het Ik wordt toleranter ten aanzien van het Es.
Wat betekent het dat een persoon zijn driftimpulsen meer aanvaardt?
Het houdt in dat deze impulsen betrokken worden in de vormgeving van het eigen handelen.
Wat is de betekenis van de uitspraak ‘Wo Es war soll Ich werden’?
Waar Es was moet Ik worden.
Wat verwijst de term ‘Ik’ naar in Freuds theorie?
Het deel van de psyche dat de realiteit en sociale normen in overweging neemt.
Wat verwijst de term ‘Es’ naar in Freuds theorie?
Het deel van de psyche dat instinctieve driften en impulsen bevat.
Fill in the blank: Het proces van psychoanalyse bevordert de tolerantie van het _______ ten aanzien van het Es.
Ik
True or False: Freud stelt dat het Es volledig onderdrukt moet worden tijdens psychoanalyse.
False
Wat is het begrip ‘Es’ in de redenering?
‘Es’ is een verzamelterm voor de set van driftimpulsen waar iemand mee te maken heeft.
Freud (1933, pp. 138-139) legt uit dat het psychisch functioneren volgens het primair proces ook onder het Es valt.
Welke functie heeft het ‘Es’ volgens Freud?
Het ‘Es’ functioneert als de bron van driftimpulsen.
Het ‘Es’ is een belangrijk onderdeel van Freud’s psychoanalytische theorie.
Wat omvat het psychisch functioneren volgens het primair proces?
Het omvat de driften en impulsen die onder het ‘Es’ vallen.
Dit verwijst naar de onbewuste processen die de basis vormen van ons gedrag.
Wat beschrijft Freud als het Ik?
Een schipperende instantie die rekening houdt met de driftimpuls en de uitingen daarvan
Het Ik probeert ook gezichtsverlies te voorkomen.
Met welke twee elementen leeft het Ik op gespannen voet?
Met het Es en de omgangsregels van de buitenwereld
Ook de eisen van het Boven-Ik spelen een rol.
Wat is de rol van het Es in de relatie met het Ik?
Het Es vertegenwoordigt de driftimpuls
Het Ik moet deze impulsen in balans houden met sociale verwachtingen.
Wat wil het Ik voorkomen?
Gezichtsverlies
Dit leidt tot afwerend gedrag.
Wat zijn de eisen die het Boven-Ik formuleert?
De morele en ethische normen en waarden
Het Boven-Ik beïnvloedt het gedrag van het Ik.
Wat leert de analyse van manifestaties van het onbewuste?
Het Ik leert afgeweerde impulsen en gedachten die niet mooi bij het Ik passen te aanvaarden.
Wat gebeurt er op het terrein waar Es-manifestaties in eerste instantie waren?
Het Ik zal zich ook wagen.
Geef het finale topische model van Freud van het psychische apparaat dat aansluit bij de redenering dat het Ik zich ook zal wagen op het terreid waar in eerste instantie Es-manifestaties waren.
Zoals Freud zelf aangeeft, gebruikt dit model een sterk personifiërend perspectief op het psychisch functioneren: Es, Ik en Boven-Ik lijken wel personages in de persoon, waarbij het de vraag is wie de ‘echte’ persoon is en wie van de drie het voor het zeggen heeft.
Wat is de personifiërende aanpak van Freud?
Het psychisch leven wordt in scenariovorm getypeerd met Es, Ik en Boven-Ik als specifieke entiteiten.
Welke drie elementen vormen de basis van Freuds personifiërende aanpak?
Es, Ik, en Boven-Ik.
Wat zijn de voordelen van Freuds personifiërende aanpak?
Het maakt het mogelijk om het psychisch leven te typeren in scenariovorm.
Wat zijn de specifieke eigenschappen van Es, Ik en Boven-Ik?
Ze hebben allemaal specifieke eigenschappen en spelen een rol in interactie.
De rol van Es in Freuds theorie is _______.
[de basis van de driften en verlangens].
De rol van Ik in Freuds theorie is _______.
[de bemiddelaar tussen Es en de externe wereld].
De rol van Boven-Ik in Freuds theorie is _______.
[het internaliseren van normen en waarden].
Wat is de finaliteit van de psychoanalyse volgens het model dat wordt gepresenteerd?
Het ontwikkelen van een soort mentale flexibiliteit
Wat gebeurt er met het Ik ten opzichte van het Es en het Boven-Ik in dit model?
Het Ik wordt minder defensief ten aanzien van het Es en laat zich minder in een hoek drijven door het Boven-Ik
Wat zijn de sub-psychismen die worden gepostuleerd in dit model?
Es, Ik, Boven-Ik
Wat is een belangrijke beperking van het personifiërende model?
Het leidt tot reïficatie van Es, Ik, en Boven-Ik als aparte entiteiten
Hoe wordt het Es volgens de reïficatie voorgesteld?
Als ‘ketel vol borrelende excitaties’
Wat is de metafoor die Freud gebruikt voor het psychisme?
Psychisme als theaterscène met acteurs, attributen en rollen
Wat is het nadeel van het personifiërende model?
Men vergeet dat Es, Ik, Boven-Ik theoretische constructen zijn
Wat kan er gebeuren als men denkt dat het Es een fysieke entiteit is?
Men verliest uit het oog dat het een concept is om psychische processen te typeren
Wat typeren de concepten Es, Ik, en Boven-Ik in deze context?
Manieren van functioneren
Fill-in-the-blank: Het psychisme wordt verklaard door _______ die als autonome instantie functioneren.
[sub-psychismen]
Wat suggereert Freuds ‘Wo Es war soll Ich werden’-perspectief?
Het suggereert dat de disharmonie tussen Ik en Es te milderen is en dat een zekere verzoening tot de mogelijkheden behoort.
Wat stelt Lacan voor als oplossing in de psychoanalyse?
De radicale aanvaarding van de onverzoenbare disharmonie die de menselijke subjectiviteit tekent.
Hoe karakteriseerde Freud de splitsing van het Ik?
Als Ich-Spaltung.
Wat betekent ‘division du sujet’ in de context van Lacan?
De verdeeldheid van het subject.
Is de subjectieve verdeeldheid op te heffen volgens Lacan?
Nee, de subjectieve verdeeldheid is niet op te heffen.
Wat kan een psychoanalyse leiden tot in de omgang met subjectieve verdeeldheid?
Een andere omgangsstijl ermee.
Wat is een neurotische functioneringsmodaliteit?
Functioneren volgens een neurotische structuur bestaat eruit dat iemand in de intimiteit van de eigen ervaring eeuwig blijft kampen met een fundamentele interne tegenstrijdigheid
Bijvoorbeeld: ‘enerzijds wil ik dit, anderzijds dat; eigenlijk wil ik dit, maar toch doe ik iets anders…’
Wat is een psychotische functioneringsmodaliteit?
Functioneren volgens een psychotische structuur houdt in dat de intimiteit van de eigen ervaring telkens weer van buitenaf wordt verstoord door krachten en impulsen
Deze krachten duwen mijn doen en laten in een ongewenste richting.
Wat is het belangrijkste verschil tussen neurotische en psychotische structuren?
In de neurotische logica zit de verdeeldheid intern, in de psychotische logica zit de verdeeldheid extern.
Fill in the blank: In de neurotische logica zit de verdeeldheid _______.
intern
Fill in the blank: In de psychotische logica zit de verdeeldheid _______.
extern
Wat duidt de ‘cellule élémentaire’ van de Graphe du Désir aan?
Subjectieve verdeeldheid is de niet te reduceren rest van de poging om intentie en driftmatige impuls via de taal te verwoorden.
Wat symboliseert het driehoekje rechtsonder in de Graphe du Désir?
Het symboliseert de intentie en driftmatige impuls.
Wat is de rol van de taal volgens de tekst?
De taal benoemt en geeft een beeld van wat ik ben, maar laat ook iets onverwoordlijks achter.
Wat betekent de uitspraak ‘Wo Es war hätte Ich werden wollen’?
Het verwijst naar de onmogelijkheid om volledig te worden wat men wil zijn.
Wat is de betekenis van de ‘soll’ in ‘Wo Es war soll Ich worden’?
Het is een betrachting die het analytisch werk voortstuwt, geen eindpunt dat bereikt kan worden.
Wat is de waarheid van de psychoanalyse?
Er is geen te verwoorden eindpunt; het laatste woord raakt niet gezegd.
Wat zijn de twee zijden van het subject volgens de tekst?
- Wie ik denk te zijn (mijn Ik-gerelateerde ideeën)
- Wat mijn onbewuste weten en denken articuleert.
Wat stimuleert de psychoanalytische praktijk?
Het stimuleert de mens om het ‘duistere continent’ van zijn eigen onbewuste weten te verkennen.
Wat gebeurt er met het onbewuste weten?
Het valt niet volledig te koloniseren en zal blijven verrassen.
Wat zijn enkele vormen waarin onverwachte elementen zich kunnen uiten?
- Dromen
- Faalacten
- Symptomen
Wat leert men uit herhaling volgens de tekst?
Men kan iets leren, maar de verdeeldheid valt niet weg te werken.
Wat wil psychoanalyse onderkennen volgens Lacan?
De waarheid van ons functioneren.
Hoe wordt het begrip waarheid klassiek geassocieerd?
Met de ultieme inhoud of finale verklaring voor een fenomeen.
Wat is de psychoanalytische waarheid?
Het ontbreken van de betekenaar die mijn identiteit via denotatie zou kunnen benoemen.
Wat impliceert het gemis in het interval tussen de betekenaars?
De waarheid van mijn sprekend bestaan.
Hoe verschijnt het subject volgens de tekst?
Slechts als tekort, wat haaks staat op de imaginaire zoektocht naar vervollediging.
Wat is de rol van het subject in creatie?
Het subject is een immer verlangende instantie die garant staat voor creatie.
Wat gebeurt er vanuit het tekort?
Betekenaars worden altijd weer op originele manier met elkaar vervlochten.
Wat vergelijkt Paul Verhaeghe in zijn werk?
Het verdeeld subject met een schuifpuzzel
Verhaeghe legt uit dat het puzzelen van aparte hokjes alleen mogelijk is door een ontbrekend stukje.
Hoe definieert Lacan de betekenaar?
Een betekenaar representeert het subject voor een andere betekenaar
Deze definitie komt uit Lacan’s werk uit 1960.
Geef de schematische voorstelling van de partiële impact van de taal op de drift
Geef een klinisch voorbeeld van hoe tonaliteit de betekenis van woorden kan veranderen
Wanneer Gunnar (zie les 1) de wagen van zijn rivaal Ruben in elkaar ramt, dan gebeurt dat op een precies moment. Gunnar wantrouwt Ruben en laat hem net daarom achter met zijn vriendin. Hij wil checken of Ruben een afstand zal bewaren naar zijn vriendin toe of niet. Bij zijn binnenkomst in de discotheek waar hij beiden achter liet, stelt hij vast
dat dit niet het geval is. Ruben verschijnt op dat moment als iemand die zich niet aan de regels van onderling respect houdt en dus als een brutaal driftwezen. Hetzelfde geldt voor Gunnars vriendin trouwens, maar het is vooral Ruben zijn genotsvolle blik die op Gunnars netvlies staat gebrand. Het is een verontrustende blik die Gunnar op stang jaagt en zijn stoppen doet doorslaan. Deze blik heeft niets met het verlangen te maken, maar brengt Gunnar tot een punt van angstige radeloosheid. Via zijn agressieve ‘passage à l’acte’ begrenst Gunnar de angst die hem dreigt te overspoelen en is hij niet langer passief overgeleverd aan de grillen van Ruben. Met de baseballknuppel beukt hij letterlijk in op het genotsobject van zijn belager: de wagen van Ruben wordt vol deuken geslagen. Deze act richt zich op een object dat de blik van de ander aantrekt – de luxewagen – en tempert de impact van Rubens genotsvolle blik in de dancing. In Gunnars interpretatie weet iedereen in de buurt dat de deuken een vergelding zijn voor Rubens onbetrouwbaarheid.
