Kafli 4 - Fyrstu þrír mánuðurnir

Question 1

Hvað gerir vaxtartafla?

Answer 1

Hún sýnir meðalhæð, þyngd og aðrar mælingar vöxts, byggðan á miklum fjölda ungabarna sem hafa þroskast eðlilega. Þessar töflur eru notaðar til að meta þroska ungabarnsins.

Question 2

Hve margar taugafrumur hefur heilinn við fæðingu?

Answer 2

Um 100 milljarða

Question 3

Vöxtur heila

Answer 3

Vöxt heila má rekja til aukinna tengsla milli tauga og einangrunar (Myelination), þar sem taugasímar einangrast sem eykur hraða taugaboða. Myelin er einangrandi efni sem einangrar taugasíma og hraðar skilaboðunum frá einni taugafrumu til annarrar. Taugafruma tekur á móti upplýsingum frá öðrum taugafrumum í gegnum griplu og flytur upplýsingarnar til annarra frumna í gegnum taugasíma. Bilið á milli taugasíma einnar frumu og griplu annarrar kallast taugamót. Taugaboðefni er efni sem ein taugafruma sendir til þeirra næstu með skilaboð.

Question 4

Ríkuleg tengsl taugafrumna

Answer 4

Hraður vöxtur í þéttleika taugafrumna, sem undirbýr heilann fyrir víðtækt svið hugsanlegrar reynslu. Mun fleiri tengingar verða til en líklegt er að nýburinn muni nokkurn tímann nýta sér.

Question 5

Snyrting taugafrumna

Answer 5

Taugatengingar sem ekki eru nýttar deyja

Question 6

Taugakerfi væntir reynslu

Answer 6

Vinnsla í þroska heilans sem býst við reynslu sem er almenn í öllum eðlilega þroskuðum mennskum einstaklingum. Tiltekin umhverfisáhrif nauðsynleg eðlilegum þroska heilans. Undir stjórn erfða, tiltekin umhverfisáhrif (t.d. sjónáreiti) sem oftast eiga sér stað í venjulegu umhverfi nauðsynleg eðlilegum þroska heilans. Gerir ungabörnum kleift að nýta sér umhverfisáhrif til að þroska með sér almenna hegðun og getu. Skortur á þessum áreitun, t.d. með blind börn, getur orðið til þess að heilinn þroskast ekki eðlilega.

Question 7

Taugakerfi er háð reynslu

Answer 7

Þroski taugatenginga sem verða vegna viðbragða við ákveðinni einstaklingsbundinni reynslu. Sérstök einstaklingsbundin reynsla getur haft áhrif á þroska heila. Gerir lífverunni kleift að nýta sér nýja og breytilegar upplýsingar í umhverfinu. Það er þetta kerfi sem gerir mönnum kleift að læra af eigin reynslu.

Question 8

Rotturannsóknir

Answer 8

Þar sem rottur voru annað hvort aldar upp í hefðbundnum búrum með vatni og mat, eða í umhverfi með ýmsum þrautum og dóti sem skipt var um daglega til að halda því áhugaverðu, auk þess sem þau fengu ýmsa þjálfun, sýndi fram á að heili rottanna í örvandi umhverfinu var mun þroskaðara en hinna rottanna. Rotturnar áttu auðveldara með að læra, aukin þyngt heilabarkar, aukið magn ensíms sem ýtir undir lærdóm, aukinn þroski taugafrumna og fleiri taugatengingar.

Question 9

Hvaða hlutverki gegnir heilastofn?

Answer 9

Heilastofn stjórnar grunnviðbrögðum, líkt og að blikka og sjúga, anda og sofa. Heilastofninn er mest þróaða svæðið í heilanum við fæðingu.

Question 10

Hvaða hlutverki gegnir heilabörkur?

Answer 10

Heilabörkur er flóknasti hluti miðtaugakerfisins. Það er ysta lag heilans, net taugafrumna í heilaberkinum samþætta upplýsingar frá öðrum skynfærum við fyrri reynslu og vinna úr þeim, sem birtist í mennskum hugsunum og gerðum. Í heilaberki fer fram ýmis æðri starfssemi.

Question 11

Hvernig er heyrn ungabarna?

Answer 11

Ungabörn greina á milli allra málhljóða stuttu eftir fæðingu en síðar einungis þeirra sem eru aðgreind í þeirra málumhverfi. Þau vilja frekar heyra móðurmál sitt en önnur tungumál.

Question 12

Hvað er hljóðungur?

Answer 12

Minnsta hljóðeiningin í mannamáli sem getur breytt merkingu, ef hann er tekinn í burtu úr orði eða honum bætt við. Þau eru mismunandi eftir tungumálum (t.d. hv og kv hljómar eins, au, ey og allir sam- og sérhljóðar).

Question 13

Hvernig er sjón nýbura?

Answer 13

Sjá illa frá sér. Sjón er nokkuð óskýr og talið er að nýburar sjái tvöfalt stuttu eftir fæðingu. Um tveggja mánaða aldur þroskast sjónin svo barnið geti greint á milli lita. Þau hafa getuna til að aðgreina mynstur frá einlitu, og kjósa frekar það sem hreyfist eða það sem líkist andliti. Um fjögurra mánaða aldur eru börn farin að sjá ágætlega, miðað við fullorðna.

Question 14

Hvernig er lyktarskyn nýbura?

Answer 14

Hæfileiki til að greina á milli mismunandi lyktar við fæðingu.

Question 15

Hvernig er bragðskyn nýbura?

Answer 15

Hæfileiki til að greina á milli mismunandi bragðs við fæðingu.

Question 16

Hvernig er snertiskyn nýbura?

Answer 16

Bregst við snertingu við fæðingu.

Question 17

Hvað eru viðbrögð?

Answer 17

Ákveðið, samþætt, ósjálfrátt viðbragð við ákveðnu áreiti. Sum viðbrögðin eru nýtt í gegnum ævina en önnur gagnast einungis nýburum. Viðbrögð ungabarna gefur vísbendingu um þroska heilans og hægt er að nýta það til að greina virkni miðtaugakerfisins. Viðbrögð sem koma ekki fram, eða viðbrögð sem hverfa ekki á tilsettum tíma, geta bent til heilaskaða.

Question 18

Hvernig lýsir skynhreyfistig Piaget sér (Ungabarnið, 0-2 ára)?

Answer 18

Fyrsta stigið í kenningu Piagets, þar sem aðlögunin felst í hringsvörunum til að öðlast skilning á heiminum. Piaget áleit að þroskabreytingar yrðu í samspili barnsins við umhverfi sitt, að barnið væri virkt og að þroskinn væri stigskiptur. Piaget setti fram kenningu um þroska barna frá ósjálfráðum viðbrögðum til samhæfðra aðgerða. Aðlögunin á þessu stigi felst í því að samhæfa skynjun og einfaldar grófhreyfingar. Barnið notar skynjun og hreyfingu til að fást við veröldina. Eftir því sem barnið þroskast meira og flyst í gegnum undirstigin sec fer það að skilja veröldina og eiga í samskiptum við hana með úthugsuðum aðferðum.

Question 19

Hvað er viðbragðaþrep?

Answer 19

Notar ósjálfsráð viðbrögð, sjúga, grípa og horfa. Lærir að stjórna og samhæfa.

Question 20

Hvað eru fyrstu hringsvaranir?

Answer 20

Barnið endurtekur eftirsóknarverðar hreyfingar fyrir sjálfan sig, bundnar líkama barnsins.

Question 21

Hvað eru aðrar hringsvaranir?

Answer 21

Barnið veitir því athygli hvernig gjörðir þess geta haft áhrif á umhverfið.

Question 22

Hvað er samhæfing annarra hringsvaranna?

Answer 22

Skemu eru samhæfð til að ná fram ákveðnum áhrifum, fyrsta stig lausna á vandamálum.

Question 23

Hvað eru þriðju hringsvaranir?

Answer 23

Úthugsaðar aðferðir lausna á vandamálum, tilraunir til að sjá útkomuna.

Question 24

Hvað eru andlegar tilraunir?

Answer 24

Upphaf táknbundinnar hugsunar, færni til að búa til myndir í huganum og geyma þær. Ný aðferð við lausn vandamála með notkun ýmissa tákna.

Question 25

Hvernig lýsir foraðgerðastig Piaget sér (Leikskólaaldurinn, 2-6 ára)?

Answer 25

Barnið notar tákn (tungumál og ímyndir) til að fást við heiminn. Börn geta ekki sett sig í spor annarra, einbeita sér helst að því sem er mest áberandi og ruglast oft þegar kemur að orsökum og afleiðingu.

Question 26

Hvernig lýsir stig hlutbundinna aðgerða sér (Skólaaldurinn 6-12 ára?

Answer 26

Barnið ræður við rökhugsun tengdri hlutum. Það gerir þeim kleift að sameina, greina í sundur, skipuleggja og breyta hlutum og aðferðum. Þessar aðgerðir eru taldar hlutbundnar, þar sem þær eiga sér stað með hluti eða atburði sem hafa átt sér stað.

Question 27

Hvernig lýsir stig formlegra aðgerða sér (Unglingsárin, 12-19 ára)?

Answer 27

Barnið getur notað rökhugsun án þess að þurfa að styðjast við hluti, hugsun um hugsun. Það getur hugsað kerfisbundið um allar hliðar ákveðins vandamáls. Það sýnir áhuga á óhlutbundunni hugsun og hugsuninni sjálfri.

Question 28

Hver eru stig Piaget?

Answer 28

Skynhreyfistig (Ungabarnið, 0-2 ára).

Foraðgerðastig (Leikskólaaldurinn, 2-6 ára).

Stig hlutbundinna aðgerða (Skólaaldurinn, 6-12 ára).

Stig formlegra aðgerða (Unglingsárin, 12-19 ára).

Question 29

Hvað eru félagsnámskenningar?

Answer 29

Félagsnámskenningar leggja áherslu á að fyrst og fremst valdi nám þroskabreytingum. Nám er nokkuð varanleg breyting í hegðun sem verður með því að tengja saman hegðun og atburði í umhverfinu, þ.e. reynslu. Tvær gerðir náms: Klassísk skilyrðing og virk skilyrðing

Question 30

Hvað er klassísk skilyrðing?

Answer 30

Nám þar sem lærð hegðun er kölluð fram með nýju áreiti, nýtt áreiti er tengt við ákveðna hegðun (Hundar Pavlovs/Kókópuffs).

Question 31

Hvað er virk skilyrðing?

Answer 31

Nám þar sem breytingar í hegðun mótast af afleiðingum hegðunar - sem þróast þar með í nýja og betri hegðun (Atferlismótun). Lífvera endurtekur atferli sem leiðir til umbunar en hættir atferli sem leiðir ekki til umbunar eða sem henni er refsað fyrir. Skilyrði er að atferlið þarf að gerast sjálfkrafa og svo er það styrkt.

Question 32

Hvað er skapgerð?

Answer 32

Viðbrögð barns við umhverfi sínu sem eru svipuð við mismunandi aðstæður og í gegnum tíma. Það felst í virkni barnsins, hversu fljótt þau æsast upp, hversu auðvelt er að hugga þau, hvernig þau bregðast við nýjungum og hversu félagslynd þau eru.

Question 33

Hver eru níu grunneiginleikar skapgerðar?

Answer 33

Virkni
Rútína (í líffræðilegum þörfum barns)
Nálgun/flótti (viðbrögð við nýjungum)
Aðlögunarhæfni
Mörk viðbragða (hversu mikil viðbrögð þarf til að vekja athygli)
Styrkleiki viðbragða
Skap (jákvætt eða neikvætt)
Næmi fyrir truflun
Athygli eða stöðugleiki.

Question 34

Hverjir eru þrír flokkar skapgerðar?

Answer 34

Auðveld börn (leika sér, regluleg og aðlagast auðveldlega nýjum aðstæðum)

Erfið börn (eru óregluleg, auðveldlega pirruð og bregðast sterkt og neikvætt við nýjum aðstæðum eða reyna að forðast þær)

Seintekin börn (lítil virkni, lítil viðbrögð, forðast nýjar aðstæður, en rólega, og þurfa meiri tíma en auðveld börn til að aðlagast breytingum).

Question 35

Mikilvægi félagslegra samskipta

Answer 35

Nauðsynlegt er að umönnunaraðilar og ungabarn geti samhæft gjörðir sínar svo báðum gangi vel. Mikilvægt að umhverfi og skapgerð barnsins séu í góðu samræmi. Æskilegt er að umönnunaraðili sé næmur á þarfir barnsins og bregðist vel við/lagi sig að barninu, til að mynda ef um erfiða skapgerð er að ræða.