Inflammunity van de darm Flashcards
Hoe is de epidemiologie van IBD?
- Verwachting: 1 op 100 heeft IBD
- 15% krijgt de diagnose onder 18 jaar.
- 300 diagnoses bij kinderen per jaar
- 25% van de pt heeft buikpijn, diarree, gewichtsverlies
- Diagnose piek bij 14 jaar (klopt niet helemaal, want 16 jarige komen al bij normale MDL arts)
Wat speelt onder andere een rol bij de prevalentie van IBD?
Westerse dieet: suiker, vet, emulgatoren etc.
Wat zijn de kenmerken en klinische verschijnselen van de ziekte van Crohn?
- Hele tractus digestivus, van mond tot kont
- Transmurale inflammatie (door de wand heen)
- Voorkeursplek: overgang dunne darm naar dikke darm
- Stukken activiteit van ziekte kunnen afwisselen
Klinische verschijnselen
- Buikpijn, diarree (met/zonder bloedverlies), vermoeidheid en gewichtsverlies
- Fistelvorming
- Perianale ziekte en proximale ziekte
- Malabsorptie
- Extra-intestinale manifestaties
Wat zijn de kenmerken en klinische verschijnselen van Colitis ulcerosa?
- Alleen in dikke darm met mucosale ontsteking
- Vanaf anus aan een stuk door (distaal)
- Vaak ontlasting, met bloed en krampen
- Pancolitis= hele dikke darm, bij 8 op 10 kinderen, bij volwassenen 40%
- Proctitis= alleen rectum
- Diarree (vrijwel altijd met bloed en slijm bij de feces)
- Bloed en slijm (met of zonder ontlasting)
- Toename defecatiedrang (loze aandrang)
- Algemene ziekte verschijnselen zoals koorts, anorexie en vermagering
- Pijnlijke darmkrampen voor defecatie
Wat zijn oorzaken van IBD?
- Genetisch (NOD2 gen)
- Immunologische factoren (hyper- of hyporespons)
- Omgevingsfactoren (roken, stress, dieet)
Wat ga je na in de anamnese bij verdenking op IBD?
- Frequente diarree; met slijm en bloed, chronisch
- Infectie uitsluiten
- Kinderen presenteren zich vaak ernstiger en uitgebreider
- Onbedoeld gewichtsverlies (ontstoken ileum bij crohn)
- Kind dat niet groeit
- Vermoeidheid
- Inname gerelateerde buikpijn
- Familieanamnese (7x zo hoge kans bij 1e graad met IBD)
- Fistels en ontsteking bij billen (bij ziekte van Crohn)
Welk aanvullend onderzoek voer je uit bij de verdenking op IBD?
- CRP
- Bezinking
- Laag HB (ferritine)
- Vitamine D tekort
- Negatief ASCA, positief ANCA (bij colitis)
- Albumine laag (bij ziekte van Crohn) (door slechte synthese door minder inname, marabsorptie en veel verlies)
- Leukocyten verhoogd
- Verhoogde trombocyten
- Soms ook ASAT en ALAT (bij 10% van colitis ulcerosa is er primaire scleroserende cholangitis, meer kans op maligniteiten)
Feces calprotectine (afbraak product van leukocyten), bij reële verdenking of bij monitoren van patiënten
Wat doe je als eerste bij een doorverwijzing bij verdenking op IBD?
-> bij doorverwijzing scopiëren (eerst laxeren en bij kind ook onder sedatie) -> je kijkt eerst vanaf boven, daarna vanaf onder -> en neemt biopten af (als je granulomen ziet is het ziekte van crohn, bij 10% van pt is dit)
(je kan bij colitis ook een gastritis hebben of duodenitis)
Slokdarm, maag, dikke darm: gastro- en colonoscopie
Dunne darm: MR enterografie > contrast om darmwand goed te bekijken
Wat is het belang van ileocolonoscopie en duodenoscopie bij kinderen?
(goed beeld nodig voor behandeling)
- Belang ileocolonoscopie
Crohn: 9% van kinderen hebben alleen ileïtis
Colitis Ulcerosa: 30% van kinderen heeft rectale sparing - Belang duodenoscopie
13% van diagnose IBD komt alleen door de duodenoscopie
11-29%: granulomen –> Crohn, zijn vaak in de bovenste tractus digestivus
Bij 10% is er IBD-U (unspecified), men weet niet welk type het is- Bij crohn wil je de dunne darmen met beeldvorming zien, om te kijken of er stenosering of fisteling is. (je kan hier niet komen met de scopiën). Dit doe je ook ter check bij atypische colitis (want het kan dan nog crohn zijn)
Welke 5 extraintestinale manifestaties kunnen er zijn bij IBD?
- Gewrichten: artritis van grote gewrichten met roodheid en pijn (enkels, hielen, vingers)
- Huid: pyoderma gangrenosum (zweren) of erythema nodosum (knoppels door ontsteking van subcutaan vet)
- Ogen: nodulaire episcleritis (rood knobbeltje op oogwit door ontsteking bindweefsellaag) of uveitis (rood oog)
- Primaire scleroserende cholangitis (bij colitis, vooral rechtszijdig): is niet goed te behandelen en veel kans op carcinomen
- Groeivertraging
Wat is bij Crohn van belang?
Ziekte onder controle brengen en zo houden - > gelijk ‘hard’ behandelen
Is omdat het overal voor kan komen en de transmurale ontsteking kan complicaties geven
(fistelvorming, verbindweefseling met evt. vernauwing) -> onomkeerbare darmschade
- Dus niet zomaar een stuk darm weghalen bij Crohn, omdat je anders misschien darm tekort komt
Wat is de verdeling van Crohn en Colitis Ulcerosa bij IBD?
Crohn 65%
Colitis Ulcerosa 35%
Wat is het % diagnose IBD onder 18 en onder 16?
<18: 25%
<16: 10%
Hoe is de behandeling van Colitis Ulcerosa?
- Stap 1: mesalazine (van boven of onder) (onderhoudsmedicatie)
- Stap 2: aanvals medicatie prednison (max 8-10 weken, niet als onderhoud!) (om het rustig te maken)
- Stap 3: azathioprine, immuunsuppressief (leukocyten in apoptose) (maar duurt lang voor werking, 8 weken, dus vaak eerst ‘bruggen’ met prednison)
- Stap 4: Biologicals: infliximab (geregistreerd voor kinderen) , vediluzimab (niet geregistreerd voor kinderen), adalimumab (wel geregistreerd voor kinderen)
- Of (laatste optie) : colectomie + stoma
Hoe is de behandeling van de ziekte van Crohn?
Ziekte van Crohn: je begint hoger in de behandel pyramide
- Aanvals behandeling: dieet interventie (exclusieve voedingstherapie kan werken, 8 weken lang alleen maar sonde voeding drinken + klein beetje water) (wordt vooral bij kinderen gebruikt) Of starten met prednison en dan azathioprine geven
- Onderhoudsbehandeling: Starten met biologicals, azathioprine met daarboven op infliximab (anti-TNF)
