Huidtumoren - Premaligne naar maligne Flashcards
Lagen huid?
Epidermis, dermis, subcutis
Waar bestaat epidermis uit?
Keratinocyten, melanocyten en APC (langerhanscellen)
Lagen van diep naar oppervlakkige epidermis?
Stratum basale. stratum spinosum, stratum granulosum, stratum lucidum en stratum corneum
Waar ontstaat een melanoom uit?
Melanocyten
Risicofactoren huidkanker?
Genetisch:
- Pigment onafhankelijke genen
- Pigment afhankelijke genen (hoe lichter, hoe meer kans DNA schade door UV licht)
Leeftijd en geslacht
UV-expositie:
- leeftijd
- intermittent & cumulatief
- verbranding
- UVB, UVA/PUVA (hier later meer info over)
Dermato-oncologische voorgeschiedenis
Latrogene factoren:
- Immuunsuppressie
- Fototherapie
- Radiotherapie
- Arseen
Leefstijl:
- Roken
- BMI
- Alcohol
- SES
- Koffie
Chronische ulcera
Fenotype:
- Huidskleur
- UV schade
Virus infectie
UV-expositie:
- HPV
- HVV 6
Kenmerken UVA straling?
- Langgolvige straling
- 90% vd straling
- Dieper in het huid
- Huidsveroudering
Kenmerken UVB straling?
- Kortgolvig
- oppervlakkig op het huid
- Huidverbranding
Welke UV straling zorgt voor veroudering van het huid?
UVA
Welke UV straling zorgt voor verbranding huid?
UVB
Welke UV zorgt voor verdikking huid?
UVB
Welke UV zorgt voor pigmentatie
Beide
Welke UV zorgt voor Vitamine B aanmaak
UVB
Welke UV zorgt voor zonnebrand?
Beide, maar UVB meer
Welke zorgen voor tumoren, mutaties en immuunsuppressie?
Beide
Welke voorloper basaalcelcarcinoom?
Geen voorloper
Welke voorloper plaveiselcelcarcinoom?
- Intra-epithiale carcinoom (CIS)
- Actinische keratosen
- Morbus Bowen
Welke voorloper melanoom?
- Melanoma in situ
- Lentigo Maligna
- Congenitale melanocytaire naevi (CMN)
Wat is actinische keratose?
Cutane premaligniteit, waarbij onderste laag van basaalmembraan (stratum basale) dysplastisch is.
- Kapote elastinevezels in huid
- Parakeratose: verminderde uitrijping, hierdoor cellen met kern in deze laag, faya man
- BIJ TWIJFEL ALTIJD BIOPT
Wat is Morbus Bowen?
- In situ plaveiselcelcarinoom / inter-epidermaal plaveiselcelcarcinoom.
- meestal solitair, soms multipel
- Overal, ook slijmvlies (vaak HPV geassocieerd)
- BIJ TWIJFEL ALTIJD BIOPT
Therapie beleid bij AK of MB?
Lokale destructie (een of enkele laesies):
- cryotherapie (bevriezen)
- curretage/electrocoagulatie
- excisie (ALLEEN BOWEN)
Veldbehandeling (grotere gebieden/multiple laesies):
- Efudix creme (5 FU)
- Aldara creme
- Picato gel
- PDT
- Dermabrasie / peeling
Wat is efudix (5 FU)?
Een cytostaticum dat zorgt voor lokale chemotherapie, wel 2-4 weken lang, tweemaal daags.
- AK, superficiele BCCs en Morbus Bowen
- Veldbehandeling die door PT zelf gedaan kan worden
- Nadeel: allergie of lokale reactie kan optreden & therapietrouw is risico altijd
Wat is Aldara creme (imiquimod)?
- Immunomodulator
- vier weken lang, drie keer per week bij AK
- Bij BCC: 1x per dag, vijf dagen per week gedurende 6 weken.
- Nadeel: Systematische bijwerkingen, lokale reacties en oppervlakkig
PDT? (fotodynamische therapie)?
- Reactie O2 + licht + fotosensitizer -> protoporyfrine
- Zuurstofradicalen zorgen voor apoptose en necrose
- Nadeel: dagbehadeling en pijnlijk
- Voordelen: therapietrouw en fraaie genezing
Wat zijn congenitale melanocytaire naevi?
Hele grote moedervlekken